The partnership model in the relationship between medical staff and patient – foreigner. Opportunities versus barriers

Authors

  • Katarzyna Pawlak-Sobczak Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Zakład Patologii Społecznych

DOI:

https://doi.org/10.18778/2300-1690.16.05

Keywords:

the relationship between medical staff and patient, the partnership model, foreigner

Abstract

The shift away from the traditional paternalistic models based on a dominant, authoritarian position of a specialist, to the partnership and cooperation is increasingly being emphasized. Modern models pay attention to the patient’s participation in the process of diagnosis and treatment and his shared responsibility for the effects of therapy. Communication should have to directions and should base on the principle of agreement. Medical staff become an advisor and guide, not an authoritarian manager. The patient has the freedom to decide, his rights, autonomy and dignity are emphasized. Attention is also paid to the importance of the patient’s family in the process of diagnosis and treatment. However, in practice, these recom - mendations are not always respected. The realization of so-called the partnership model when that partner is a foreigner can be even harder. Although European and national laws describing the rights of foreigners in Poland to receive health care, stress that having a valid insurance in our country guarantees equality in access to health services and their quality, the practice points to numerous barriers in this regard, from language problems to personal prejudices of medical staff. The main purpose of the article is to characterize these barriers, as well as to try to answer the question whether and under what conditions it is possible to use the partnership model in the relationship between medical staff and patient foreigner.

References

Aleksandrowicz, J. (1972). W poszukiwaniu definicji zdrowia, Studia Filozoficzne, 9, s. 21–31.
View in Google Scholar

Andrys – Wawrzyniak, I., Jabłecka, A. (2009). Zagadnienie komunikacji w relacji badacz-pacjent w badaniach klinicznych, Farmacja współczesna, nr 2.
View in Google Scholar

Arasaratnam, L.A., Doerfel, M.L. (2005). Intercultural communication competence: Identifying key components from multicultural perspectives, International Journal od Intercultural Relations, 29, s. 137–163.
View in Google Scholar

Barański, J. (2002). Interakcja lekarz – pacjent. W: Barański, J., Piątkowski, W. (red.). Zdrowie i choroba, wybrane problemy socjologii medycyny. Wrocław: Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, Oficyna Wydawnicza ATUT
View in Google Scholar

Beauchamp, T.L., McCullough L.B. (1984). Medical Ethics. The Moral Responsibilities of Physicians. Englewood Cliffs: Prentice Hall.
View in Google Scholar

Bell, R.A., Leroy J.B., Stephenson J.J. (1982). Evaluating the mediating effects of social support upon life events and depressive symptoms, Journal of Community Psychology, nr 10, s. 325–340.
View in Google Scholar

Bertalanffy, L. von. (1968). General System Theory: Foundations, Development,, Applications. Revised Edition. New York: George Braziller
View in Google Scholar

Bik, B. (2001). Koncepcja promocji zdrowia. W: Czupryna, A. Poździoch, S., Ryś, A., Włodarczyk, WC. (red.) Zdrowie publiczne, Kraków: UWM Versalius
View in Google Scholar

Bloch, N., Czerniejewska, I., Jóźwiak, I, Mińkowska A., Romanowicz, A. (2010). Cudzoziemcy w Poznaniu. Praca, zdrowie, edukacja. Raport z badań. Pobrane z: https://ec.europa.eu/migrant-integration/?action=media.download&uuid=2A282457-0CDD-231B-E4080D0A8666768D (dostęp: 7.07.2020)
View in Google Scholar

Bloom, S. W., Wilson, R.N. (1979). Patient-practitioner relationships. W: Freeman, HE., Levine, S., Reeder L.G. (red.), Handbook of medical sociology. Third Edition. New Jersey: Prentice-Hall Inc. Englewood Cliffs.
View in Google Scholar

Borzucka-Sitkiewicz, K. (2006). Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls
View in Google Scholar

Capra, F. (1987). Punkt zwrotny. Warszawa: PIW.
View in Google Scholar

Chrzanowska, A., Klaus, W. (2011). Poprawa dostępu migrantów do opieki zdrowotnej. Rekomendacje wynikające z przeprowadzonych badań. W: A. Chrzanowska, W. Klaus (red). Poza systemem – Dostęp do ochrony zdrowia nieudokumentowanych migrantów i cudzoziemców ubiegających się o ochronę międzynarodową w Polsce (s.9–22). Warszawa: Stowarzyszenie Interwencji Prawnej
View in Google Scholar

Cianciara, D., Dudziak, K., Lewczuk, A., Pinkas, J. (2012). Liczba, charakterystyka i zdrowie imigrantów w Polsce, Problemy Higieny i Epidemiologii, 93 (1) s. 143–150.
View in Google Scholar

Collantes, S. (2011). Czy osoby ubiegające się o nadanie statusu uchodźcy oraz nieudokumentowani migranci mają dostęp do opieki medycznej w krajach Unii Europejskiej? Porównanie sytuacji w 16 krajach. W: Poza systemem. Dostęp do ochrony zdrowia niedokumentalnych migrantów i cudzoziemców ubiegających się o ochronę międzynarodową w Polsce (s. 113–142). Warszawa: Stowarzyszenie Interwencji Prawnej.
View in Google Scholar

Coockerham, W.C. (2007). Medical sociology. New Jersey: Pearson Prentice Hall.
View in Google Scholar

Cornford, C.S., Cornford, H.M. (1999). I’m only here because of my family. A study of lay referral network, British Journal od General Practice, Vol 49, s. 617–620.
View in Google Scholar

Coulter, A. (2002). Patients’ views of the good doctor, British Medical Journal, nr 325(7366) s. 668–669.
View in Google Scholar

Danielewicz, M. (2016). Obcokrajowiec to pacjent drugiej kategorii?. Pobrane z: https://plus.gloswielkopolski.pl/obcokrajowiec-to-pacjent-drugiej-kategorii/ar/11642815 (dostęp 07.05.2020)
View in Google Scholar

Czerska, I. (2016). Relacje lekarz-pacjent a wybrane teoretyczne modele relacji w kontekście dehumanizacji medycyny. Handel wewnętrzny, 5 (364) s. 37–45
View in Google Scholar

Czykwin, E. (2016). Stereotypizacja i stygmatyzacja – podstawy teoretyczne. W: Krajewska-Kułak, E., Guzowski, A., Bejda, G., Lankau, A. (red.). Pacjent „inny” wyznawaniem opieki medycznej. (s. 27–46) Poznań: Wydawnictwo Naukowe SILVA RERUM
View in Google Scholar

Dąbrowska, K., (2008). W jakim kierunku zmierzają relacje pomiędzy lekarzem, a pacjentem w Polsce? Pediatr Med. rodz, 4(4), s. 278–281
View in Google Scholar

Dobrowoska, B. (2010). Wprowadzenie do medycznej etyki troski. Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza Branta.
View in Google Scholar

Dolińska-Zygmunt, G. (1996). Teoretyczne podstawy refleksji o zdrowiu. W: Dolińska-Zygmunt, G. (red.), Elementy psychologii zdrowia (s. 9–29). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego
View in Google Scholar

Dolińska-Zygmunt, G. (2000).Podmiotowe uwarunkowania zachowań promujących zdrowie. Warszawa: Wyd. Instytutu Psychologii PAN.
View in Google Scholar

Doroszewska, A. (2017). Ogólne zasady komunikowania się lekarza i pacjenta. Etyka komunikacji. W: Ostrowska, A. (red.), Jak rozmawiać z pacjentem? Anatomia komunikacji w praktyce lekarskiej (s. 15–40). Warszawa: Instytut Filozofii i Socjologii PAN.
View in Google Scholar

Drozd-Garbacewicz, M. (2015). Współczesna rola pacjenta hospitalizowanego w interakcji z lekarzem – między konfliktem a równowagą. Pobrane z: https://pbc.gda.pl/Content/51367/doktorat%20DROZD-GARBACEWICZ%20Małgorzata.pdf (dostęp 10.07.2020)
View in Google Scholar

Duch-Krzystoszek, D. (2009), Korzystanie ze służby zdrowia. Uwarunkowania mikrostrukturalne i makrostrukturalne. W: Ostrowska, A. (red.) Socjologia medycyny, Podejmowane problemy, kategorie analizy (s.261–282), Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
View in Google Scholar

Emanuel, E.J., Emanuel, L. (1992). Four models of the physician-patient relationship, The Journal of the American Medical Association, 267(16).
View in Google Scholar

Freidson, E. (1960). Client Control and Medical Practice, American Journal of Sociology, Vol. 65, s. 374–382.
View in Google Scholar

Freidson, E. (1988). Profession of medicine. A study of the sociology of applied knowledge. Chicago and London: The University of Chicago Press
View in Google Scholar

Forsal. (2020), Uchodźcy w Polsce. Najwięcej wniosków w 2019 roku złożyli Rosjanie i Ukraińcy. Pobrane z: https://forsal.pl/artykuly/1452962,uchodzcy-w-polsce-najwiecej-wnioskow-w-2019-roku-zlozyli-rosjanie-i-ukraincy.html (dostęp 15.05.2020)
View in Google Scholar

Gajewski, W.T. (2005). Z problematyki bioetycznej. Paternalizm czy partnerstwo? Eskulap Świętokrzyski nr 11. Pobrane z: http://www.oil.org.pl/xml/oil/oil56/gazeta/numery/n2005/n200511/n20051108 (dostęp: 10.07.2020)
View in Google Scholar

Goban-Klas, T. (2005). Media i komunikowanie masowe. Teorie i analizy pracy, radia, telewizji i Internetu Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
View in Google Scholar

Grzymała-Moszczyńska, H., Nowicka, E. (1998). Goście i gospodarze. Problem adaptacji kulturowej w obozach dla uchodźców oraz otaczających je społecznościach lokalnych. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos
View in Google Scholar

Hall, E. (2001). Ukryty wymiar. Warszawa: PIW
View in Google Scholar

Heszen-Niejodek, I. (1992). Lekarz i pacjent. Badania psychologiczne. Kraków: Universitas.
View in Google Scholar

Jabłecka, B. (2012). Strukturalne i kulturowe bariery w dostępie imigrantów do ochrony zdrowia. Warszawa: Instytut spraw publicznych.
View in Google Scholar

Janowska, A., Grześk, E., Kubica, A., Kozińska, M., Grąbczewska, Z. (2010). Specyfika współpracy lekarz – pacjent w pediatrii, Folia Cardilogica Excerpta, nr 5, 2, s. 74–77.
View in Google Scholar

Jarosz, M.J., Kawczyńska-Butrym, Z., WłoszczakSzubzda, A. (2012). Modele komunikacyjne relacji lekarz-pacjent-rodzina, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, t. 18, nr 3 s. 212–218.
View in Google Scholar

Jaroszewska, E. (2019), Bariery w komunikacji z zagranicznym pacjentem i jego rodziną. W: KrajewskaKułak, E., Guzowski, A., Bejda, G., Lankau, A. (red.) Kontekst „Inności” w komunikacji interpersonalnej (s. 185–200). Białystok: Uniwersytet Medyczny w Białymstoku
View in Google Scholar

Jołkiewicz, D. (2011). Kobiety w naukach medycznych wczoraj i dziś, Nauka i szkolnictwo wyższe, nr 2/38, s. 35–47
View in Google Scholar

Kacperczyk, A. (2006). Wsparcie społeczne w instytucjach opieki paliatywnej i hospicyjnej. Łódź: UŁ.
View in Google Scholar

Kęsy, M. (2012). Relacje i komunikacja w świecie medycznym. Karków: UJ.
View in Google Scholar

Kiszka, J., Ozga, D., Mach, A., Krajewski, R. (2018). Udzielanie pomocy pacjentom odmiennym kulturowo na tle współczesnych migracji ludności w Europie, Pielęgniarstwo XXI w, Vol.17 nr 1(62), s. 30–36.
View in Google Scholar

Klorek, N. (2011). Ochrona zdrowia nieudokumentowanych migrantów i osób ubiegających się o ochronę międzynarodową w opinii cudzoziemców. W: Poza systemem. Dostęp do ochrony zdrowia niedokumentalnych migrantów i cudzoziemców ubiegających się o ochronę międzynarodową w Polsce (s. 45–112). Warszawa: Stowarzyszenie Interwencji Prawnej.
View in Google Scholar

Konopka, M.N. (2016). Komunikacja lekarz-pacjent. Teoria i praktyka. Kraków: IDMiKS UJ
View in Google Scholar

Korporowicz, V. (2006). Zdrowie i jego ochrona. Między teorią a praktyką. Warszawa: Szkoła Główna Handlowa w Warszawie – Oficyna Wydawnicza.
View in Google Scholar

Kubitsky, J. (2012). Psychologia migracji. Warszawa: Wydawnictwo Delfin.
View in Google Scholar

Kuczyńska, A.. (2001). Modele kontaktu lekarza z pacjentem. W: Dolińska-Zygmunt G. (red.), Elementy psychologii zdrowia. Wrocław: UW
View in Google Scholar

Kulik, BT. (2000). Koncepcja zdrowia w medycynie. W: Kulik, BT., Wrońska, I. (red.), Zdrowie w medycynie i naukach społecznych (s. 15–38). Stalowa Wola: Oficyna Wydawnicza Fundacji Uniwersyteckiej.
View in Google Scholar

Lalonde, M. (1978). A new perspective on the health of Canadians. A working Document. Ottawa: Government of Canada
View in Google Scholar

Laskowski, K. Krajewska-Kułak, E., Fiłon, J. (2015). Uchodźcy jako przyszli odbiorcy usług medycznych z perspektywy studentów Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, Piel. Zdr. Publ, 5,2, s. 159–171.
View in Google Scholar

Leavy R. L. (1983). Social support and psychological disorder: A review, Journal of Community Psychology, nr 11, s. 3–21.
View in Google Scholar

Lurka, K. (2019). Przychodzi cudzoziemiec do lekarza, a… dyrektor ma problem. Pobrane z: https://www.termedia.pl/mz/Przychodzi-cudzoziemiecdo-lekarza-a-dyrektor-ma-problem,35899.html (dostęp 18.05.2020)
View in Google Scholar

Maciąg, A. (2011). Kulturowe uwarunkowania komunikacji interpersonalne w relacjach lekarz-pacjent, Studies and Proceeding of Polish Association for Knowledge Management, nr 55, s. 16–25.
View in Google Scholar

Makara-Studzińska, M. (2012). Komunikacja z pacjentem. Lublin: Czelej.
View in Google Scholar

Maśliński, K. (2011). Prawne regulacje w zakresie dostępu do ochrony zdrowia nieudokumentowanych migrantów i cudzoziemców ubiegających się o ochronę międzynarodową w Polsce. W: Chrzanowska, A., Klaus, W. (red.). Poza systemem – Dostęp do ochrony zdrowia nieudokumentowanych migrantów i cudzoziemców ubiegających się o ochronę międzynarodową w Polsce (s. 23–44). Warszawa: Stowarzyszenie Interwencji Prawnej.
View in Google Scholar

Mińskowska, A. (2010). Cudzoziemiec jako pacjent. Integracja w sferze poznańskiej opieki zdrowotnej. W: Bloch, N. Goździak, E.M. (red.) Od gości do sąsiadów. Integracja cudzoziemców spoza Unii Europejskiej w Poznaniu w edukacji, na rynku pracy i w opiece zdrowotnej (s. 145–170). Poznań: Centrum Badań Migracyjnych UAM.
View in Google Scholar

Mroczkowska, R. (2013). Odmienność kulturowa jako nowe wyzwanie w praktyce pielęgniarki i położnej, Pielęgniarstwo Spec. 1(1), s. 27–31.
View in Google Scholar

Nettleton, S. (2001). The sociology of health and illness. Cambridge: Polity Press.
View in Google Scholar

Nowosielska, K. (2016). Szpitalom rosną długi przez nieubezpieczonych pacjentów. Pobrane z: https://www.rp.pl/Zadania/304189890-Szpitalom-rosnadlugi-przez-nieubezpieczonych-pacjentow.html (dostęp: 10.07.2020)
View in Google Scholar

Ostrowska, A. (1997). Prozdrowotne style życia. Promocja Zdrowia, Nauki Społecz Med., 4(10–11), s. 7–24
View in Google Scholar

Ostrowska, A. (2006). Paternalizm czy partnerstwo? Relacje miedzy pacjentami a lekarzami w Europie. W: Domański, H., Ostrowska, A., Sztabiński, P. B. (red.) W środku Europy? Wyniki Europejskiego Sondażu Społecznego. (s. 185–200). Warszawa: Wydawnictwo IFIS PAN
View in Google Scholar

Ostrowska, A. (2009). Modele relacji pacjent-lekarz. W: Ostrowska, A. (red). Socjologia medycyny. Podejmowane problemy, kategorie analizy. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
View in Google Scholar

Ostrowska, A. (2017). Wprowadzenie. W: Ostrowska, A.(red). Jak rozmawiać z pacjentem? Anatomia komunikacji w praktyce lekarskiej (s. 7–14). Warszawa: Instytut Filozofii i Socjologii PAN.
View in Google Scholar

Quill, T.E. (1983). Partnership in patient care: a contractual approach, Annals of Internal Medicine, 98(2) .
View in Google Scholar

Palińska, E. (2017). Ile wydają szpitale na leczenie nieubezpieczonych cudzoziemców? Pobrane z: https://zdrowie.trojmiasto.pl/Ile-traca-szpitalena-leczeniu-nieubezpieczonych-cudzoziemcown117079.html (dostęp: 14.07.2020)
View in Google Scholar

Parsons, T. (1969). Struktura społeczna a osobowość. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne.
View in Google Scholar

Parsons, T. (2009). System społeczny tłum. M. Kaczmarczyk. Kraków: Zakład wydawniczy Nomos.
View in Google Scholar

Piątkowski, W. (2002). Zdrowie jako zjawisko społeczne. W: Barański, J., Piątkowski, W. (red.). Zdrowie i choroba, wybrane problemy socjologii medycyny. Wrocław: Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, Oficyna Wydawnicza ATUT
View in Google Scholar

Pierloot, R.A. (1983). Different Models in the Approach to the Doctor — Patient Relationship, Psychother Psychosom, nr 39, s. 213–224, Za: Tobiasz-Adamczyk, B., Bajka, Marman, G. (1996). Wybrane elementy socjologii i zawodów medycznych Kraków: Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego
View in Google Scholar

Płaszewska-Żywko, J. (2010). Model Hoyce Newman Giger i Ruth Eleine Davidhizare. W: KrajewskaKułak, E., Wrońska, I., Kędziora-Kornatowiska, K. (red.), Problemy wielokulturowości w medycynie, Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich.
View in Google Scholar

Pochrzęst-Motyczyńska, A. (2019). Przychodzi cudzoziemiec do lekarza, a ten mu rękoma tłumaczy, że miał zawał. Pobrane z https://www.prawo.pl/zdrowie/jak-ma-sie-porozumiec-lekarz-z-pacjentem-ktory-jest-obcokrajowcem,374398.html (dostęp 25.05.2020)
View in Google Scholar

Schumacher, J.D., Ward, T. (2001). Cultural Cognition and Psychopathology, Westport: Prager.
View in Google Scholar

Sęk, H., Ścigała, I., Pasikowski, T., Beisert, M., Bleja, A. (1992). Subiektywne koncepcje zdrowia. Wybrane uwarunkowania, Przegląd Psychologiczny, 3, 35, s. 351–363
View in Google Scholar

Słońska, Z. (1994). Promocja zdrowia-zarys problema - tyki, Nauki Społecz Med., 1–2, s. 37–52.
View in Google Scholar

Sokołowska, M. (1986). Socjologia medycyny. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich
View in Google Scholar

Strzemieczna, M., Imiela, J. (2017). Cudzoziemcy jako pacjenci w polskim systemie opieki zdrowotnej. Sytuacja prawna, Polityka społeczna, Vol 44, nr 11–12 (524–525) s. 17–23
View in Google Scholar

Szasz, T. S., Hollender, M. H. (1956). A Contribution to the Philosophy of Medicine: The Basic Model of the Doctor-Patient Relationship, Archives of Internal Medicine, 97, s.585–592
View in Google Scholar

Szymański, D. (2015). Polacy o lekarzach – raport badawczy. Pobrane z: https://www.slideshare.net/DorianSzymaski/polacy-o-lekarzach-raport-badawczy-lipiec-2015 (dostęp 20.05.2020)
View in Google Scholar

Synowiec-Piłat, M. (2002), Zróżnicowania i nierówności społeczne a zdrowie. W: Barański, J., Piątkowski, W. (red.). Zdrowie i choroba, wybrane problemy socjologii medycyny. (s. 89–96) Wrocław: Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, Oficyna Wydawnicza ATUT.
View in Google Scholar

Synowiec-Piłat, M. (2013). Podjęcie decyzji o korzysta - niu z usług medycznych w kontekście koncepcji lay referral system. Przypadek chorób nowotworo - wych, Folia Socjologica, 45, s. 131–145.
View in Google Scholar

Ślifirczyk, A. (2019). Zasady komunikacji między - kulturowej w ochronie zdrowia. W: KrajewskaKułak, E., Guzowski, A., Bejda, G., Lankau, A. (red.) Kontekst „Inności” w komunikacji interpersonalnej (s. 173–184). Białystok: Uniwersytet Medyczny w Białymstoku.
View in Google Scholar

Ślusarska, B., Dobrowolska, B., Zarzycka, D. (2013). Metateoretyczny kontekst zachowań zdrowotnych w paradygmatach zdrowia, Probl Hig Epidemiol, 94 (4), s. 667–674
View in Google Scholar

Wagner, A. (2015). Miejsce deliberacji w procesje podejmowania decyzji o leczeniu. Komunikowanie między lekarzem i pacjentem w perspektywie socjologicznej, Zeszyty Prasoznawcze, T, 58, nr 2 (222), s. 213–223.
View in Google Scholar

Warszawska Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych (2020). Transkulturowość, Implus. Dodatek do nr 1–2.
View in Google Scholar

Williams, S., Weinmen, J., Dale J. (1998). Doctorpatient Communication and patient Satisfaction: a Review, Family Practice, Vol. 15, No. 5, s. 480–492.
View in Google Scholar

Wołowik, W. (1998). Język ciała międzynarodowy. Kraków: Wydawnictwo Atlas III
View in Google Scholar

Woynarowska, B. (2013). Edukacja zdrowotna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN
View in Google Scholar

Woźniak, M., Brukwicka, I., Kopański, Z., Kollar, R., Kollarova ,M., Bajger B. (2015). Zdrowie i kultura zdrowotna, Journal of Clinical Healthcare, 4/2015, s. 10–14
View in Google Scholar

Wroński, K., Bocian, R., Depta, A., Cywiński, J., Dziki, A. (2009). Opinie pacjentów na temat modelu paternalistycznego w relacji lekarz-pacjent. Prawne aspekty autonomii pacjenta w opiece zdrowotnej, Nowotwory. Journal of Oncology, vol.59 nr 4 s. 266–273
View in Google Scholar

Zembala, A. (2015). Modele komunikacyjne w relacjach lekarz-pacjent, Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów UJ. Nauki Ścisłe, nr 11 (2/2015), s. 35–55.
View in Google Scholar

Zgliczyński, W., Cianciara, D. (2013). Pacjenci obcokrajowcy w opiniach polskich lekarzy, Hygeia Public Health 48(1) s. 120–124.
View in Google Scholar

Published

2019-01-01

How to Cite

Pawlak-Sobczak, K. (2019). The partnership model in the relationship between medical staff and patient – foreigner. Opportunities versus barriers. Władza Sądzenia, (16), 68–95. https://doi.org/10.18778/2300-1690.16.05

Issue

Section

Articles