Metanarracja postmodernizmu? O aporiach myśli wyzwolonej

Autor

DOI:

https://doi.org/10.18778/1689-4286.17.05

Abstrakt

Because the assumptions of postmodernism are something obvious, the authoress decided to look at this obviousness in order to examine its second bottom, like deconstructionism does. Postmodernism speaks out against fundamentalism, universal truths as well as metaphysical notions. According to Lyotard, these notions were related with each other in totalizing metanarratives, that is tales including liberating teleology focused on the Freedom and the Truth. The end of these optimistic ideas was a result of the experience of Auschwitz and totalitarianism. Today, although postmodernism shows itself as an anti-dogmatic orientation, it became a predominant theory. So as “speculative metanarrative” it legalizes knowledge, imported to its own discourse. It propagates – as universal and irrefutable – the truth about relativism and the mediatization of reality, but on the other hand, in the face of the melting of “I” in fiction by the economy, it turns out that postmodernists long for “mythical” times of plenitude. The eschatological dimension seems to be the most important component of metanarratives and in postmodernism it manifests in the apotheosis of Different and the responsibility, liberating impetuses and the deepening of the spirituality. Such “independence metanarrative” does not concern the “nation”  any more, but every of us, equally deserving worry and compassion. Postmodernism wants to become a leading thought of our times, which require of us, as Bauman writes, to alter our casualness in destination. It turns out, that the hidden background of postmodernism is the pursuit of  wholeness, but not annihilating totality. The cracks  and margins have to be a shield against the fate and make up the foundation of the eschatological hope of postmodernism.

Bibliografia

Appignanesi, R., Garratt, Ch. (2001), Postmodernizm od podstaw, przeł. A. Szostkiewicz, Warszawa: Emblemat.
Zobacz w Google Scholar

Baldwin, E. i in. (2007), Wstęp do kulturoznawstwa, przeł. M. Kaczyński (i in.), Poznań: Zysk i S-ka.
Zobacz w Google Scholar

Baran, B. (2003), Postmodernizm i końce wieku, Kraków: Inter Esse.
Zobacz w Google Scholar

Barker, Ch. (2005), Studia kulturowe. Teoria i praktyka, przeł. A. Sadza, Kraków: Wydawnictwo UJ.
Zobacz w Google Scholar

Bauman, Z. (1994), Dwa szkice o moralności ponowoczesnej, Warszawa: Instytut Kultury.
Zobacz w Google Scholar

Bauman, Z. (1995), Wieloznaczność nowoczesna – nowoczesność wieloznaczna, przeł. J. Bauman, Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar

Bauman, Z. (2000), Ponowoczesność jako źródło cierpień, Warszawa: Sic!.
Zobacz w Google Scholar

Bauman, Z. (2006), Płynna nowoczesność, przeł. T. Kunz, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Zobacz w Google Scholar

Bronk, A. (1998), Zrozumieć świat współczesny, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Zobacz w Google Scholar

Brzechczyn, K. (2006), W obronie metanarracji w filozofii historii [w:] P. Orlik (red.), Całość – wizje, pejzaże, teorie, Poznań: Wydawnictwo Naukowe IF UAM.
Zobacz w Google Scholar

Burzyńska, A., Markowski, M. P. (2007), Teorie literatury XX wieku. Podręcznik, Kraków: Znak.
Zobacz w Google Scholar

Czarnecki, P. (2004), Postmodernizm, czyli koniec filozofii?, „Parerga”, 2 (2004).
Zobacz w Google Scholar

Czerniak, S. (1996), Wstęp [w:] S. Czerniak i A. Szahaj (red.), Postmodernizm a filozofia. Wybór tekstów, Warszawa: Instytut Filozofii i Socjologii PAN.
Zobacz w Google Scholar

Dąbrowski, M. (2007), Ponowoczesna melancholia. Modelowanie rozumienia, „Anthropos?”, 8-9 (2007), dostępny w Internecie: http://www.anthropos.us.edu.pl/anthropos5/texty/dabrowski.htm [dostęp 17.05.2011].
Zobacz w Google Scholar

Derrida, J. (1998), Che cos’è la poesia, przeł. M. P. Markowski, „Literatura na Świecie” 11-12 (1998).
Zobacz w Google Scholar

Dziamski, G. (2003), Co po nowoczesności? Dwie perspektywy postmodernizmu [w:] M. A. Potocka (red.), Postmodernizm. Teksty polskich autorów, Kraków: Inter Esse.
Zobacz w Google Scholar

Foucault, M. (1977), Archeologia wiedzy, przeł. A. Siemek, wstęp J. Topolski, Warszawa: PIW.
Zobacz w Google Scholar

Giddens, A. (2002), Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, przeł. A. Szulżycka, Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar

Kłoskowska, A. (2006), Teoria socjologiczna Pierre'a Bourdieu. Wstęp do wydania polskiego [w:] P. Bourdieu, Jean-Claude Passeron, Reprodukcja. Elementy teorii systemu nauczania, przeł. E. Neyman, Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar

Kunce, A. (2003), Tożsamość i postmodernizm, Warszawa: Elipsa.
Zobacz w Google Scholar

Lyotard, J.-F. (1997), Kondycja ponowoczesna. Raport o stanie wiedzy, przeł. M. Kowalska i J. Migasiński, Warszawa: Fundacja „Aletheia”.
Zobacz w Google Scholar

Lyotard, J.-F. (1998a), Dopisek w sprawie narracji [w:] tenże, Postmodernizm dla dzieci. Korespondencja 1982-1985, przeł. J. Migasiński, Warszawa: Fundacja „Aletheia”.
Zobacz w Google Scholar

Lyotard, J.-F. (1998b), List o historii powszechnej [w:] tenże, Postmodernizm dla dzieci. Korespondencja 1982-1985, przeł. J. Migasiński, Warszawa: Fundacja „Aletheia”.
Zobacz w Google Scholar

Lyotard, J.-F. (1998c), Odpowiedź na pytanie: Co to jest ponowoczesność? [w:] tenże, Postmodernizm dla dzieci. Korespondencja 1982-1985, przeł. J. Migasiński, Warszawa: Fundacja „Aletheia”.
Zobacz w Google Scholar

Małczyński, B. (2005), Odpowiadając na odpowiedź. Lektura „Che cos’è la poesia?” Jacques’a Derridy [w:] B. Małczyński i R. Włodarczyk (red.), Czytanie Derridy, Wrocław: Katedra Kulturoznawstwa Uniwersytetu Wrocławskiego.
Zobacz w Google Scholar

Morawski, S. (1994), Na tropach modernizmu jako formacji kulturowej, „Teksty Drugie”, 5-6 (1994).
Zobacz w Google Scholar

Rorty, R. (1994), Filozofia a zwierciadło natury, przeł. M. Szczubiałka, Warszawa: Fundacja „Aletheia”.
Zobacz w Google Scholar

Scruton, R. (2006), Przewodnik po kulturze nowoczesnej (dla inteligentnych), przeł. J. Prokopiuk i J. Przybył, Łódź-Wrocław: Thesaurus.
Zobacz w Google Scholar

Sheppard, R. (1998), Problematyka modernizmu europejskiego [w:] R. Nycz (red.), Odkrywanie modernizmu. Przekłady i komentarze, Kraków: Universitas.
Zobacz w Google Scholar

Simmel, G. (2005), Socjologia, przeł. M. Łukaszewicz, Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar

Sławek, T. (1997), Dekonstrukcje i duch przyjaźni [w:] B. Tokarz i S. Piskorz (red.), Ponowoczesność a tożsamość, Katowice: Stowarzyszenie Pisarzy Polskich.
Zobacz w Google Scholar

Stephan, W., Stephan, C. (1999), Wywieranie wpływu przez grupy. Psychologia relacji, przeł. M. Kacmajor, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Zobacz w Google Scholar

Szahaj, A. (1994), Jean Baudrillard – między rozpaczą a ironią, „Kultura Współczesna”, 1 (1994).
Zobacz w Google Scholar

Vattimo, G. (2006), Koniec nowoczesności, przeł. M. Surma-Gawłowska, wstęp A. Zawadzki, Kraków: Universitas.
Zobacz w Google Scholar

Wilkoszewska, K. (1992), Jean François Lyotarda pojęcie postmodernizmu [w:] T. Szkołut (red.), Przemiany współczesnej świadomości artystycznej. Wokół postmodernizmu, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Zobacz w Google Scholar

Wilkoszewska, K. (1994), Postmodernistyczna moderna – za oceanem, „Teksty Drugie”, 5-6 (1994).
Zobacz w Google Scholar

Wróblewski, M. (2010), Zatarg Jean-François Lyotarda, czyli o postmodernizmie raz jeszcze, „Diametros”, 24 (2010).
Zobacz w Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2012-06-30

Jak cytować

Szkaradnik, K. (2012). Metanarracja postmodernizmu? O aporiach myśli wyzwolonej. Hybris, 17(2), 101–120. https://doi.org/10.18778/1689-4286.17.05

Numer

Dział

Artykuły