Epistemiczna funkcja habitualności: elementy fenomenologii poznania zawodnego

Witold Płotka

doi:10.18778/1689-4286.31.05

Autor

Witold Płotka Uniwersytet Gdański

DOI:

https://doi.org/10.18778/1689-4286.31.05

Słowa kluczowe:

habitualność, wiedza zawodna, usytuowanie, horyzont, Husserl

Abstrakt

The article analyses the phenomenon of fallible knowledge as knowledge constituted in inadequate way of givenness. The key concept in this context is habituality, i.e., passive structure of consciousness that co-constitutes the object of cognition. It is argued that habitual moment of consciousness contextualizes cognition of unknown objects by presenting them as typical for a subject in a certain cognitive relation. One can describe this phenomenon by referring to the broad notion of horizon. As the author claims, phenomenology of fallible knowledge presents human cognition as defined by horizons, so as essentially “open.” The descriptions enables one to understand phenomena of cognitive situatedness of a subject and of embodied exploration of the world by the lived body.

Bibliografia

Bernet, Rudolf i Iso Kern, Eduard Marbach, 1996, Edmund Husserl. Darstellung seines Denkens, Hamburg: Felix Meiner Verlag.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.28937/978-3-7873-2906-9

Drummond, John J., 2008, Historical Dictionary of Husserl’s Philosophy, Lanham (MD): Scarecrow Press.
Zobacz w Google Scholar

Heffernan, George, 2009, On Husserl’s Remark that „[s]elbst eine sich als apodiktisch ausgebende Evidenz kann sich als Täuschung enthüllen…” (XVII 164:32–33): Does the Phenomenological Method Yield Any Epistemic Infallibility?, „Husserl Studies”, 25, ss. 15-43.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/s10743-008-9051-5

Hopp, Walter, 2009, Phenomenology and Fallibility, „Husserl Studies”, 25, ss. 1-14.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/s10743-008-9053-3

Husserl, Edmund, 1966, Analysen zur passiven Synthesis. Aus Vorlesungs- und Forschungsmanuskripten 1918-1926, Den Haag: Martinus Nijhoff.
Zobacz w Google Scholar

Husserl, Edmund, 1967, Idee czystej fenomenologii i fenomenologicznej filozofii, przeł. D. Gierulanka, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Zobacz w Google Scholar

Husserl, Edmund, 1973, Zur Phänomenologie der Intersubjektivität. Texte aus dem Nachlass. Dritter Teil: 1929-1935, Den Haag: Martinus Nijhoff.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/978-94-010-2474-7

Husserl, Edmund, 1974, Idee czystej fenomenologii i fenomenologicznej filozofii. Księga druga, przeł. D. Gierulanka, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Zobacz w Google Scholar

Husserl, Edmund, 1982, Medytacje kartezjańskie, przeł. A. Wajs, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Zobacz w Google Scholar

Husserl, Edmund, 1989, Wykłady z fenomenologii wewnętrznej świadomości czasu, przeł. J. Sidorek, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Zobacz w Google Scholar

Husserl, Edmund, 1992, Filozofia jako ścisła nauka, przeł. W. Galewicz, Warszawa: Fundacja Aletheia.
Zobacz w Google Scholar

Husserl, Edmund, 2000, Badania logiczne, t. II, cz. I, Badania dotyczące fenomenologii i teorii poznania, przeł. J. Sidorek, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Zobacz w Google Scholar

Husserl, Edmund, 2002, Logische Untersuchungen. Ergänzungsband. Erster Teil. Entwürfe zur Umarbeitung der VI. Untersuchung und zur Vorrede für die Neuauflage der Logischen Untersuchungen (Sommer 1913), Dordrecht, Boston (MA), London: Kluwer Academic Publishers.
Zobacz w Google Scholar

Husserl, Edmund, 2003, Einleitung in die Philosophie. Vorlesungen 1922/23, Dordrecht, Boston (MA), London: Kluwer Academic Publishers.
Zobacz w Google Scholar

Husserl, Edmund, 2008, Die Lebenswelt. Auslegungen der vorgegebenen Welt und ihrer Konstitution. Texte aus dem Nachlass (1916-1937), Dordrecht: Springer.
Zobacz w Google Scholar

Husserl, Edmund, 2013, Doświadczenie i sąd. Badania nad genealogią logiki, przeł. B. Baran, Warszawa: Fundacja Aletheia.
Zobacz w Google Scholar

Lohmar, Dieter, 2014, Types and Habits. Habits and Their Cognitive Background in Hume and Husserl, „Phenomenology and Mind”, 6, ss. 40-51.
Zobacz w Google Scholar

Merleau-Ponty, Maurice, 2001, Fenomenologia percepcji, przeł. M. Kowalska i J. Migasiński, Warszawa: Fundacja Aletheia.
Zobacz w Google Scholar

Moran, Dermot, 2011, Edmund Husserl’s Phenomenology of Habituality and Habitus, „Journal of the British Society for Phenomenology”, 42 (1), ss. 53-77.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/00071773.2011.11006731

Moran, Dermot, 2014, The ego as Substrate of Habitualities: Edmund Husserl’s Phenomenology of Habitual Self, „Phenomenology and Mind”, 6, ss. 24-39.
Zobacz w Google Scholar

Płotka, Witold, 2013, Fenomenologia między internalizmem i eksternalizmem. Sformułowanie problemu, „Studia Philosophiae Christianae”, 49 (1), ss. 71-91.
Zobacz w Google Scholar

Rinofner-Kreidl, Sonja, 2004, What is Wrong with Naturalizing Epistemology? A Phenomenologist’s Reply, [w:] Richard Feist (red.), Husserl and the Sciences: Selected Perspectives, Ottawa: University of Ottawa Press, ss. 41-68.
Zobacz w Google Scholar

Sowa, Rochus, 2014, Episodische und nicht-episodische Intentionalität. Zur konstitutiven Funktion der epistemischen Habitualitäten des Wissens und Glaubens bei Edmund Husserl, „Fenomenologia”, 12, ss. 15-48.
Zobacz w Google Scholar

Stroud, Barry, 2000, Understanding Human Knowledge. Philosophical Essays, Oxford: Oxford University Press.
Zobacz w Google Scholar

Thompson, Evan, 2010, Mind in Life: Biology, Phenomenology, and the Sciences of Mind, Cambridge (MA), London: Harvard University Press.
Zobacz w Google Scholar

Waligóra, Marcin, 2013, Wstęp do fenomenologii, Kraków: Universitas.
Zobacz w Google Scholar