Postmodernizm i dekonstrukcja filozoficzna. Jaka różnica?

Małgorzata Kwietniewska

doi:10.18778/1689-4286.58.01

Autor

Małgorzata Kwietniewska Uniwersytet Łódzki https://orcid.org/0000-0003-0942-3459

DOI:

https://doi.org/10.18778/1689-4286.58.01

Słowa kluczowe:

postmodernizm, dekonstrukcja, filozofia różnicy, Indie

Abstrakt

Tematem tego artykułu jest porównanie filozofii postmodernistycznej i filozofii różnicy, zwłaszcza w jej najnowszej wersji, jaką stanowi dekonstrukcja filozoficzna. W pierwszej części pracy została przedstawiona zwięźle historia i ogólna charakterystyka postmodernizmu, w drugiej części zaprezentowana została filozofia różnicy, nie tylko w jej obecnej postaci, ale również we wcześniejszych wersjach, do których zaliczyć trzeba: „inne myślenie” Martina Heideggera, idealizm niemiecki, myśl presokratejską, a wreszcie filozofię starożytnych Indii. W przeciwieństwie do postmodernistów, których finalnie łączy niemal wyłącznie krytyka metafizyki i literacki styl wypowiedzi, teoretycy różnicy pozostają przedstawicielami tradycyjnego (choć dziś w dużej mierze zapomnianego) rozumienia filozofii.

Bibliografia

Agamben, G., (2008/III). Co zostaje z Auschwitz. Archiwum i świadek, przekł. S. Królak, Warszawa: Sic!
Zobacz w Google Scholar

Agamben, G. (2008/I). Homo sacer. Suwerenna władza i nagie życie, przeł. M. Salwa, Warszawa: Prószyński i S-ka.
Zobacz w Google Scholar

Agamben, G. (2009/II, 1). Stan wyjątkowy, przeł. M. Surma-Gawłowska, Kraków: Ha!art.
Zobacz w Google Scholar

Agamben G. (2018). Homo Sacer. Edizione integrale (1995-2015), Macerata: Quodlibet. W skład edycji wchodzą poszczególne tomy:
Zobacz w Google Scholar

I. Homo sacer. Il potere sovrano e la nuda vita, 1995.
Zobacz w Google Scholar

II, 1. Stato d'eccezione, 2003.
Zobacz w Google Scholar

II, 2. Stasis. La guerra civile come paradigma politico, 2015.
Zobacz w Google Scholar

II, 3. Il sacramento del linguaggio. Archeologia del giuramento, 2008.
Zobacz w Google Scholar

II, 4. Il regno e la gloria. Per una genealogia teologica dell'economia e del governo, 2009.
Zobacz w Google Scholar

II, 5. Opus Dei. Archeologia dell'ufficio, 2012.III. Quel che resta di Auschwitz. L'archivio e il testimone, 1998.
Zobacz w Google Scholar

IV, 1. Altissima povertà. Regole monastiche e forma di vita, 2011.
Zobacz w Google Scholar

IV, 2. L'uso dei corpi, 2014.
Zobacz w Google Scholar

Agamben, G. (2020), « L’épidémie montre clairement que l’état d’exception est devenu la condition normale », rozmowa z Y. Legendre, « Le Monde » 24 kwietnia, Paris: Société éditrice du Monde.
Zobacz w Google Scholar

Baudrillard, J. (1970). La société de consommation, ses mythes, ses structures, Paris: Éditions Denoël.
Zobacz w Google Scholar

Baudrillard, J. (2002/1). ʼPataphysique, Paris: Sens & Tonka.
Zobacz w Google Scholar

Baudrillard, J. (2002/2). Power Inferno : Requiem pour les Twin Towers. Hypothèses sur le terrorisme. La violence du mondial, Paris: Galilée.
Zobacz w Google Scholar

Baudrillard, J. (2006). Społeczeństwo konsumpcyjne. Jego mity i struktury, przeł. S. Królak, Warszawa: Sic!
Zobacz w Google Scholar

Baudrillard, J. (1976). L’échange symbolique et la mort, Paris: Gallimard.
Zobacz w Google Scholar

Baudrillard, J. (1981). Simulacres et Simulation, Paris: Galilée.
Zobacz w Google Scholar

Baudrillard, J. (1991). La Guerre du Golfe n'a pas eu lieu, Paris: Galilée.
Zobacz w Google Scholar

Baudrillard, J. (2005). Symulakry i symulacja, przeł. S. Królak, Warszawa: Sic!
Zobacz w Google Scholar

Baudrillard, J. (2005/2). Duch terroryzmu: Requiem dla Twin Towers, przeł. R. Lis, Warszawa 2005, Wyd. Sic!
Zobacz w Google Scholar

Baudrillard, J. (2006). Wojny w zatoce nie było, przeł. S. Królak, Warszawa: Sic!
Zobacz w Google Scholar

Baudrillard, J. (2007). Wymiana symboliczna i śmierć, przeł. S. Królak, Warszawa: Sic!
Zobacz w Google Scholar

Bauman, Z. (1991). Modernity and Ambivalence, Ithaka: Cornell University Press.
Zobacz w Google Scholar

Bauman, Z. (1995). Wieloznaczność nowoczesna, nowoczesność wieloznaczna, przekł. J. Bauman, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Zobacz w Google Scholar

Bauman, Z. (1992). Intimations of Postmodernity, London, New York: Routhledge.
Zobacz w Google Scholar

Deleuze, G. (1968). Différence et Répétition, Paris: PUF.
Zobacz w Google Scholar

Deleuze, G., Guattari, F. (1972). L’Anti-Œdipe – Capitalisme et schizophrénie, Paris: Les Éditions de Minuit.
Zobacz w Google Scholar

Deleuze, G., Guattari, F. (1980). Mille Plateaux – Capitalisme et schizophrénie 2, Paris: Les Éditions de Minuit.
Zobacz w Google Scholar

Deleuze, G. (1997). Różnica i powtórzenie, przeł. B. Banasiak, K. Matuszewski, Warszawa: Wydawnictwo KR.
Zobacz w Google Scholar

Deleuze, G., Guattari, F. (2015). Tysiąc plateau. Kapitalizm i schizofrenia 2, przekł. zbiorowy, Warszawa: Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana.
Zobacz w Google Scholar

Deleuze, G., Guattari, F. (2017). Anty-Edyp. Kapitalizm i schizofrenia, przeł. T. Kaszubski, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Zobacz w Google Scholar

Derrida, J. (1972/1). Marges – de la philosophie, Paris : Les Éditions de Minuit.
Zobacz w Google Scholar

Derrida, J. (1972/2). La dissémination, Paris: Seuil.
Zobacz w Google Scholar

Derrida, J. (1990). Mémoires d'aveugle. L'autoportrait et autres ruines, Paris: Réunion des Musées Nationaux.
Zobacz w Google Scholar

Derrida, J. (1992). Przemoc i metafizyka, przeł. B. Banasiak [w:] J. Derrida, Pismo filozofii, Kraków: Inter esse, s. 161-223.
Zobacz w Google Scholar

Derrida, J. (1993). Spectres de Marx, Paris: Galilée.
Zobacz w Google Scholar

Derrida, J. (1998). Nie jestem postmodernistą. G. Łęcka (wywiad) tygodnik „Polityka” nr 1 (2122). Warszawa: Polityka sp. z o.o. s.k.a.
Zobacz w Google Scholar

Derrida, J. (2016). Widma Marksa, przeł. T. Załuski, Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar

Diels H., Kranz W. (1960). Die Fragmente der Vorsokratiker, Frankfurt am Main: Weldmann.
Zobacz w Google Scholar

Foucault, M. (1963). Naissance de la clinique. Une archéologie du regard médical, Paris : Presses Universitaires de France.
Zobacz w Google Scholar

Foucault, M. (1966). Les mots et les choses. Une archéologie des sciences humaines, Paris : Gallimard.
Zobacz w Google Scholar

Foucault, M. (1972). Histoire de la folie à l’âge classique, Paris: Gallimard.
Zobacz w Google Scholar

Foucault, M. (1987). Historia szaleństwa w dobie klasycyzmu, przeł. H.Kęszycka, Warszawa, PIW.
Zobacz w Google Scholar

Foucault, M. (1994). Dits et écrits, vol. IV (1980-1988), Paris: Gallimard.
Zobacz w Google Scholar

Foucault, M. (1999). Narodziny kliniki, przeł. P. Pieniążek, Warszawa: KR.
Zobacz w Google Scholar

Foucault, M. (2000). Strukturalizm i poststrukturalizm. W: M. Foucault, Filozofia, historia, polityka. Wybór pism, przeł. D. Leszczyński, L. Rasiński, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Zobacz w Google Scholar

Foucault, M. (2005). Słowa i rzeczy. Archeologia nauk humanistycznych, t. 1-2, przeł. T. Komendant, A. Tatarkiewicz, Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
Zobacz w Google Scholar

Foucault, M. (1999). Narodziny kliniki, przeł. P. Pieniążek, Warszawa: Wydawnictwo KR.
Zobacz w Google Scholar

Góra S. J. (2000). Studia demokrytejskie. Próba nowej interpretacji filozofii Demokryta w świetle ówczesnych doktryn indyjskich, Wrocław: Oficyna Wydawnicza Signum.
Zobacz w Google Scholar

Halbfass W. (2008). Indie i Europa. Próba porozumienia na gruncie filozoficznym, przeł. M. Nowakowska, R. Piotrowski, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog.
Zobacz w Google Scholar

Janicaud, D. (2005). Heidegger en France, Entretiens, Paris: Hachette.
Zobacz w Google Scholar

Jencks, Ch. (1977). The Language of Post-modern Architecture, New York: Rizzoli.
Zobacz w Google Scholar

Joyce, J. (1975). Ulisses, t. II, przeł. M. Słomczyński, Warszawa: PIW.
Zobacz w Google Scholar

Kudelska, M. (2004) Upaniszady, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Zobacz w Google Scholar

Kwietniewska, M. (2013). Jean-Luc Nancy. Dekonstrukcja wobec tradycji, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Zobacz w Google Scholar

https://doi.org/10.18778/7525-873-8
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/7525-873-8

Lyotard, J.-F. (1979). La condition postmoderne. Rapport sur le savoir, Paris: Éditions de Minuit.
Zobacz w Google Scholar

Lyotard, J.-F. (1988). Le postmoderne expliqué aux enfants : Correspondance 1982-1985, Paris : Galilée.
Zobacz w Google Scholar

Lyotard, J.-F. (1997). Kondycja ponowoczesna. Raport o stanie wiedzy, przeł. M. Kowalska, J. Migasiński, Warszawa: Aletheia.
Zobacz w Google Scholar

Lyotard, J.-F. (1998). Postmodernizm dla dzieci. Korespondencja 1982-1985, przeł. J. Migasiński, Warszawa: Aletheia.
Zobacz w Google Scholar

Marks, K. Engels, F. (1951) Manifest komunistyczny, (brak nazwiska tłumacza), Warszawa: Książka i Wiedza.
Zobacz w Google Scholar

Nancy, J.-L. (1996). Être singulier pluriel, Paris: Galilée.
Zobacz w Google Scholar

Nancy, J.-L. (2001). La pensée dérobée, Paris: Galilée.
Zobacz w Google Scholar

Rorty, R. (1989) Contingency, Irony, and Solidarity, Cambridge: Cambridge University Press.
Zobacz w Google Scholar

https://doi.org/10.1017/CBO9780511804397
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511804397

Rorty, R. (1996). Przygodność, ironia i solidarność, przekł. W. J. Popowski, Warszawa: Wydawnictwo Spacja.
Zobacz w Google Scholar

Sokal, A., Bricmont, J. (1997). Impostures intellectuelles, Paris: Odile Jacob.
Zobacz w Google Scholar

Sokal, A., Bricmont, J. (1998). Fashionable Nonsense: Postmodern Intellectuals Abuse of Science, New York: Picador.
Zobacz w Google Scholar

https://doi.org/10.1063/1.882506
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1063/1.882506

Sokal, A., Bricmont, J. (2004). Modne Bzdury, przeł. P. Amsterdamski, Warszawa: Prószyński i S-ka.
Zobacz w Google Scholar

Szahaj, A. (2004). Postmodernizm. W: B. Szlachta i inni (red.), Słownik społeczny, Kraków: WAM, s. 935-942.
Zobacz w Google Scholar

Tokarz, F. (1990). Z filozofii indyjskiej. Kwestie wybrane. Część I, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Zobacz w Google Scholar

Vattimo, G. (2006), Non essere Dio. Un’autobiografia a quattro mani, Roma: Aliberti editore .
Zobacz w Google Scholar

Vattimo, G. (2011). Nie być Bogiem. Autobiografia na cztery ręce, przeł. K. Kasia, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Zobacz w Google Scholar

Zięba, M.S. (2003). Indyjska filozofia. W: A. Maryniarczyk (red.), Powszechna encyklopedia filozofii, t. 4, Go-Iq, Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu.
Zobacz w Google Scholar

Žižek, S. (2020). Hegel in a Wired Brain, Londyn: Bloomsbury Publishing.
Zobacz w Google Scholar

Žižek, S. (2021). Hegel i mózg podłączony, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Zobacz w Google Scholar