Metanarracja postmodernizmu? O aporiach myśli wyzwolonej
DOI:
https://doi.org/10.18778/1689-4286.17.05Abstrakt
Because the assumptions of postmodernism are something obvious, the authoress decided to look at this obviousness in order to examine its second bottom, like deconstructionism does. Postmodernism speaks out against fundamentalism, universal truths as well as metaphysical notions. According to Lyotard, these notions were related with each other in totalizing metanarratives, that is tales including liberating teleology focused on the Freedom and the Truth. The end of these optimistic ideas was a result of the experience of Auschwitz and totalitarianism. Today, although postmodernism shows itself as an anti-dogmatic orientation, it became a predominant theory. So as “speculative metanarrative” it legalizes knowledge, imported to its own discourse. It propagates – as universal and irrefutable – the truth about relativism and the mediatization of reality, but on the other hand, in the face of the melting of “I” in fiction by the economy, it turns out that postmodernists long for “mythical” times of plenitude. The eschatological dimension seems to be the most important component of metanarratives and in postmodernism it manifests in the apotheosis of Different and the responsibility, liberating impetuses and the deepening of the spirituality. Such “independence metanarrative” does not concern the “nation” any more, but every of us, equally deserving worry and compassion. Postmodernism wants to become a leading thought of our times, which require of us, as Bauman writes, to alter our casualness in destination. It turns out, that the hidden background of postmodernism is the pursuit of wholeness, but not annihilating totality. The cracks and margins have to be a shield against the fate and make up the foundation of the eschatological hope of postmodernism.
Bibliografia
Appignanesi, R., Garratt, Ch. (2001), Postmodernizm od podstaw, przeł. A. Szostkiewicz, Warszawa: Emblemat.
Zobacz w Google Scholar
Baldwin, E. i in. (2007), Wstęp do kulturoznawstwa, przeł. M. Kaczyński (i in.), Poznań: Zysk i S-ka.
Zobacz w Google Scholar
Baran, B. (2003), Postmodernizm i końce wieku, Kraków: Inter Esse.
Zobacz w Google Scholar
Barker, Ch. (2005), Studia kulturowe. Teoria i praktyka, przeł. A. Sadza, Kraków: Wydawnictwo UJ.
Zobacz w Google Scholar
Bauman, Z. (1994), Dwa szkice o moralności ponowoczesnej, Warszawa: Instytut Kultury.
Zobacz w Google Scholar
Bauman, Z. (1995), Wieloznaczność nowoczesna – nowoczesność wieloznaczna, przeł. J. Bauman, Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar
Bauman, Z. (2000), Ponowoczesność jako źródło cierpień, Warszawa: Sic!.
Zobacz w Google Scholar
Bauman, Z. (2006), Płynna nowoczesność, przeł. T. Kunz, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Zobacz w Google Scholar
Bronk, A. (1998), Zrozumieć świat współczesny, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Zobacz w Google Scholar
Brzechczyn, K. (2006), W obronie metanarracji w filozofii historii [w:] P. Orlik (red.), Całość – wizje, pejzaże, teorie, Poznań: Wydawnictwo Naukowe IF UAM.
Zobacz w Google Scholar
Burzyńska, A., Markowski, M. P. (2007), Teorie literatury XX wieku. Podręcznik, Kraków: Znak.
Zobacz w Google Scholar
Czarnecki, P. (2004), Postmodernizm, czyli koniec filozofii?, „Parerga”, 2 (2004).
Zobacz w Google Scholar
Czerniak, S. (1996), Wstęp [w:] S. Czerniak i A. Szahaj (red.), Postmodernizm a filozofia. Wybór tekstów, Warszawa: Instytut Filozofii i Socjologii PAN.
Zobacz w Google Scholar
Dąbrowski, M. (2007), Ponowoczesna melancholia. Modelowanie rozumienia, „Anthropos?”, 8-9 (2007), dostępny w Internecie: http://www.anthropos.us.edu.pl/anthropos5/texty/dabrowski.htm [dostęp 17.05.2011].
Zobacz w Google Scholar
Derrida, J. (1998), Che cos’è la poesia, przeł. M. P. Markowski, „Literatura na Świecie” 11-12 (1998).
Zobacz w Google Scholar
Dziamski, G. (2003), Co po nowoczesności? Dwie perspektywy postmodernizmu [w:] M. A. Potocka (red.), Postmodernizm. Teksty polskich autorów, Kraków: Inter Esse.
Zobacz w Google Scholar
Foucault, M. (1977), Archeologia wiedzy, przeł. A. Siemek, wstęp J. Topolski, Warszawa: PIW.
Zobacz w Google Scholar
Giddens, A. (2002), Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, przeł. A. Szulżycka, Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar
Kłoskowska, A. (2006), Teoria socjologiczna Pierre'a Bourdieu. Wstęp do wydania polskiego [w:] P. Bourdieu, Jean-Claude Passeron, Reprodukcja. Elementy teorii systemu nauczania, przeł. E. Neyman, Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar
Kunce, A. (2003), Tożsamość i postmodernizm, Warszawa: Elipsa.
Zobacz w Google Scholar
Lyotard, J.-F. (1997), Kondycja ponowoczesna. Raport o stanie wiedzy, przeł. M. Kowalska i J. Migasiński, Warszawa: Fundacja „Aletheia”.
Zobacz w Google Scholar
Lyotard, J.-F. (1998a), Dopisek w sprawie narracji [w:] tenże, Postmodernizm dla dzieci. Korespondencja 1982-1985, przeł. J. Migasiński, Warszawa: Fundacja „Aletheia”.
Zobacz w Google Scholar
Lyotard, J.-F. (1998b), List o historii powszechnej [w:] tenże, Postmodernizm dla dzieci. Korespondencja 1982-1985, przeł. J. Migasiński, Warszawa: Fundacja „Aletheia”.
Zobacz w Google Scholar
Lyotard, J.-F. (1998c), Odpowiedź na pytanie: Co to jest ponowoczesność? [w:] tenże, Postmodernizm dla dzieci. Korespondencja 1982-1985, przeł. J. Migasiński, Warszawa: Fundacja „Aletheia”.
Zobacz w Google Scholar
Małczyński, B. (2005), Odpowiadając na odpowiedź. Lektura „Che cos’è la poesia?” Jacques’a Derridy [w:] B. Małczyński i R. Włodarczyk (red.), Czytanie Derridy, Wrocław: Katedra Kulturoznawstwa Uniwersytetu Wrocławskiego.
Zobacz w Google Scholar
Morawski, S. (1994), Na tropach modernizmu jako formacji kulturowej, „Teksty Drugie”, 5-6 (1994).
Zobacz w Google Scholar
Rorty, R. (1994), Filozofia a zwierciadło natury, przeł. M. Szczubiałka, Warszawa: Fundacja „Aletheia”.
Zobacz w Google Scholar
Scruton, R. (2006), Przewodnik po kulturze nowoczesnej (dla inteligentnych), przeł. J. Prokopiuk i J. Przybył, Łódź-Wrocław: Thesaurus.
Zobacz w Google Scholar
Sheppard, R. (1998), Problematyka modernizmu europejskiego [w:] R. Nycz (red.), Odkrywanie modernizmu. Przekłady i komentarze, Kraków: Universitas.
Zobacz w Google Scholar
Simmel, G. (2005), Socjologia, przeł. M. Łukaszewicz, Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar
Sławek, T. (1997), Dekonstrukcje i duch przyjaźni [w:] B. Tokarz i S. Piskorz (red.), Ponowoczesność a tożsamość, Katowice: Stowarzyszenie Pisarzy Polskich.
Zobacz w Google Scholar
Stephan, W., Stephan, C. (1999), Wywieranie wpływu przez grupy. Psychologia relacji, przeł. M. Kacmajor, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Zobacz w Google Scholar
Szahaj, A. (1994), Jean Baudrillard – między rozpaczą a ironią, „Kultura Współczesna”, 1 (1994).
Zobacz w Google Scholar
Vattimo, G. (2006), Koniec nowoczesności, przeł. M. Surma-Gawłowska, wstęp A. Zawadzki, Kraków: Universitas.
Zobacz w Google Scholar
Wilkoszewska, K. (1992), Jean François Lyotarda pojęcie postmodernizmu [w:] T. Szkołut (red.), Przemiany współczesnej świadomości artystycznej. Wokół postmodernizmu, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Zobacz w Google Scholar
Wilkoszewska, K. (1994), Postmodernistyczna moderna – za oceanem, „Teksty Drugie”, 5-6 (1994).
Zobacz w Google Scholar
Wróblewski, M. (2010), Zatarg Jean-François Lyotarda, czyli o postmodernizmie raz jeszcze, „Diametros”, 24 (2010).
Zobacz w Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.