Cechy pracy a zadowolenie z pracy

Mateusz Hauk

doi:10.18778/1427-969X.22.02

Autor

Mateusz Hauk Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk o Wychowaniu, Instytut Psychologii, Zakład Psychologii Biznesu i Doradztwa Kariery

DOI:

https://doi.org/10.18778/1427-969X.22.02

Słowa kluczowe:

cechy pracy, zadowolenie z pracy, satysfakcja z pracy, projektowanie pracy

Abstrakt

Celem badań własnych była analiza relacji pomiędzy cechami pracy a zadowoleniem z pracy. Punktem wyjścia do analizy powyższego problemu była Koncepcja Właściwości Pracy Hackmana i Oldhama (1980), a także liczne badania weryfikacyjne, wskazujące na potrzebę rozpatrywania cech pracy w trzech grupach, odpowiednio: motywacyjnych, społecznych i kontekstowych. W badaniach wzięło udział 375 osób, w wieku od 19 do 64 lat, reprezentujących zawody zróżnicowane branżowo.

Otrzymane wyniki wskazały, iż najsilniejszy związek z zadowoleniem pracowników mają tzw. cechy społeczne. Jednocześnie procent wariancji zadowolenia z pracy wyjaśniany przez cechy pracy okazał się znikomy, co wskazuje na potrzebę dalszej eksploracji czynników związanych z zadowoleniem z pracy, przy uwzględnieniu bardziej zaawansowanych modeli i większego zestawu zmiennych.

Bibliografia

Argyle M. (2005). Przyczyny i korelaty szczęścia. W: J. Czapiński (red.), Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka (163–203). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Aronson E., Wilson T. D., Akert R. M. (2006). Psychologia społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Google Scholar

Blikle A. C. (2016). Doktryna jakości. Rzecz o turkusowej samoorganizacji. Warszawa: Andrzej Blikle.
Google Scholar

Brief A. P. (1998). Attitudes in and around organizations. Thousand Oaks: SAGE.
Google Scholar

Brief A. P., Weiss H. M. (2002). Organizational behavior: Affect in the Workplace. Annual Review of Psychology, 53, 279–307.
Google Scholar

Campion M. A. (1988). Interdisciplinary approaches to job design: A constructive replication with extensions. Journal of Applied Psychology, 73(3), 467–481.
Google Scholar

Campion M. A., Thayer P. W. (1985). Development and field evaluation of an interdisciplinary measure of job design. Journal of Applied Psychology, 70(1), 29–43.
Google Scholar

Crites S. L., Fabrigar L. R., Petty R. E. (1994). Measuring the affective and cognitive properties of attitudes: Conceptual and methodological issues. Personality and Social Psychology Bulletin, 20, 619–634.
Google Scholar

Dawis R. V., Lofquist L. H, Weiss D. J. (1968). A theory of work adjustment (a revision). Minnesota Studies in Vocational Rehabilitation, 23.
Google Scholar

Furnham A. (2000). Work in 2020. Prognostications about the world of work 20 years into the millennium. Journal of Managerial Psychology, 15(3), 242–254.
Google Scholar

Furnham A. (2005). The psychology of behavior at work: The individual in the organization. Hove and New York: Psychology Press.
Google Scholar

Gonera K., Olszak-Dyk E. (2016). Świadome zarządzanie marką pracodawcy – studium przypadku. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 419, 43–55.
Google Scholar

Grand J. A., Braun M. T., Kuljanin G., Kozlowski S. W. J., Chao G. T. (2016). The dynamics of team cognition: A process-oriented theory of knowledge emergence in teams. Journal of Applied Psychology, 101, 1353–1385.
Google Scholar

Hackman R. J., Oldham G. R. (1975). Development of the job diagnostic survey. Journal of Applied Psychology, 60(2), 159–170.
Google Scholar

Hackman R. J., Oldham G. R. (1980). Work design. Massachusetts–Menlo Park, CA–London– Amsterdam–Don Mills, Ontario–Sydney: Addison – Wesley Publishing Company Reading.
Google Scholar

Hauk M. (2007). Reaktywność a wybór zawodu. Niepublikowana praca magisterska. Łódź: Uniwersytet Łódzki.
Google Scholar

Hauk M. (2014). Kwestionariusz Cech Pracy – opracowanie polskiej wersji narzędzia do badania cech pracy i środowiska zawodowego. Wstępne wyniki badań. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Psychologica, 18, 129–145.
Google Scholar

Herzberg F., Mausner B., Snyderman B. B. (1959). The motivation to work. New York: Wiley and Sons.
Google Scholar

Holland J. L. (1997). Making vocational choices: A theory of vocational personalities and work environment. Odessa: Psychological Assessment Resources.
Google Scholar

Humphrey S. E., Nahrgang J. D., Morgeson F. P. (2007). Integrating motivational, social, and contextual work design features: A meta-analytic summary and theoretical extension of the work design literature. Journal of Applied Psychology, 92(5), 1332–1356.
Google Scholar

Iroson G. H, Smith P. C., Brannick M. T., Gibson W. M., Paul K. B. (1989). Constitution of a Job in General Scale: A comparison of global, composite and specific measures. Journal of Applied Psychology, 74, 193–200.
Google Scholar

Jaros R. (2009). Nastrój wywoływany przez pracę i jej składniki. Rozprawa doktorska. Bydgoszcz: Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy.
Google Scholar

Jonze J., East H. (2013). Employer branding in human resources management. The importance of recruiting and retaining employees, www.diva-portal.org [dostęp 2.03.2016].
Google Scholar

Judge T. A., Bono J. E. (2001). Relationship of core self-evaluations traits – self-esteem, generalized self-efficacy, locus of control, and emotional stability – with job satisfaction and job performance: A meta-analysis. Journal of Applied Psychology, 86(1), 80–92.
Google Scholar

Judge T. A., Heller D., Mount M. (2002). Five-factor model of personality and job satisfaction: A meta-analysis. Journal of Applied Psychology, 87, 530–541.
Google Scholar

Kozłowski M. (2013). Employer branding. Budowanie wizerunku pracodawcy krok po kroku. Warszawa: Oficyna Wolters Kluwer business.
Google Scholar

Krasnowa A. (2016). Derekrutacja a budowanie marki pracodawcy. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 430, 185–194.
Google Scholar

Kunin T. (1955). The construction of new type of attitude measure. Personnel Psychology, 8, 65–77.
Google Scholar

Laloux F. (2015). Pracować inaczej. Nowatorski model organizacji inspirowany kolejnym etapem rozwoju ludzkiej świadomości. Warszawa: Studio Emka.
Google Scholar

Lipińska-Grobelny A. (2013). Pracownik portfolio – analiza współczesnej wieloetatowości. Organizacja i Kierowanie, 2(155), 133–143.
Google Scholar

Lipińska-Grobelny A. (2016). Wielopraca a zadowolenie z różnych sfer życia – analiza różnic płciowych, zawodowych i wiekowych. Medycyna Pracy, 67(3), 385–395.
Google Scholar

Locke E. A. (1976). The nature and causes of job satisfaction. W: M. D. Dunnette (ed.), Handbook of industrial and organizational psychology (1297–1349). Chicago: Rand McNally.
Google Scholar

Morgeson F. P., Humphrey S. E. (2006). The Work Design Questionnaire (WDQ): Developing and validating a comprehensive measure for assessing job design and the nature of work. Journal of Applied Psychology, 91(6), 1321–1339.
Google Scholar

Oldham G. R., Hackman R. J. (1981). Relationships between organizational structure and employee reactions: Comparing alternative frameworks. Administrative Science Quarterly, 26(1), 66–83.
Google Scholar

Oldham G. R., Hackman R. J. (2010). Not what it was and not what it will be: The future of job design research. Journal of Organizational Behavior, 31(2/3), 463–479.
Google Scholar

Parker S. K., Wall T. D., Cordery J. L. (2001). Future work design research and practice: Towards an elaborated model of work design. Journal of Occupational & Organizational Psychology, 74(4), 413–440.
Google Scholar

Patterson F. (2001). Developments in work psychology: Emerging issues and future trends. Journal of Occupational & Organizational Psychology, 74, 381–390.
Google Scholar

Ratajczak Z. (2006). Psychologiczne aspekty funkcjonowania współczesnych organizacji. W: Z. Ratajczak, A. Bańka, E. Turska (red.), Współczesna psychologia pracy i organizacji. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Ratajczak Z. (2007). Psychologia pracy i organizacji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Roznowski M., Hulin C. (1992). The scientific merit of valid measures of general constructs with special reference to job satisfaction and job withdrawal. W: C. J. Cranny, P. C. Smith, E. F. Stone (eds.), Job satisfaction (123–163). New York: Lexington Books.
Google Scholar

Salas E., Chen G., Kozlowski S. W. J. (2017). A century of progress in industrial and organizational psychology: Discoveries and the next century. Journal of Applied Psychology, 102(3), 589–598.
Google Scholar

Scarpello V., Campbell J. P. (1983). Job satisfaction: Are all the parts there? Personnel Psychology, 36, 577–600.
Google Scholar

Schultz D. P., Schultz S. E. (2002). Psychologia a wyzwania dzisiejszej pracy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Szymańska A., Kupczyk T., Kubicka J. (2016). Definiowanie pojęcia employer branding przez pracowników przedsiębiorstw wyzwaniem dla Human Resources Management. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 429, 280–289.
Google Scholar

Wingerden J. Van, Derks D., Bakker A. B. (2015). The impact of personal resources and job crafting interventions on work engagement and performance. Human Resource Management, 56(1), 51–67.
Google Scholar

Wojtaszczyk K. (2012). Employer branding czyli zarządzanie marką pracodawcy. Uwarunkowania, procesy, pomiar. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Wrzesniewski A., Dutton J. E. (2001). Crafting a job: As active employees revisioning crafters of their work. The Academy of Management Review, 26(2), 179–201.
Google Scholar

Zalewska A. (2001). Arkusz Opisu Pracy O. Neubergera i M. Allerbeck – adaptacja do warunków polskich. Studia Psychologiczne, 39, 197–217.
Google Scholar

Zalewska A. (2003a). Dwa światy – emocjonalne i poznawcze oceny jakości życia i ich uwarunkowania u osób o niskiej i wysokiej reaktywności. Warszawa: Wydawnictwo Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej ACADEMICA.
Google Scholar

Zalewska A. (2003b). „Skala Satysfakcji z Pracy” – pomiar poznawczego aspektu zadowolenia z pracy. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Psychologica, 7, 49–61.
Google Scholar

Zalewska A. (2004). Reaktywność i system wartościowania a zadowolenie z pracy w nowym miejscu pracy. W: H. Skłodowski (red.), Psychologia w zarządzaniu – dydaktyka, badania, sukcesy (397–413). Łódź: Społeczna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania.
Google Scholar

Zalewska A. (2009). Wiek, płeć i stanowisko pracy a zadowolenie z pracy. Psychologia Jakości Życia, 8(1), 1–20.
Google Scholar