Oblicza osób spożywających alkohol. Obserwacja uczestnicząca ukryta w sklepie monopolowym – porównanie materiałów marketingowych z historiami i wizerunkiem faktycznych klientów
DOI:
https://doi.org/10.18778/2300-1690.28.08Słowa kluczowe:
obserwacja uczestnicząca ukryta, etnografia socjologiczna, choroba alkoholowa, nałóg, klasy społeczne, marginalizacja, socjologia reklamyAbstrakt
Artykuł prezentuje wnioski z obserwacji uczestniczącej ukrytej przeprowadzonej w punkcie sieci marketów alkoholowych. Głównymi tematami są: przedstawienie osób uzależnionych od alkoholu, które odwiedzały sklep oraz omówienie marketingu stosowanego przez sieć, następnie skonfrontowanie ze sobą tych dwóch aspektów. Autor porównuje uzyskany materiał badawczy do socjologicznych teorii statusu społecznego i reklamy, jak również wyników wcześniejszych badań na temat spożywania alkoholu. Rezultatem analizy jest uchwycenie sprzeczności pomiędzy wystrojem sklepu i marketingiem: zarówno jego przekazem, jak i formą (prezentowanie spożywania w pozytywnym świetle w postaci m.in. kolorowych plakatów), a faktyczną klientelą: często osobami uzależnionymi, o niższym statusie społecznym. Autor, próbując udzielić odpowiedzi na pytanie, czemu zdecydowano się na użycie takiej a nie innej estetyki, stawia hipotezę dotyczącą strategii marketingowej sieci sklepów z alkoholem.
Bibliografia
Abramowicz, M., Brosz, M., Bykowska-Godlewska, B., Michalski, T., Strzałkowska, A. (2018). Wzorce konsumpcji alkoholu. Studium socjologiczne. Kawle Dolne: Zakład Realizacji Badań Społecznych Q&Q.
Zobacz w Google Scholar
Angrosino, M. (2015). Badania etnograficzne i obserwacyjne. Przeł. Brzozowska-Brywczyńska, M. Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar
Bauman, Z.(1998). Globalizacja. I co z tego dla ludzi wynika. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Zobacz w Google Scholar
Becker, H. (1963). Outsiders: Studies in the Sociology of Deviance. New York: The Free Press.
Zobacz w Google Scholar
Bourdieu, P. (2005). Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Zobacz w Google Scholar
Bukowski M., M. (2018). Obserwacja uczestnicząca. W: Szymańska, A., Lisowska-Magdziarz, M., Hess (red.), Metody badań medioznawczych i ich zastosowanie (s.167–191). Kraków: Instytut Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Zobacz w Google Scholar
Chomczyński, P. (2006). Wybrane problemy etyczne w badaniach: obserwacja uczestnicząca ukryta, Przegląd Socjologii Jakościowej, II (1), 67–87.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.2.1.05
Chomczyński, P. (2011). Obserwacja uczestnicząca. W: Konecki K. Kacperczyk A. i in. (red.), Słownik socjologii jakościowej (s.197–201). Warszawa: Difin SA.
Zobacz w Google Scholar
Cluley, R., Nixon, E. (2019). What is an advert? A sociological perspective on marketing media, Marketing Theory, 19 (4), 2019, 1–19.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1177/1470593119856645
Geertz, C. (2005). Interpretacja kultur. Wybrane eseje. Przeł. Piechaczek, M.M. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Zobacz w Google Scholar
Goffman, E. (2005). Piętno. Rozważania o zranionej tożsamości. Gdańsk: GWP.
Zobacz w Google Scholar
Jankowska, M. (2020). Wpływ alkoholizmu na bezpieczeństwo społeczne. W: Urych I. (red.), Społeczne uwarunkowania bezpieczeństwa. Wybrane zagadnienia psychologii i socjologii (s. 147–164). Warszawa: Akademia Sztuki Wojennej.
Zobacz w Google Scholar
Konecki, K., (2011). Etnografia socjologiczna. W: Konecki K. Kacperczyk A. i in. (red.), Słownik socjologii jakościowej (s. 77 – 82). Warszawa: Difin SA.
Zobacz w Google Scholar
Kozłowska, D., Łodzińska, J. (2013). Świadomość skutków zdrowotnych nadużywania alkoholu przez dorosłych na podstawie badań przeprowadzonych wśród młodzieży gimnazjalnej i osób dorosłych w Łomży, Zeszyty naukowe, nr 49, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Agrobiznes w Łomży, 95–104.
Zobacz w Google Scholar
Kubiak, K. (2016). Reklama jako zjawisko społeczne. W: Kubiak K. (red.), Socjotechnika Reklamy (s. 5–37). Warszawa: Wyższa Szkoła Promocji, Mediów i Show Businessu.
Zobacz w Google Scholar
Piątek, J. (2020). Patologie społeczne jako zagrożenie dla bezpieczeństwa wewnętrznego. W: Urych I. (red.), Społeczne uwarunkowania bezpieczeństwa. Wybrane zagadnienia psychologii i socjologii (s. 111–124).Warszawa: Akademia Sztuki Wojennej.
Zobacz w Google Scholar
Rowicka, M., Postek, S., Zin-Sądek, M. (2021). Wzory konsumpcji alkoholu w Polsce. Raport z badań kwestionariuszowych 2020 r. Warszawa: Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
Zobacz w Google Scholar
Wagner, I., (2010). Jak badać procesy mobilności zawodowej? Kluczowa rola etnografii w powstaniu nowej propozycji teoretycznej odnośnie do socjologii mobilności, Studia Humanistyczne AGH, Tom 8, Warszawa, 41–56.
Zobacz w Google Scholar
Zatoński, A. W., Janik-Koncewicz, K. (2021). Alkohol – ojciec polskich chorób, Menadżer Zdrowia, 1–2/2021, 82–87.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.5114/jhi.2021.104092
Bankier.pl, Palikot i celebryta Jakub W. reklamowali alkohol w mediach społecznościowych. Sąd wydał wyrok, https://www.bankier.pl/wiadomosc/Palikot-i-celebryta-Jakub-W-reklamowali-alkohol-w-mediach-spolecznosciowych-Sad-wydal-wyrok-8851985.html [dostęp 31.10.2025].
Zobacz w Google Scholar
Harnaś – Lodołamacz [Mediamikser.pl], https://www.youtube.com/watch?v=P2P9tj3wYpU [dostęp 31.10.2025].
Zobacz w Google Scholar
Harnaś wspiera strażaków, https://www.youtube.com/watch?v=XUZYUgdG6CY [dostęp 31.10.2025].
Zobacz w Google Scholar
PIWO TATRA SIŁOWANIE – 2016, https://www.youtube.com/watch?v=rowlmix8HKw [dostęp 31.10.2025].
Zobacz w Google Scholar
Reklama Tatra 2014, https://www.youtube.com/watch?v=JnVCWPsbPTQ [dostęp 31.10.2025].
Zobacz w Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
