Problem relacji umysł-ciało w emergentyzmie Samuela Alexandra

Marzena Fornal

doi:10.18778/1689-4286.43.05

Autor

Marzena Fornal Uniwersytet Łódzki

DOI:

https://doi.org/10.18778/1689-4286.43.05

Słowa kluczowe:

emergencja, brytyjski emergentyzm, Samuel Alexander, problem umysł-ciało

Abstrakt

Wśród współczesnych filozofów umysłu dominuje przekonanie, że klasyczny emergentyzm dążył do utworzenia całościowego systemu metafizycznego niejednokrotnie dopuszczając istnienie nie fizycznych czynników czy sił. To przekonanie, klasyfikujące brytyjski emergentyzm, jako stanowisko stojące w sprzeczności z powszechnie przyjmowaną współcześnie tezą o domknięciu przyczynowym świata fizycznego, przyczynia się do całkowitej jego dyskredytacji we współczesnych debatach nad problemem umysł-ciało. Celem niniejszego artykułu jest zaprezentowanie metafizyki umysłu Samuela Alexandra, jednego z czołowych przedstawicieli wymienionego wyżej stanowiska filozoficznego oraz analiza jego współczesnych interpretacji. Główną tezą pracy jest twierdzenie, że zaproponowane przez Alexandra rozwiązanie problemu umysł-ciało, można z powodzeniem przenieść na grunt współczesnych rozważań w ramach tak zwanego nieredukcyjnego fizykalizmu.

Bibliografia

Alexander, S. (1920). Space, time, and deity: The Gifford lectures at Glasgow, 1916-1918. London: Macmillan & Co. Ltd.
Zobacz w Google Scholar

Bunge, M. (1986), O przyczynowości. Miejsce zasady przyczynowej we współczesnej nauce. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe
Zobacz w Google Scholar

Clayton, P. (2004). Mind and Emergence. From Quantum to Consciousness. Oxford: Oxford University Press
Zobacz w Google Scholar

Clayton, P., Davies, P. (2008). The Re-Emergence of Emergence. The
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199544318.001.0001

Emergentist Hypothesis from Science to Religion. Oxford: Oxford emergentnym University Press
Zobacz w Google Scholar

Dziadkowiec, J. (2012) Poszukiwanie sensu we wszechświecie.W: Semina Scientiarum 1, 35-63, http://old.upjp2.edu.pl/download/3_.pdf
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.15633/ss.466

Dziadkowiec, J. (2015). Warstwowa struktura przyrody. Zarys stratalizmu ontologicznego. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
Zobacz w Google Scholar

Dziadkowiec, J. (2009). Warunki emergencji w świetle sporu emergentyzm-redukcjonizm. Roczniki Filozoficzne 57/(1), 6-27
Zobacz w Google Scholar

Emmet, D. (1967) Samuel Alexander. W: Edwards, D. Encyclopedia of Philosophy, vol.1, Nowy Jork: New York-London, 69-72
Zobacz w Google Scholar

Gillett, C. (2006) Samuel Alexander’s Emergentism: Or, Higher Causation for Physicalists. W: Synthese 153, 261-296
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/s11229-005-5470-4

Kim, J. (1999). Making sense of Emergence. Philosophical Studies 95, 3- 36
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1023/A:1004563122154

Kim, J. (2006) Being Realistic about Emergence. W: Clayton, P., Davies, P. (red.) The Re-Emergence of Emergence, Oxford: Oxford University Press, 189-202
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199544318.003.0008

Kim, J. (2002). Umysł w świecie fizycznym. Esej na temat problemu umysłu i ciała oraz przyczynowania mentalnego. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk
Zobacz w Google Scholar

Koj, A. (2006) Zjawiska emergencji w biologii. W: Heller, M., Mączka, J. (red.) Struktura i emergencja. Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblios, 153-160.
Zobacz w Google Scholar

Krajewski, W. (1967) Związek przyczynowy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe
Zobacz w Google Scholar

McLaughlin, B. (1992). The Rise and Fall of British Emergentism. W: Beckermann, A., Flohr, H., Kim, J. (red.) Emergence or Reduction? Essays on the Prospects of Nonreductive Physicalism. Berlin: Walter de Gruyter & Co., 49-93
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1515/9783110870084.49

Papineau, D. (2001). The Rise of Physicalism. W: Gillett, C., Loewer, B. (red.) Physicalism and Its Discontents, Cambridge: Cambridge University Press, 3-36
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511570797.002

Papineau, D. (2002).Thinking about Consciousness, Oxford: Clarendon Press
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/0199243824.001.0001

Poczobut, R. (2009). Między redukcją a emergencją. Spór o miejsce umysłu w świecie fizycznym, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego
Zobacz w Google Scholar

Shoemaker, S. (1980). Causality and Properties. W: Van Invagen (red.) Time and Cause: Essays Presented to Richard Taylor. Boston: Kluwer Academic Publishers, 109-135
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/978-94-017-3528-5_7

Strawiński, W. (1997). Jedność nauki, redukcja, emergencja. Z metodologicznych i ontologicznych problemów integracji wiedzy. Warszawa: Aletheia
Zobacz w Google Scholar

Van Gulick, R. (2008). Redukcja, emergencja i inne nowsze stanowiska na temat problemu umysł-ciało. Przegląd filozoficzny, W: Miłkowski, M., Poczobut, R. (red.) Analityczna metafizyka umysłu: najnowsze kontrowersje. (2010), Warszawa Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii Państwowej Akademii Nauk, 144-190
Zobacz w Google Scholar