Legal Consciousness in the Polish People’s Republic: The Epistemological Roots of the High Consensus Concept

Tomasz Raburski

doi:10.18778/0208-6069.109.09

Authors

Tomasz Raburski Adam Mickiewicz University in Poznań https://orcid.org/0000-0002-8274-9597

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6069.109.09

Keywords:

legal consciousness, Polish sociology of law, Adam Podgórecki, Maria Borucka-Arctowa, legal epistemology

Abstract

The paper explores the case of legal consciousness research in Poland during the period from the 1960s to the 1990s, focusing on its epistemic foundations. Three distinct traditions – Western, Soviet, and Polish – are identified, each with varying levels of scholarly consensus and diverse sources of that consensus. The study offers a concise analysis of different conceptualisations of legal consciousness. The methodological framework of the sociology of law during this era is examined, drawing from Carl. E. Schorske’s concept of “new rigorism”. The research observes a certain feature of the Polish legal consciousness research – a prevalence of tripartite distinctions. The reasons behind this phenomenon are explored and interpreted as a consequence of deep epistemic assumptions rooted in positivism.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Afeltowicz, Łukasz. Krzysztof Pietrowicz. 2012. “Socjotechnika Adama Podgóreckiego w perspektywie porównawczej.” Roczniki Historii Socjologii 2: 39–71.
Google Scholar

Borucka-Arctowa, Maria. 1967. O społecznym działaniu prawa. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Borucka-Arctowa, Maria. Ed. 1974. Świadomość prawna robotników. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Borucka-Arctowa, Maria. 1981. Świadomość prawna a planowe zmiany społeczne. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Cane, Peter. Herbert M. Kritzer. Eds. 2010. The Oxford Handbook of Empirical Legal Research. Oxford: Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780199542475.001.0001
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780199542475.001.0001

Chua, Lynett J. David L. Engel. 2019. “Legal Consciousness Reconsidered.” Annual Review of Law and Social Science 15: 335–353. https://doi.org/10.1146/annurev-lawsocsci-101518-042717
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1146/annurev-lawsocsci-101518-042717

Cywiński, Zbigniew. 1996. “Kilka uwag o ujęciach świadomości prawnej.” Studia Iuridica 31: 9–22.
Google Scholar

Czapska, Janina. 2017. “Psychospołeczne wątki w pracach Marii Boruckiej-Arctowej. Świadomość prawna.” In Świadomościowy wymiar prawa. Edited by Michał Dudek, Katarzyna Struzińska. 11–46. Kraków: Nomos.
Google Scholar

Dębska, Hanna. 2022. “Herezja w prawoznawstwie. Trajektoria polskiej socjologii prawa w XX wieku.” In Polskie nauki społeczne w perspektywie relacji władzy i zależności międzynarodowych. Edited by Tomasz Zarycki. 105–137. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323556695.pp.105-137

Ewick, Patricia. Susan S. Silbey. 1992. “Conformity, Contestation, and Resistance: An Account of Legal Consciousness.” New England Law Review 26(3): 731–749. https://doi.org/10.7208/chicago/9780226212708.001.0001
Google Scholar

Ewick, Patricia. Susan S. Silbey. 1998. The Common Place of Law: stories from everyday life. Chicago: University of Chicago Press.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.7208/chicago/9780226212708.001.0001

Geiger, Theodor. 1987. Vorstudien zur Soziologie des Rechts. Berlin: Duncker & Humblot. https://doi.org/10.3790/978-3-428-06308-6
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.3790/978-3-428-06308-6

Gizbert-Studnicki, Tomasz. Adam Dyrda. Andrzej Grabowski. 2017. Metodologiczne dychotomie. Krytyka pozytywistycznych teorii prawa. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar

Gryniuk, Anna. 1979. Świadomość prawna studium teoretyczne. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Google Scholar

Habermas, Jurgen. 1996. Between Facts and Norms: Contributions to a Discourse Theory of Law and Democracy. Cambridge: Polity. https://doi.org/10.7551/mitpress/1564.001.0001
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.7551/mitpress/1564.001.0001

Heitzmann, Barbara. 2002. Rechtsbewusstsein in der Demokratie. Wiesbaden: Westdeutscher Verlag. https://doi.org/10.1007/978-3-322-87344-6
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-322-87344-6

Hindess, Barry. 1977. Philosophy and Methodology in the Social Sciences. Hassocks: The Harvester Press Limited.
Google Scholar

Kennedy, Duncan. 1980. “Toward an Historical Understanding of Legal Consciousness: The Case of Classical Legal Thought in America, 1850–1940.” Research in Law and Sociology 3: 3–24.
Google Scholar

Keßler, Erich M. 1981. “Annotierte Bibliographie zu Knowledge and Opinion about Law KOL-Untersuchungen.” Zeitschrift für Rechtssoziologie 2(2): 278–293. https://doi.org/10.1515/zfrs-1981-0207
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1515/zfrs-1981-0207

Kozhukhova, Madina. Miras Zhiyenbayev. 2018. “Conceptualizing Legal Culture and Legal Awareness: Meaning And Structural Components.” SHS Web of Conferences 55: 02009. https://doi.org/10.1051/shsconf/20185502009
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1051/shsconf/20185502009

Kudriawcew, Władimir N. 1978. Przyczyny naruszeń prawa. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze.
Google Scholar

Kuhn, Thomas. 1962. The Structure of Scientific Revolutions, Chicago: University of Chicago Press.
Google Scholar

Kwaśniewski, Jerzy. Jan Winczorek. Eds. 2009. Idee naukowe Adama Podgóreckiego, Warszawa: PTS – Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar

Leszczyński, Leszek. 2014. “Profesora G.L. Seidlera koncepcja wielopłaszczyznowej analizy prawa.” Studia Iuridica Lublinensia 61(1): 95–105. https://doi.org/10.17951/g.2014.61.1.95
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.17951/g.2014.61.1.95

Łukaszewa, J.A. 1977. Socjalistyczna świadomość prawna i praworządność. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Mokrzycki, Edmund. 1990. Socjologia w filozoficznym kontekście. Warszawa: IFiS PAN.
Google Scholar

Nonet, Philippe. Philip Selznick. 1978. Law and Society in Transition. Toward Responsive Law. London: Octagon Books.
Google Scholar

Nowak, Stefan. 1973. “Pojęcie postawy w teoriach i stosowanych badaniach społecznych.” In Teorie postaw. Edited by Stefan Nowak. 17–88. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Opałek, Kazimierz. 1962. Problemy metodologiczne nauki prawa. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Podgórecki, Adam. 1964. Zjawiska prawne w opinii publicznej. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze.
Google Scholar

Podgórecki, Adam. 1966. “Three Modifiers of the Operation of the Law.” Polish Sociological Bulletin 1: 38–47.
Google Scholar

Podgórecki, Adam. Ed. 1968. Socjotechnika. Praktyczne zastosowania socjologii. Warszawa: Książka i Wiedza.
Google Scholar

Podgórecki, Adam. Ed. 1974. Socjotechnika. Funkcjonalność i dysfunkcjonalność instytucji. Warszawa: Książka i Wiedza.
Google Scholar

Podgórecki, Adam. Rolf Schulze. 1968. “Sociotechnique.” Social Science Information. 7(4): 135–152. https://doi.org/10.1177/053901846800700408
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/053901846800700408

Podgórecki, Adam. Jon Alexander. Rob Shields. Eds. 1996. Social engineering. The Technics of Change. Ottawa: Carleton University Press. https://doi.org/10.1515/9780773596009
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1515/9780773596009

Podgórecki, Adam. Jacek Kurczewski. Jerzy Kwaśniewski. Maria Łoś. 1971. Poglądy społeczeństwa polskiego na moralność i prawo. Warszawa: Książka i Wiedza.
Google Scholar

Podgórecki, Adam. Wolfgang Kaupen. J. Van Houtte. Bert Kutchinsky. Eds. 1973. Knowledge and Opinion about Law. Bristol: Martin Robertson.
Google Scholar

Raburski, Tomasz. 2022. “Epistemologia stosowania prawa a zasada demokratycznego państwa prawnego.” Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej 4: 39–51. https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2022.4.39
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2022.4.39

Scheingold, Stuart A. 2004. The Politics of Rights. Lawyers, Public Policy, and Political Change. Ann Arbor: The University of Michigan Press. https://doi.org/10.3998/mpub.6766
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.3998/mpub.6766

Schorske, Carl E. 1997. “The New Rigorism in the Human Sciences, 1940–1960.” Daedalus 1261: 309–330. https://doi.org/10.1515/9780691227832-015
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1515/9780691227832-015

Schröder, Jan. 2014. “Zur Rechtsquellenlehre des Nationalsozialismus im Kontext der neuzeitlichen Entwicklung.” In Recht im Wandel – Wandel des Rechts. Edited by Ignacio Czeguhn. 597–616. Köln–Weimar–Wien: Böhlau Verlag GmbH & Cie. https://doi.org/10.7788/boehlau.9783412216818.597
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.7788/boehlau.9783412216818.597

Seidler, Grzegorz Leopold. 1957. Doktryny prawne imperializmu. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Skąpska, Grażyna. 1981. Społeczne podłoże postaw wobec prawa. Warszawa: Ossolineum – PAN.
Google Scholar

Skąpska, Grażyna. Ewa Radomska. Marcin Wróbel. 2022. “Świadomość prawna społeczeństwa polskiego.” Państwo i Prawo 12: 3–32.
Google Scholar

Strogowicz, Michaił. 1959. Prawda obiektywna i dowody sądowe w radzieckim procesie karnym. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze.
Google Scholar

Studnicki, Franciszek. 1965. Przepływ wiadomości o normach prawa. Kraków: Uniwersytet Jagielloński.
Google Scholar

Szilágyi, István. 2023. “Social Legal Consciousness or Legal Culture?” Public Governance, Administration and Finances Law Review 7(2): 5–39. https://doi.org/10.53116/pgaflr.2022.2.1
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.53116/pgaflr.2022.2.1

Turska, Anna. 1961. “’Poczucie prawne’ a świadomość prawna.” Państwo i Prawo 2: 243–152.
Google Scholar

Turska, Anna. 1965. “O niektórych teoriach społecznej znajomości prawa. In Studia z teorii prawa. Edited by Stanisław Ehrlich. 197–230. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Varga, Csaba. 2013. “Philosophy of Law in the Soviet Union and the People’s Democracies.” Acta Juridica Hungarica 543: 255–271. https://doi.org/10.1556/AJur.54.2013.3.4
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1556/AJur.54.2013.3.4

Walicki, Andrzej. 1992. Legal Philosophies of Russian Liberalism. Notre Dame: University of Notre Dame Press.
Google Scholar

Wróblewski, Jerzy. 1961. “Zagadnienia przedmiotu i metody teorii państwa i prawa.” Państwo i Prawo 11: 751–755.
Google Scholar

Zirk-Sadowski, Marek. 2001. “Pozytywizm prawniczy a filozoficzna opozycja podmiotu i przedmiotu poznania.” Studia z Filozofii Prawa 1: 83–95.
Google Scholar

Zirk-Sadowski, Marek. 2004. “Legal Epistemology and Transformation of Legal Cultures.” In Epistemology and Methodology of Comparative Law. Edited by Mark van Hoecke. 21–34. Oxford: Hart Publishing.
Google Scholar