Postmodernizm i dekonstrukcja filozoficzna. Jaka różnica?

Małgorzata Kwietniewska

doi:10.18778/1689-4286.58.01

Authors

Małgorzata Kwietniewska University of Łódź https://orcid.org/0000-0003-0942-3459

DOI:

https://doi.org/10.18778/1689-4286.58.01

Keywords:

postmodernism, deconstruction, philosophy of difference, India

Abstract

The subject of this article is a comparison between postmodern philosophy and philosophy of difference, especially in its most recent version, which is philosophical deconstruction. In the first part of the paper, the history and general characteristics of postmodernism are briefly presented, while the second part discusses the philosophy of difference, not only in its present form, but also in its earlier versions, which include Martin Heidegger's “different thinking”, German idealism, Presocratic thought, and finally the philosophy of ancient India. Unlike the postmodernists, who are ultimately united almost exclusively by their critique of metaphysics and their literary style of discourse, the theorists of difference remain representatives of a traditional (though now largely forgotten) understanding of philosophy.

References

Agamben, G., (2008/III). Co zostaje z Auschwitz. Archiwum i świadek, przekł. S. Królak, Warszawa: Sic!
View in Google Scholar

Agamben, G. (2008/I). Homo sacer. Suwerenna władza i nagie życie, przeł. M. Salwa, Warszawa: Prószyński i S-ka.
View in Google Scholar

Agamben, G. (2009/II, 1). Stan wyjątkowy, przeł. M. Surma-Gawłowska, Kraków: Ha!art.
View in Google Scholar

Agamben G. (2018). Homo Sacer. Edizione integrale (1995-2015), Macerata: Quodlibet. W skład edycji wchodzą poszczególne tomy:
View in Google Scholar

I. Homo sacer. Il potere sovrano e la nuda vita, 1995.
View in Google Scholar

II, 1. Stato d'eccezione, 2003.
View in Google Scholar

II, 2. Stasis. La guerra civile come paradigma politico, 2015.
View in Google Scholar

II, 3. Il sacramento del linguaggio. Archeologia del giuramento, 2008.
View in Google Scholar

II, 4. Il regno e la gloria. Per una genealogia teologica dell'economia e del governo, 2009.
View in Google Scholar

II, 5. Opus Dei. Archeologia dell'ufficio, 2012.III. Quel che resta di Auschwitz. L'archivio e il testimone, 1998.
View in Google Scholar

IV, 1. Altissima povertà. Regole monastiche e forma di vita, 2011.
View in Google Scholar

IV, 2. L'uso dei corpi, 2014.
View in Google Scholar

Agamben, G. (2020), « L’épidémie montre clairement que l’état d’exception est devenu la condition normale », rozmowa z Y. Legendre, « Le Monde » 24 kwietnia, Paris: Société éditrice du Monde.
View in Google Scholar

Baudrillard, J. (1970). La société de consommation, ses mythes, ses structures, Paris: Éditions Denoël.
View in Google Scholar

Baudrillard, J. (2002/1). ʼPataphysique, Paris: Sens & Tonka.
View in Google Scholar

Baudrillard, J. (2002/2). Power Inferno : Requiem pour les Twin Towers. Hypothèses sur le terrorisme. La violence du mondial, Paris: Galilée.
View in Google Scholar

Baudrillard, J. (2006). Społeczeństwo konsumpcyjne. Jego mity i struktury, przeł. S. Królak, Warszawa: Sic!
View in Google Scholar

Baudrillard, J. (1976). L’échange symbolique et la mort, Paris: Gallimard.
View in Google Scholar

Baudrillard, J. (1981). Simulacres et Simulation, Paris: Galilée.
View in Google Scholar

Baudrillard, J. (1991). La Guerre du Golfe n'a pas eu lieu, Paris: Galilée.
View in Google Scholar

Baudrillard, J. (2005). Symulakry i symulacja, przeł. S. Królak, Warszawa: Sic!
View in Google Scholar

Baudrillard, J. (2005/2). Duch terroryzmu: Requiem dla Twin Towers, przeł. R. Lis, Warszawa 2005, Wyd. Sic!
View in Google Scholar

Baudrillard, J. (2006). Wojny w zatoce nie było, przeł. S. Królak, Warszawa: Sic!
View in Google Scholar

Baudrillard, J. (2007). Wymiana symboliczna i śmierć, przeł. S. Królak, Warszawa: Sic!
View in Google Scholar

Bauman, Z. (1991). Modernity and Ambivalence, Ithaka: Cornell University Press.
View in Google Scholar

Bauman, Z. (1995). Wieloznaczność nowoczesna, nowoczesność wieloznaczna, przekł. J. Bauman, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
View in Google Scholar

Bauman, Z. (1992). Intimations of Postmodernity, London, New York: Routhledge.
View in Google Scholar

Deleuze, G. (1968). Différence et Répétition, Paris: PUF.
View in Google Scholar

Deleuze, G., Guattari, F. (1972). L’Anti-Œdipe – Capitalisme et schizophrénie, Paris: Les Éditions de Minuit.
View in Google Scholar

Deleuze, G., Guattari, F. (1980). Mille Plateaux – Capitalisme et schizophrénie 2, Paris: Les Éditions de Minuit.
View in Google Scholar

Deleuze, G. (1997). Różnica i powtórzenie, przeł. B. Banasiak, K. Matuszewski, Warszawa: Wydawnictwo KR.
View in Google Scholar

Deleuze, G., Guattari, F. (2015). Tysiąc plateau. Kapitalizm i schizofrenia 2, przekł. zbiorowy, Warszawa: Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana.
View in Google Scholar

Deleuze, G., Guattari, F. (2017). Anty-Edyp. Kapitalizm i schizofrenia, przeł. T. Kaszubski, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
View in Google Scholar

Derrida, J. (1972/1). Marges – de la philosophie, Paris : Les Éditions de Minuit.
View in Google Scholar

Derrida, J. (1972/2). La dissémination, Paris: Seuil.
View in Google Scholar

Derrida, J. (1990). Mémoires d'aveugle. L'autoportrait et autres ruines, Paris: Réunion des Musées Nationaux.
View in Google Scholar

Derrida, J. (1992). Przemoc i metafizyka, przeł. B. Banasiak [w:] J. Derrida, Pismo filozofii, Kraków: Inter esse, s. 161-223.
View in Google Scholar

Derrida, J. (1993). Spectres de Marx, Paris: Galilée.
View in Google Scholar

Derrida, J. (1998). Nie jestem postmodernistą. G. Łęcka (wywiad) tygodnik „Polityka” nr 1 (2122). Warszawa: Polityka sp. z o.o. s.k.a.
View in Google Scholar

Derrida, J. (2016). Widma Marksa, przeł. T. Załuski, Warszawa: PWN.
View in Google Scholar

Diels H., Kranz W. (1960). Die Fragmente der Vorsokratiker, Frankfurt am Main: Weldmann.
View in Google Scholar

Foucault, M. (1963). Naissance de la clinique. Une archéologie du regard médical, Paris : Presses Universitaires de France.
View in Google Scholar

Foucault, M. (1966). Les mots et les choses. Une archéologie des sciences humaines, Paris : Gallimard.
View in Google Scholar

Foucault, M. (1972). Histoire de la folie à l’âge classique, Paris: Gallimard.
View in Google Scholar

Foucault, M. (1987). Historia szaleństwa w dobie klasycyzmu, przeł. H.Kęszycka, Warszawa, PIW.
View in Google Scholar

Foucault, M. (1994). Dits et écrits, vol. IV (1980-1988), Paris: Gallimard.
View in Google Scholar

Foucault, M. (1999). Narodziny kliniki, przeł. P. Pieniążek, Warszawa: KR.
View in Google Scholar

Foucault, M. (2000). Strukturalizm i poststrukturalizm. W: M. Foucault, Filozofia, historia, polityka. Wybór pism, przeł. D. Leszczyński, L. Rasiński, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
View in Google Scholar

Foucault, M. (2005). Słowa i rzeczy. Archeologia nauk humanistycznych, t. 1-2, przeł. T. Komendant, A. Tatarkiewicz, Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
View in Google Scholar

Foucault, M. (1999). Narodziny kliniki, przeł. P. Pieniążek, Warszawa: Wydawnictwo KR.
View in Google Scholar

Góra S. J. (2000). Studia demokrytejskie. Próba nowej interpretacji filozofii Demokryta w świetle ówczesnych doktryn indyjskich, Wrocław: Oficyna Wydawnicza Signum.
View in Google Scholar

Halbfass W. (2008). Indie i Europa. Próba porozumienia na gruncie filozoficznym, przeł. M. Nowakowska, R. Piotrowski, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog.
View in Google Scholar

Janicaud, D. (2005). Heidegger en France, Entretiens, Paris: Hachette.
View in Google Scholar

Jencks, Ch. (1977). The Language of Post-modern Architecture, New York: Rizzoli.
View in Google Scholar

Joyce, J. (1975). Ulisses, t. II, przeł. M. Słomczyński, Warszawa: PIW.
View in Google Scholar

Kudelska, M. (2004) Upaniszady, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
View in Google Scholar

Kwietniewska, M. (2013). Jean-Luc Nancy. Dekonstrukcja wobec tradycji, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
View in Google Scholar

https://doi.org/10.18778/7525-873-8
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/7525-873-8

Lyotard, J.-F. (1979). La condition postmoderne. Rapport sur le savoir, Paris: Éditions de Minuit.
View in Google Scholar

Lyotard, J.-F. (1988). Le postmoderne expliqué aux enfants : Correspondance 1982-1985, Paris : Galilée.
View in Google Scholar

Lyotard, J.-F. (1997). Kondycja ponowoczesna. Raport o stanie wiedzy, przeł. M. Kowalska, J. Migasiński, Warszawa: Aletheia.
View in Google Scholar

Lyotard, J.-F. (1998). Postmodernizm dla dzieci. Korespondencja 1982-1985, przeł. J. Migasiński, Warszawa: Aletheia.
View in Google Scholar

Marks, K. Engels, F. (1951) Manifest komunistyczny, (brak nazwiska tłumacza), Warszawa: Książka i Wiedza.
View in Google Scholar

Nancy, J.-L. (1996). Être singulier pluriel, Paris: Galilée.
View in Google Scholar

Nancy, J.-L. (2001). La pensée dérobée, Paris: Galilée.
View in Google Scholar

Rorty, R. (1989) Contingency, Irony, and Solidarity, Cambridge: Cambridge University Press.
View in Google Scholar

https://doi.org/10.1017/CBO9780511804397
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511804397

Rorty, R. (1996). Przygodność, ironia i solidarność, przekł. W. J. Popowski, Warszawa: Wydawnictwo Spacja.
View in Google Scholar

Sokal, A., Bricmont, J. (1997). Impostures intellectuelles, Paris: Odile Jacob.
View in Google Scholar

Sokal, A., Bricmont, J. (1998). Fashionable Nonsense: Postmodern Intellectuals Abuse of Science, New York: Picador.
View in Google Scholar

https://doi.org/10.1063/1.882506
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1063/1.882506

Sokal, A., Bricmont, J. (2004). Modne Bzdury, przeł. P. Amsterdamski, Warszawa: Prószyński i S-ka.
View in Google Scholar

Szahaj, A. (2004). Postmodernizm. W: B. Szlachta i inni (red.), Słownik społeczny, Kraków: WAM, s. 935-942.
View in Google Scholar

Tokarz, F. (1990). Z filozofii indyjskiej. Kwestie wybrane. Część I, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
View in Google Scholar

Vattimo, G. (2006), Non essere Dio. Un’autobiografia a quattro mani, Roma: Aliberti editore .
View in Google Scholar

Vattimo, G. (2011). Nie być Bogiem. Autobiografia na cztery ręce, przeł. K. Kasia, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
View in Google Scholar

Zięba, M.S. (2003). Indyjska filozofia. W: A. Maryniarczyk (red.), Powszechna encyklopedia filozofii, t. 4, Go-Iq, Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu.
View in Google Scholar

Žižek, S. (2020). Hegel in a Wired Brain, Londyn: Bloomsbury Publishing.
View in Google Scholar

Žižek, S. (2021). Hegel i mózg podłączony, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
View in Google Scholar