Wielokulturowe dziedzictwo materialne Katowic

Marta Chmielewska

doi:10.18778/2300-0562.02.03

Autor

Marta Chmielewska Zakład Geografii Osadnictwa i Studiów Regionalnych, Katedra Geografii Ekonomicznej, Wydział Nauk o Ziemi, Uniwersytet Śląski, 41-200 Sosnowiec, ul. Będzińska 60

DOI:

https://doi.org/10.18778/2300-0562.02.03

Słowa kluczowe:

Katowice, Żydzi, Niemcy, dziedzictwo kulturowe

Abstrakt

Katowice, które w przeszłości były ośrodkiem wielokulturowym, zamieszkanym jednocześnie przez Ślązaków, Niemców, Żydów i Polaków, dziś są miastem jednonarodowym, a Polacy stanowią ponad 90% jego mieszkańców. Celem artykułu jest charakterystyka dziedzictwa materialnego pozostawionego w Katowicach przez ich dawnych mieszkańców pochodzenia niemieckiego i żydowskiego. W artykule nakreślono historię rozwoju miasta z uwypukleniem wpływu społeczności poszczególnych kultur na ówczesny charakter Katowic, przedstawiono wybrane elementy poniemieckiego i pożydowskiego dziedzictwa materialnego oraz omówiono stosunek do tego dziedzictwa późniejszych pokoleń katowiczan.

Bibliografia

Barciak A., 2004, Uwagi o strukturze zawodowej i społecznej mieszkańców terenów współczesnych Katowic do początków XVIII w., [w:] Barciak A. (red.), Katowice w 138. rocznicę uzyskania praw miejskich. Przemiany struktur społeczno-zawodowych ludności w dziejach Katowic, Katowice, s. 31–39.
Google Scholar

Chmielewska M., 2009, Osiedla i kolonie robotnicze w Katowicach – identyfikacja, rozmieszczenie i stan zachowania, „Acta Geographica Silesiana”, 6, s. 9–14.
Google Scholar

Chmielewska M., 2010, Kopalnie węgla kamiennego w Katowicach, [w:] Zagożdżon P.P., Madziarz M. (red.), Dzieje górnictwa – element europejskiego dziedzictwa kultury, t. 3, Wrocław, s. 50–59.
Google Scholar

Chmielewska M., 2011, Morfologiczne przemiany śródmieścia Katowic, „Acta Geographica Silesiana”, 1, s. 23–27.
Google Scholar

Chmielewska M., 2012a, Current changes in morphology of the city center of Katowice, „Acta Geographica Silesiana”, 11, s. 5–14.
Google Scholar

Chmielewska M., 2012b, Morfologiczne przekształcenia przestrzeni miejskiej Katowic, maszynopis pracy doktorskiej, Sosnowiec.
Google Scholar

Chmielewska M., 2012c, Osiedla patronackie jako dziedzictwo kulturowe miasta postindustrialnego – studium przypadków: Giszowiec, Nikiszowiec i Załęże w Katowicach, [w:] Sitek S. (red.), „Stare i nowe” problemy badawcze w geografii społeczno-ekonomicznej, Sosnowiec, s. 63–76.
Google Scholar

Chmielewska M., Szajnowska-Wysocka A., 2011, Upper Silesia as a historical region of cultural borderland, [w:] Heffner K. (red.), Historical regions in the structures of European Union, Region and Regionalism, No. 10, vol. 2, s. 59–66.
Google Scholar

Dudała H., Dziwoki J., 2004, Rok 1865 w świetle katowickich ksiąg metrykalnych, [w:] Barciak A. (red.), Katowice w 138. rocznicę uzyskania praw miejskich. Przemiany struktur społeczno-zawodowych ludności w dziejach Katowic, Katowice, s. 63–137.
Google Scholar

Falęcki T., 2004, Nazwy miejscowe Katowic jako obraz przemian politycznych i kulturalnych, [w:] Barciak A. (red.), Katowice w 138. rocznicę uzyskania praw miejskich. Przemiany struktur społeczno-zawodowych ludności w dziejach Katowic, Katowice, s. 21–30.
Google Scholar

Golka M., 1997, Wielokulturowość: między ładem a chaosem, [w:] Cichocki R. (red.), Teorie społeczne a możliwości praktyczne, Poznań, s. 11–22.
Google Scholar

Jaworski W., 2004, Struktura społeczno-zawodowa ludności żydowskiej w Katowicach w XX w., [w:] Barciak A. (red.), Katowice w 138. rocznicę uzyskania praw miejskich. Przemiany struktur społeczno-zawodowych ludności w dziejach Katowic, Katowice, s. 211–225.
Google Scholar

Jedynak Z., 2002, Przemiany własnościowe, gospodarcze i społeczne na terenie Wielkich Katowic, [w:] Barciak A. (red.), Katowice w 136. rocznicę uzyskania praw miejskich, Katowice, s. 80–86.
Google Scholar

Jedynak Z., 2005, Badania naukowe i upowszechnianie wiedzy historycznej w Katowicach przełomu XIX i XX w., [w:] Barciak A. (red.), Katowice w 139. rocznicę uzyskania praw miejskich. Wielokulturowość Katowic, Katowice, s. 93–101.
Google Scholar

Kuzio-Podrucki A., 2002, Wincklerowie. Ich dzieje i fortuna, [w:] Barciak A. (red.), Katowice w 136. rocznicę uzyskania praw miejskich, Katowice, s. 244–250.
Google Scholar

Pierzak J., 2005, Zróżnicowanie kulturowe Katowic w pradziejach i wczesnym średniowieczu, [w:] Barciak A. (red.), Katowice w 139. rocznicę uzyskania praw miejskich. Wielokulturowość Katowic, Katowice, s. 41–59.
Google Scholar

Rekłajtis E., 2007, Wielokulturowość i uproszczenia makroskali, [w:] Barska A., Korzeniowski M. (red.), Wielokulturowość – międzykulturowość – transkulturowość w perspektywie europejskiej i pozaeuropejskiej, Opole, s. 71–94.
Google Scholar

Sobczyński M., 2012, Interakcja „badacz – przedmiot badania” w studiach nad mniejszościami w Polsce, „Studia z Geografii Politycznej i Historycznej”, 1, s. 95–112.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/2300-0562.01.06

Starnawska J., 1990, Dzieje Katowic (1299–1945), Katowice.
Google Scholar

Suchacka M., Szczepański M.S., Ślęzak-Tazbir W., 2007, Prometeusz w wielkim mieście. Wielokulturowość i twórcze metropolie, [w:] Barska A., Korzeniowski M. (red.), Wielokulturowość – międzykulturowość – transkulturowość w perspektywie europejskiej i pozaeuropejskiej, Opole, s. 153–168.
Google Scholar

Szaflarski J. (red.), 1978, Katowice 1865–1945, Katowice.
Google Scholar

Szaraniec L., 1980, Osady i osiedla Katowic, Katowice.
Google Scholar

Szaraniec L., 2007, Wielokulturowość Górnego Śląska, Katowice.
Google Scholar

Tkocz M., 1995, Katowice jako ośrodek regionalny w latach 1865–1995, Katowice.
Google Scholar

Walerjański D., 2007, Zapisane w kamieniu – zachowane zabytki żydowskie, [w:] Zabytki kultury żydowskiej w województwie śląskim, Katowice, s. 14–26.
Google Scholar

Woźniczka Z., 2002, Katowice po II wojnie światowej, [w:] Barciak A. (red.), Katowice w 136. rocznicę uzyskania praw miejskich, Katowice, s. 126–152.
Google Scholar

Woźniczka Z., 2005, Katowice po 1945 roku – od tygla ludnościowego do jednorodności narodowej, [w:] Barciak A. (red.), Katowice w 139. rocznicę uzyskania praw miejskich. Wielokulturowość Katowic, Katowice, s. 109–137.
Google Scholar