In the face of hypothetic civilization. Spaemann, (post)modernity, postsecularism

Authors

DOI:

https://doi.org/10.18778/1689-4286.29.04

Keywords:

Robert Spaemann, postsecularism, postmodernity, teleology, postmodern religion

Abstract

Robert Spaemann is one of the leading contemporary philosophers whose thought is focused on Christian ethics. Despite his bonds with the Catholic Church he does not use philosophy to “prove” a doctrine but proposes individual ideas avoiding reductions. His reflections on people’s naturalness and historicity, teleology, paradoxicality of science do not lead to simple solutions but are the consequence of participation in the society of contingency. The authoress of this sketch considers if Spaemann’s thought could be inspiring for non-Catholics, as well as ponders over its connections with postsecularism, working out the modernity in respect of religiosity. This article shows what appears from his interpretations to the critical members of (post)modern society and where today is a place for heading for “the immortal rumor”. The authoress explains how Spaemann argues for the potential of anthropomorphic view and human ability to go beyond himself – which does not lead into nothingness.

References

Agamben, G., 2009, Czas, który zostaje. Komentarz do Listu do Rzymian, przeł. S. Królak, Warszawa: Sic!.
View in Google Scholar

Arystoteles, 1968, Fizyka, przeł. i wstęp K. Leśniak, Warszawa: PWN.
View in Google Scholar

Augustyn, 1999, Solilokwia, [w:] tegoż, Dialogi filozoficzne, przeł. A. Świderkówna (i in.), Kraków: Znak, ss. 239-305.
View in Google Scholar

Bauman, Z., 1998, Prawodawcy i tłumacze, przeł. A. Tanalska, [w:] Postmodernizm. Antologia przekładów, wybór i oprac. R. Nycz, Kraków: Baran i Suszczyński, ss. 269-298.
View in Google Scholar

Bauman, Z., 2000, Ponowoczesność jako źródło cierpień, Warszawa: Sic!.
View in Google Scholar

Bauman, Z., 2006, Płynna nowoczesność, przeł. T. Kunz, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
View in Google Scholar

Bielik-Robson, A., 2008, „Na pustyni”. Kryptoteologie późnej nowoczesności, Kraków: Universitas.
View in Google Scholar

Bielik-Robson, A., 2010, Powrót mesjańskiej obietnicy, czyli nowoczesność w perspektywie postsekularnej, [w:] M. M. Bogusławski, A. Kucner, T. Sieczkowski (red.), Filozofia. Ogląd, namysł, krytyka?, Olsztyn: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski.
View in Google Scholar

Bielik-Robson, A., 2013, Deus otiosus: ślad, widmo, karzeł, [w:] A. Bielik-Robson, M. A. Sosnowski (red.), Deus otiosus. Nowoczesność w perspektywie postsekularnej, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, ss. 5-37.
View in Google Scholar

Bogalecki, P., Mitek-Dziemba, A., 2012, Drzewo Poznania. Wprowadzenie do myśli postsekularnej, [w:] P. Bogalecki, A. Mitek-Dziemba (red.), Drzewo Poznania. Postsekularyzm w przekładach i komentarzach, Katowice: Wydawnictwo FA-art, ss. 25-51.
View in Google Scholar

Caputo J. D., 1987, Radical Hermeneutics. Repetition, Deconstruction and the Hermeneutic Project, Bloomington and Indianapolis: Indiana University Press.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.5840/philtoday198630416

Caputo J. D., 2012, Widmowa hermeneutyka. O słabości Boga i teologii wydarzenia, przeł. A. Malinowska i J. Soćko, [w:] P. Bogalecki, A. Mitek-Dziemba (red.), Drzewo Poznania. Postsekularyzm w przekładach i komentarzach, Katowice: Wydawnictwo FA-art, ss. 121-162.
View in Google Scholar

Descartes R., 1970, Rozprawa o metodzie właściwego kierowania rozumem i poszukiwania prawdy w naukach, przeł. W. Wojciechowska, Warszawa: PWN.
View in Google Scholar

Devall, B., Sessions, G., 1995, Ekologia głęboka. Żyć w przekonaniu, iż Natura coś znaczy, przeł. E. Margielewicz, Warszawa: Pusty Obłok.
View in Google Scholar

Foucault, M., 2006, Słowa i rzeczy, przeł. T. Komendant, Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria.
View in Google Scholar

Gargani, A., 1999, Doznanie religijne jako wydarzenie i interpretacja, przeł. E. Łukaszyk, [w:] Religia. Seminarium na Capri prowadzone przez Jacquesa Derridę i Gianniego Vattimo […],Warszawa: „KR”, ss. 135-162.
View in Google Scholar

Giddens, A., 2001, Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, przeł. A. Szulżycka, Warszawa: PWN.
View in Google Scholar

Lyotard, J.-F.,1997, Kondycja ponowoczesna. Raport o stanie wiedzy, przeł. M. Kowalska, J. Migasiński, Warszawa: Fundacja „Aletheia”.
View in Google Scholar

Marion, J.-L., 1996, Bóg bez bycia, przeł. M. Frankiewicz, Kraków: Znak.
View in Google Scholar

McLennan, G., 2010, The postsecular turn?, „Theory, Culture, Society”, 4, ss. 3-20.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/0263276410372239

Nietzsche, F., 1993, O prawdzie i kłamstwie w pozamoralnym sensie, [w:] tegoż, Pisma pozostałe 1862–1875, przeł. B. Baran, Kraków: Inter-Esse, ss. 181-199.
View in Google Scholar

Oliver, S., 2010, Krótki kurs radykalnej ortodoksji, „Znak”, 662-663, ss. 21-43.
View in Google Scholar

Popper, K. R., 2006, Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie, przeł. H. Krahelska, W. Jedlicki, t. 1-2, Warszawa: PWN.
View in Google Scholar

Potępa, M., 1997, Nihilizm i hermeneutyka w filozofii G. Vattimo [w:] Uniwersalny wymiar hermeneutyki, red. A. Przyłębski, Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora, ss. 81-108.
View in Google Scholar

Singer, P., 2003, Etyka praktyczna, przeł. A. Sagan, Warszawa: Książka i Wiedza.
View in Google Scholar

Sławek, T., 2012, Ratujące niebezpieczeństwo postsekularyzmu [w:] P. Bogalecki, A. Mitek-Dziemba (red.), Drzewo Poznania. Postsekularyzm w przekładach i komentarzach, Katowice: Wydawnictwo FA-art, ss. 9-24.
View in Google Scholar

Spaemann, R., 2001, Osoby. O różnicy między czymś a kimś, przeł. J. Merecki, Warszawa: Oficyna Naukowa.
View in Google Scholar

Spaemann, R., 2006a, O pojęciu natury ludzkiej, [w:] K. Michalski (red.), Człowiek w nauce współczesnej. Rozmowy w Castel Gandolfo, Kraków: Znak, ss. 105-121.
View in Google Scholar

Spaemann, R., 2006b, Teleologia naturalna i działanie, [w:] tegoż, Granice. O etycznym wymiarze działania, przeł. J. Merecki, Warszawa: Oficyna Naukowa, ss. 44-61.
View in Google Scholar

Spaemann, R., 2009a, Chrześcijaństwo i filozofia nowożytna, [w:] tegoż, Odwieczna pogłoska. Pytanie o Boga i złudzenie nowożytności, przeł. J. Merecki, Warszawa: Oficyna Naukowa, ss. 79-111.
View in Google Scholar

Spaemann, R., 2009b, Czy uniwersalistyczne religie powinny zrezygnować ze swojej misji, [w:] tegoż, Odwieczna pogłoska..., ss. 187-205.
View in Google Scholar

Spaemann, R., 2009c, Dowody na istnienie Boga po Nietzschem, [w:] tegoż, Odwieczna pogłoska…, ss. 41-63.
View in Google Scholar

Spaemann, R., 2009d, Funkcjonalne uzasadnienie religii i religia, [w:] tegoż, Odwieczna pogłoska…, ss. 113-151.
View in Google Scholar

Spaemann, R., 2009e, O obecnym stanie chrześcijaństwa, [w:] tegoż, Odwieczna pogłoska…, ss. 277-315.
View in Google Scholar

Spaemann, R., 2009f, Odwieczna pogłoska, [w:] tegoż, Odwieczna pogłoska…, ss. 9-40.
View in Google Scholar

Spaemann, R., 2009g, Pochodzenie i inteligent design, [w:] tegoż, Odwieczna pogłoska…, ss. 65-78.
View in Google Scholar

Spaemann, R., 2009h, Racjonalność a wiara w Boga, przeł. M. Wiertlewska, „Poznańskie Studia Teologiczne”, t. 23, ss. 277-292.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14746/pst.2009.23.18

Spaemann, R., 2009i, Tożsamość religijna, [w:] tegoż, Odwieczna pogłoska…, ss. 153-186.
View in Google Scholar

Spaemann, R., 2011a, Egzystencja naturalna a egzystencja polityczna [w:] tegoż, Rousseau – człowiek czy obywatel. Dylemat nowożytności, przeł. J. Merecki, Warszawa: Oficyna Naukowa, ss. 13-44.
View in Google Scholar

Spaemann, R., 2011b, Wprowadzenie, [w:] tegoż, Rousseau – człowiek czy obywatel…, ss. 3-12.
View in Google Scholar

Spaemann, R., 2012a, Czym jest dobra religia, [w:] tegoż, Kroki poza siebie. Przemówienia i eseje, przeł. J. Merecki, Warszawa: Oficyna Naukowa, ss. 293-295.
View in Google Scholar

Spaemann, R., 2012b, Kontrowersyjna natura filozofii, [w:] tegoż, Kroki poza siebie…, ss. 42-60.
View in Google Scholar

Spaemann, R., 2012c, Prawda i wolność, [w:] tegoż, Kroki poza siebie..., ss. 243-259.
View in Google Scholar

Spaemann, R., 2012d, Próby myślenia całości, [w:] tegoż, Kroki poza siebie…, ss. 3-16.
View in Google Scholar

Spaemann, R., 2012e, Przekonania w cywilizacji hipotetycznej, [w:] tegoż, Kroki poza siebie..., ss. 223-242.
View in Google Scholar

Spaemann, R., Löw, R., 2008, Cele naturalne. Dzieje i ponowne odkrycie myślenia teleologicznego, przeł. A. Półtawski, Warszawa: Oficyna Naukowa.
View in Google Scholar

Taubes, J., 2013, Apokalipsa i polityka. Eseje mesjańskie, przeł. P. Graczyk (i in.), Warszawa: Fundacja Augusta hrabiego Cieszkowskiego.
View in Google Scholar

Vattimo, G., 1997, Postnowoczesność i kres historii, przeł. B. Stelmaszczyk, [w:] R. Nycz (red.), Postmodernizm. Antologia przekładów, Kraków: Baran i Suszczyński, ss. 128-144.
View in Google Scholar

Vattimo, G., 2005, Historia zbawienia, historia interpretacji, przeł. A. Zawadzki, „Teksty Drugie”, 4, ss. 113-120.
View in Google Scholar

Vattimo, G., 2010, Wiek interpretacji, [w:] R. Rorty, G. Vattimo, Przyszłość religii, red. Santiago Zabala, przeł. Sławomir Królak, Kraków: WUJ, ss. 53-66.
View in Google Scholar

Vitiello, V., 1999, Pustynia, ethos, opuszczenie. Przyczynek do topologii religijności, przeł. E. Łukaszyk, [w:] Religia. Seminarium na Capri prowadzone przez Jacquesa Derridę i Gianniego Vattimo […],Warszawa: „KR”, ss. 163-204.
View in Google Scholar

Wittgenstein, L., 1970, Tractatus logico-philosophicus, przeł. B. Wolniewicz, Warszawa: PWN.
View in Google Scholar

Woźniak, R. J., 2010, Radykalna Ortodoksja: próba opisu, „Znak”, 662-663, ss. 10-20.
View in Google Scholar

Zabala, S., 2010, Wprowadzenie. Religia poza teizmem i ateizmem, [w:] R. Rorty, G. Vattimo, Przyszłość religii, przeł. S. Królak, Kraków: WUJ, ss. 9-36.
View in Google Scholar

Zawadzki, A., 2006, Wstęp, [w:] G. Vattimo, Koniec nowoczesności, przeł. M. Surma-Gawłowska, Kraków: Universitas, ss. V-XXI.
View in Google Scholar

Žižek, S., 2006, Kukła i karzeł. Perwersyjny rdzeń chrześcijaństwa, przeł. M. Kropiwnicki, Bydgoszcz: Branta.
View in Google Scholar

Žižek, S., 2009, Kruchy absolut, czyli dlaczego warto walczyć o chrześcijańskie dziedzictwo, przeł. M. Kropiwnicki, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
View in Google Scholar

Published

2015-06-30

How to Cite

Szkaradnik, K. (2015). In the face of hypothetic civilization. Spaemann, (post)modernity, postsecularism. Hybris, 29(2), 80–101. https://doi.org/10.18778/1689-4286.29.04

Issue

Section

Articles