Liberalism and urban planning

Authors

  • Arkadiusz Gąsiorowski

DOI:

https://doi.org/10.18778/2300-1690.23.10

Keywords:

urban design, spatial planning, theories of political doctrines, liberalism, neoliberalism, postmodernism

Abstract

Locke, in his deliberations about natural rights, especially on the one that constitutes the others – the ownership right, took land as his starting point. According to Locke, in the original state of nature, anyone could possess as much land as he could make himself subject to the work of his own hands. By making the land usable, the individual became the owner of the land, acquiring the inherent, natural property right to it. In urban planning, methods of alternative building, without even a piece of land, have not yet been invented. Thus, the issue of doctrines concerning the ownership rights of these lands seems to be closely related to the recently observed problems affecting cities. The road that polish urban planning has traveled since 1989 is the way from a functioning system, which was able to provide users with a large number of apartments in a short time, as well as an adequate number of services and jobs, all connected by efficient public transport to a system in which the urban planner, the city and its authorities are constrained by individualistic actions, often contrary to the public interest, the interests of landowners. Although it is obvious that the previous system of spatial planning was much better at meeting basic social needs such as housing, education or public transport but it is not the task of this text to praise the actions taken before 1989, often totalitarian. The premise of this text is to show the influence that the functioning in society has on the appearance and functioning of Polish cities, as well as the attachment to the ideas proclaimed by liberalism, which is vivid in public discussion.

Author Biography

Arkadiusz Gąsiorowski

Arkadiusz Gąsiorowski – inż. arch., absolwent Wydziału Budownictwa i Architektury Politechniki Lubelskiej, student Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej, w poprzednich latach również Instytutu Sztuk Pięknych Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Zainteresowany zagadnieniami politycznymi i socjologicznymi w architekturze i urbanistyce.

References

Anioł, W. (2016). Wokół urynkowienia usług społecznych, Polityka Społeczna, 502, 4–13.
View in Google Scholar

Banaszkiewicz, A. (2016) Przemiany w sposobie rozumienia prawa własności. Przejście z ujęcia absolutnego do przyjęcia ograniczonego i prospołecznego charakteru tego prawa, Acta Iuris Stetinensis. 14(2), 21–39.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18276/ais.2016.14-02

Centrum Badań Opinii Społecznej (2021). Elektoraty o istotnych kwestiach społeczno-politycznych.
View in Google Scholar

Denis, M. (2017). Tereny przemysłowe w dobie zrównoważonego rozwoju, Studia Miejskie, 26(2), 25–37.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.25167/sm2017.026.02

Drozda, Ł. (2016a). Transformacja w przestrzeni. Wpływ modelu deweloperskiego na urbanizację Polski po 1989 roku, Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego. Studia I Prace, (3), 177–192.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.33119/KKESSiP.2016.3.7

Drozda, Ł. (2016b). Własność w modelu neoliberalnym na przykładzie polskiej przestrzeni zurbanizowanej po 1989 roku, Studia Regionalne i Lokalne, 4(66), 48–61.
View in Google Scholar

Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej i Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN (2014). Raport o Ekonomicznych stratach i społecznych kosztach niekontrolowanej urbanizacji w Polsce.
View in Google Scholar

Furmańska-Oćwieja, M. (2008). Zmiana sytuacji mieszkaniowej Polaków w okresie transformacji, Zeszyty Naukowe Uniwersytety Ekonomicznego w Krakowie, 760, 59–68.
View in Google Scholar

Główny Urząd Statystyczny (1970–2020). Rocznik Statystyczny.
View in Google Scholar

Główny Urząd Statystyczny (2021). Mały Rocznik Statystyczny
View in Google Scholar

Gocko, J. (2001). Doktryna liberalizmu. Seminare. Poszukiwania naukowe, 17, 369–392.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.21852/sem.2001.24

Gorzym-Wilkowski, W. (2016) Planowanie przestrzenne – narzędzie realizacji ładu przestrzennego czy interesów? Prace naukowe uniwersytetu ekonomicznego we Wrocławiu, 432, 55–60.
View in Google Scholar

Gray, J. (1986). Liberalizm. Kraków: Wydawnictwo Znak.
View in Google Scholar

Groeger, L. (2016). Programy wspierana budownictwa mieszkaniowego w Polsce i ich wpływ na rynek nieruchomości mieszkaniowych, Space – Society – Economy, 18, 131–146.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/1733-3180.18.09

Gwiazda, A. (2015) Nierozwiązany problem nierówności, Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy. 42(2), 26–44.
View in Google Scholar

Hrabal, A. (2011). Planowanie przestrzenne a prawo własności, Aura, 7, 19–22.
View in Google Scholar

Janowicz, R. (2011). Architektura jako narzędzie komunikacji marketingowej, Zeszyty Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, 208, 503–510.
View in Google Scholar

Jasiński, K. (2016). Liberalizm a dobro wspólne, Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie, 23, 305–319.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18276/skk.2016.23-20

Kajdanek, K. (2011). Suburbanizacja w Polsce – pejzaż społeczno-przestrzenny, Przegląd Socjologiczny, 60, 303–320.
View in Google Scholar

Kochan, J. (2013). Socjalizm. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
View in Google Scholar

Locke, J. (1690) Dwa traktaty o rządzie. Przekład: Z. Rau. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
View in Google Scholar

Mantey, D. (2009). Żywiołowe rozpraszanie się funkcji mieszkaniowych Warszawy – przykłady osiedli podwarszawskich, Prace Geograficzne Instytutu Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, 121, 225–235.
View in Google Scholar

Marciniak, P. (2018). W stronę nowoczesnego życia? Przestrzeń społeczna w powojennych osiedlach mieszkaniowych, Studia z Architektury Nowoczesnej, 6, 153–166.
View in Google Scholar

Nawratek, K. (2005). Ideologie w przestrzeni. Próby demistyfikacji. Kraków: Universitas
View in Google Scholar

Nowak, L. (1997) Marksizm versus liberalizm: pewien paradoks, Poznańskie studia z teorii humanistyki, 4(17), 7–19.
View in Google Scholar

Piersiala, L., Tylec, A. (2017) (nie)odpowiedzialność społeczna specjalnych stref ekonomicznych w Polsce, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, 102, 319–330.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.29119/1641-3466.2017.102.26

Rawls, J. (1994). Teoria Sprawiedliwości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
View in Google Scholar

Sołtys, J. (2018). Uwarunkowania i skutki żywiołowej suburbanizacji w Polsce. Czy opanowanie jej jest możliwe?, Studia Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, 187, 40–50.
View in Google Scholar

Stawecki, M. (2012). Konflikt interesu publicznego z prywatnym na tle instytucji wywłaszczenia nieruchomości, Annales. Etyki w Życiu Gospodarczym, 15/1, 221–229.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/1899-2226.15.19

Szyszka, M. (2006). Kwestia mieszkaniowa w Polsce jako problem społeczny i metody jej rozwiązania po 1989 roku, Roczniki Nauk Społecznych, 34, 183–203.
View in Google Scholar

Tokarczyk, R. (1997). Współczesne doktryny polityczne. Kraków: Kantor Wydawniczy ZAMYKACZE.
View in Google Scholar

Wendt, J., Górawski, B. (2019) Socjalizm w architekturze przestrzeni miejskiej. Pobrane z: https://www.researchgate.net/publication/334523671_Socjalizm_w_architekturze_przestrzeni_miejskiej (20.08.2022)
View in Google Scholar

Zalega, T. (2013). Mieszkanie i warunki lokalowe miejskich gospodarstw domowych w Polsce, Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie. Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, 104, 157–170.
View in Google Scholar

Ziembicki, S. (2009) Ze studiów nad myślą polityczną Johna Locka, Wrocławskie Studia Erazmiańskie. Zeszyty Studenckie, 2, 10–25.
View in Google Scholar

Ziobrowski, Z. (2010). Polityka przestrzenna a decyzje o warunkach zabudowy, Biuletyn PAN. Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju, 245, 37–43.
View in Google Scholar

Żylicz, T. (2017). Święte prawo własności?, Aura, 5, 16–17.
View in Google Scholar

Published

2022-11-20

How to Cite

Gąsiorowski, A. (2022). Liberalism and urban planning. Władza Sądzenia, (23), 170–185. https://doi.org/10.18778/2300-1690.23.10

Issue

Section

Articles