O kategorii созерцания w "Niepojętym" Siemiona Franka i jej niektórych filozoficznych korzeniach
DOI:
https://doi.org/10.18778/1689-4286.41.03Słowa kluczowe:
Siemion Frank, ogląd, idealizm niemiecki, Goethe, созерцание, AnschauungAbstrakt
One of the most puzzling categories in The Unknowable by Semyon Frank is созерцание - a word close to German Anschauung and sometimes used as its translation. The aim of this article is to analyze the meaning of the category of созерцание in Frank’s book and to indicate some of its philosophical sources. First, I discuss the role the term Anschauung plays in the works of Kant and Goethe. The selection of these two authors allows, in my opinion, to describe both Frank's rooting in classical philosophy and the distinction of his approach. One can distinguish two different cognitive acts which are denoted by the word созерцание in Frank’s work: an immediate, non-discursive and synthetic cognition of objective being as well as the cognition of the unconditional being through experience that overcomes the subject- object relation. I argue that the importance of the synthetic and non-discursive intuitive cognition can be interpreted as Goethe's legacy in The Unknowable. Although Frank's usage of the term созерцание is rather far from Kant’s (which is evident in his neglect of the distinction receptive/spontaneous, fundamental in The Critique of Pure Reason), the problem Frank attempts to deal with, i. e. the possibility of the unconditioned cognition of being was important for the post-Kantian philosophers (Fichte among others) which makes Kant and the German Idealism a crucial context to understand it.
Bibliografia
Аляев, Г. (2012). О философском методе С. Л. Франка (Феноменология не по Гуссерлю). W: В. Порус (red.), Семен Людвигович Франк (197-211). Москва: РОССПЭН.
Zobacz w Google Scholar
Аляев, Г. (2014). ,,Живое знание” в философии С. Франка: гносеологический, онтологический и этико- антропологический контекст, Мысль, 16, 19-32.
Zobacz w Google Scholar
Amrine, F. (2011). Goethean Intuitions. Goethe Yearbook, XVIII, 35-50.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1353/gyr.2011.0459
Augustyn, L. (2003). Myślenie z wnętrza objawienia. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Zobacz w Google Scholar
Ehlen, P. (2009). Russische Religionsphilosophie im 20. Jahrhundert: Simon L. Frank. Das Gottmenschliche des Menschen. München: Alber.
Zobacz w Google Scholar
Falkenstein, L. (1990). Kant’s Account on Sensation. Canadian Journal of Philosophy, 20(1), 63-88.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1080/00455091.1990.10717209
Förster, E. (2002). Die Bedeutung von §§ 76, 77 der "Kritik der Urteilskraft" für die Entwicklung der nachkantischen Philosophie [Teil 1]. Zeitschrift für philosophische Forschung, 56(2), 169-190.
Zobacz w Google Scholar
Förster, E. (2012). Goethe and Spinozism. W: E. Förster, Y. Melamed (red.), Spinoza and German Idealism (85-99). Cambridge: Cambridge University Press.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9781139135139.006
Франк, С. (1990). Непостижимое. Онтологическое введение в философию религии. W: Сочиинения (183-559). Москва: Правда.
Zobacz w Google Scholar
Франк, С. (1995). Предмет знания: об основах и пределах отвлеченного знания. W: Предмет знания: об основах и пределах отвлеченного знания; Душа человека: опыт введения в илософскую психологию (37-418). Санкт- Петербург: Наука.
Zobacz w Google Scholar
Франк, С. (2000). Онтогносеология Гете. Историко-философский еж егодник, 288-292.
Zobacz w Google Scholar
Франк, С. (2001). Непрочитанное... Статьи, письма, воспоминания. Москва: Московская школаполитических исследований.
Zobacz w Google Scholar
Frank, S. (2007a). Dowód ontologiczny i inne pisma o wiedzy i wierze. Tłum. T. Obolevitch. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie.
Zobacz w Google Scholar
Frank, S. (2007b). Niepojęte. Ontologiczny wstęp do filozofii religii. Tłum. T. Obolevitch. Tarnów: Biblos.
Zobacz w Google Scholar
Goethe, J. (1965). Werke (t. 6). Frankfurt: Insel Verlag. Goethe, J. (1982a). Werke (t. 12). München: C. H. Beck. Goethe, J. (1982b). Werke (t. 13). München: C. H. Beck.
Zobacz w Google Scholar
Gram, M. (1981). Intellectual Intuition: The Continuity Thesis. Journal of History of Ideas 42(2), 287-304.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.2307/2709321
Grimm, J., Grimm, W. (1854). Deutsches Wörterbuch: Band 1. Pobrane z: http://woerterbuchnetz.de/DWB/?sigle=DWB&mode=Vernetzung&hitlist=&patternlist=&lemid=GA04630#XGA04630
Zobacz w Google Scholar
Falkenstein, L. (1995). Kant’s Intuitionism. A Commentary on the Transcendental Aesthetic. Toronto: University of Toronto Press.
Zobacz w Google Scholar
Hindrichs, G. (2011). Goethe’s Notion of an Intuitive Power of Judgment, Goethe Yearbook, 18, 51-65.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1353/gyr.2011.0465
Hintikka, J. (1969). On Kant's Notion of Intuition (Anschauung). W: T. Penelhum, J. Macintosh (red.), The First Critique: Reflections on Kant's Critique of Pure Reason (38-53), Belmont: Wadsworth Publishing Co.
Zobacz w Google Scholar
Kant, I. (1986a). Krytyka czystego rozumu (t. 1). Tłum. R. Ingarden. Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar
Kant, I. (1986b). Krytyka czystego rozumu (t. 2). Tłum. R. Ingarden. Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar
Kant, I. (2004). Krytyka władzy sądzenia. Tłum. J. Gałecki. Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar
Kołakowski, L. (2012). Jednostka i nieskończoność. Wolność i antynomie wolności w filozofii Spinozy. Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar
Kozak, P. (2015). Co to jest myślenie? Pojęcia, sądy, percepcja w perspektywie kantowskiej. Warszawa: Scholar.
Zobacz w Google Scholar
Попова, В. (2015). И. Кант в становлении философского мировоззрения Н. О. Лосского. Опыт перевода. Кантовский сборник, 52(2), 62-75.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.5922/0207-6918-2015-2-4
Schelling, F. (2013). System idealizmu transcendentalnego. Tłum. K. Krzemieniowa. Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar
Spinoza, B. (2008). Etyka w porządku geometrycznym dowiedziona. Tłum. I. Myślicki. Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar
Tantillo, A. (2002). The will to create: Goethe's philosophy of nature. Pittsburgh: University of Pittsburgh Press.
Zobacz w Google Scholar
Ушаков, Д. (1940). Толковый словарь русского языка: т. 4. Москва: Государственное издательство иностранных и национальных слов.
Zobacz w Google Scholar
Wilson, K. (1975). Kant on Intuition. The Philosophical Quarterly, 25(100), 247-265.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.2307/2217756
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Funding data
-
Narodowe Centrum Nauki
Grant numbers DEC-2014/13/B/HS1/00761