Śladami osadników fryderycjańskich w środkowej Polsce. Cmentarze i ich pozostałości
DOI:
https://doi.org/10.18778/2300-0562.06.09Słowa kluczowe:
cmentarz, kolonizacja fryderycjańska, osadnictwo wiejskie, geografia historyczna, środkowa PolskaAbstrakt
W artykule omówiono genezę i stan zachowania pozostałości cmentarzy ewangelickich usytuowanych w dawnych koloniach fryderycjańskich. Obszarem badań jest województwo łódzkie w obecnych granicach. Oprócz metryki powstania i krótkiego zarysu funkcjonowania nekropolii, analizie poddano także kontekst osadniczy, a mianowicie dawną i teraźniejszą lokalizację miejsc pochówku w krajobrazie kulturowym wsi. Uwzględniono również analizę współczesnych reliktów badanych cmentarzy pod kątem walorów kulturowych i ich ochrony.
Bibliografia
Białkowski A., Wypych P., 2011, Kamienie pamięci kamienie niepamięci. Cmentarze ewangelickie województwa łódzkiego, Łódź.
Google Scholar
Bijak B., 2008, Wiejskie cmentarze ewangelickie w krajobrazie kulturowym województwa łódzkiego, ,,Zeszyty Wiejskie”, 13, s. 233–241.
Google Scholar
Bereszczyński M., 2009, Wreszcie nie trzeba będzie się wstydzić, ,,Dziennik Łódzki”, 186 (10.08), s. 9.
Google Scholar
Bożyk I., 2015, Osadnictwo niemieckie na terenach wiejskich między Pilicą a Wisłą w latach 1815–1864, Kielce–Łódź.
Google Scholar
Figlus T., 2014, Znaczenie czynników prawno-politycznych w procesie kształtowania wiejskiej sieci osadniczej dawnego województwa łęczyckiego i sieradzkiego w okresie przedrozbiorowym, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica”,17, s. 203–234.
Google Scholar
Fijałkowski P., 1992, Bracia morawscy w Lwówku, „Notatki Płockie”, 37 (2/151), s. 9–12.
Google Scholar
Gosik B., 2009, Cmentarz w Bukowcu, ,,Zieleń Miejska”, 10 (31), s. 17.
Google Scholar
Heike O., 1979, 150 Jahre Schwabensiedlungen in Polen 1795–1945, Leverkusen.
Google Scholar
Kaczmarczyk E., 1945, Kolonizacja niemiecka na wschód od Odry, Poznań.
Google Scholar
Kneifel E., Richter H., 1983, Die evangelisch-lutherische Gemeinde Brzeziny bei Lodz/Polen 1829–1945, Vierkirchen/Schwaben.
Google Scholar
Kokotkiewicz P., Spodenkiewicz J., Spodenkiewicz P., 1984/1985, Nowosolna. Studium historyczno-ruralistyczne, Nowosolna–Łódź–Warszawa.
Google Scholar
Konopczyński W., 1981, Fryderyk Wielki a Polska, Kraków.
Google Scholar
Kossmann O., 1942, Die Anfänge des Deutschtums im Litzmannstäter Raum Hauländer und Schwabensiedlung, Leipzig.
Google Scholar
Rudkowski T., 2004, O ochronę cmentarzy zabytkowych, ,,Ochrona Zabytków”, 1/2, s. 104–114.
Google Scholar
Szulc H., 1995, Morfogeneza osiedli wiejskich w Polsce, Wrocław.
Google Scholar
Wąsicki J., 1957, Ziemie Polskie pod zaborem pruskim, Prusy Południowe 1793–1806, Wrocław.
Google Scholar
Wiercińska A., 2012, Cmentarze na tle rozwoju ludnościowego i przestrzennego miasta, ,,Studia z Geografii Politycznej i Historycznej”, 1, s. 207–220.
Google Scholar
Woźniak K., P., 2013, Niemieckie osadnictwo wiejskie między Prosną a Pilicą i Wisłą od lat 70. XVIII wieku do 1866 roku-procesy i jego interpretacja, Łódź.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/7525-960-5
Zagożdżon A., 1971, Morfologia osiedli województwa Opolskiego, [w:] Golachowski S. (red.), Struktury i procesy osadnicze, Opole–Wrocław, s. 331–372.
Google Scholar
Zimmermann K., 1915, Fryderyk Wielki i jego kolonizacja na ziemiach polskich, t. 1, Poznań.
Google Scholar
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Centralna Władza Wyznaniowa, Akta tyczące się urządzenia duchowieństwa ewangelickiego obojga wyznań, sygn. 1035, k. 167-169, 170-174.
Google Scholar
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Centralna Władza Wyznaniowa, Akta tyczące się reparacji kościołów i cmentarzy ewangelickich. Ogólne, sygn. 1099 k. 51-64.
Google Scholar
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Zbiór kartograficzny, Łódź i okolice – plan z II poł. XIX w., sygn. 323-3, ark. 3.
Google Scholar
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Zbiór kartograficzny, Majorat Gałków i części Dóbr Rządowych Pabianice plan z 1854 r., sygn. 277-5.
Google Scholar
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Zbiór kartograficzny, Plan kolonii Brzeziny z 1837 r., sygn. 185-1, ark. 36-37.
Google Scholar
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Zbiór kartograficzny, Plan kolonii Starowa Góra z poł. XIX w., sygn. 323-3, ark. 3.
Google Scholar
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Zbiór kartograficzny, Plan kolonii Starowa Góra z 1799 r., sygn. 267-6.
Google Scholar
Archiwum Państwowe w Łodzi, Senior Łódzkiej Diecezji Ewangelicko-Augsburskiej, Akta Parafii w Ozorkowie, sygn. 34.
Google Scholar
Archiwum Państwowe w Łodzi, Senior Łódzkiej Diecezji Ewangelicko-Augsburskiej, Akta dotyczące religijnej ewangelickiej szkoły i cmentarza w Pustkowej Górze, sygn. 47.
Google Scholar
Archiwum Państwowe w Łodzi, Senior Łódzkiej Diecezji Ewangelicko-Augsburskiej, Akta dotyczące elementarnej ewangelickiej szkoły i cmentarza w Wiączyniu Górnym, sygn. 49.
Google Scholar
Dziennik Urzędowy Województwa Kaliskiego, 11.07.1820 r., nr 28.
Google Scholar
Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego, 18.09.1820 r., nr 237.
Google Scholar
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Łodzi, Regionalia 3, sygn. FAO 4/41 PR, FAO 4/48 PR.
Google Scholar
Wojskowy Instytut Geograficzny, Mapa Szczegółowa Polski, 1:25 000, kopia niemiecka z roku 1944, ark. P41 S28 F, P39 S28 E.
Google Scholar
Bauer D., 1990, Cmentarz ewangelicki w Konstantynowie, Wojewódzki Konserwator Zabytków w Piotrkowie Trybunalskim.
Google Scholar
Brzozowska T., 2015, Cmentarz ewangelicki w Tkaczewskiej Górze, Karta Gminnej Ewidencji Zabytków w Parzęczewie, nr 83.
Google Scholar
Goźdź I., 1992, Cmentarz ewangelicki w Brzozowie, Wojewódzki Konserwator Zabytków w Piotrkowie Trybunalskim.
Google Scholar
Kołodziej D., Dobek T., 1997, Cmentarz ewangelicki w Mikołajewie, Wojewódzki Konserwator Zabytków w Łodzi.
Google Scholar
Kołodziej D., Dobek T., 1998, Cmentarz ewangelicki w Augustopolu, Wojewódzki Konserwator Zabytków w Łodzi.
Google Scholar
Lamcha L., 2011, Cmentarz ewangelicki w Starych Krasnodębach, Karta Gminnej Ewidencji Zabytków w Aleksandrowie Łódzkim.
Google Scholar
Lewandowska A., Wieczorek W., 1992a, Cmentarz ewangelicki w Bukowcu, Wojewódzki Konserwator Zabytków w Łodzi.
Google Scholar
Lewandowska A., Wieczorek W., 1992b, Cmentarz ewangelicki w Wiączyniu Górnym Wojewódzki Konserwator Zabytków w Łodzi.
Google Scholar
Lewkowscy A.J., Walczak W., 1998, Cmentarz ewangelicki w Łaznowskiej Woli, Wojewódzki Konserwator Zabytków w Łodzi.
Google Scholar
Sawicki W., 1991, Cmentarz ewangelicki w Wygorzelu, Wojewódzki Konserwator Zabytków w Łodzi.
Google Scholar
Siwiec A., 1990, Cmentarz rzymskokatolicki w Kochanowie, Wojewódzki Konserwator Zabytków w Łodzi.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
