Istotność działalności polskich portali crowdfundingowych we wspieraniu przedsiębiorstw
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6018.368.01Słowa kluczowe:
finansowanie społecznościowe, crowdinvesting, crowdfunding udziałowy, crowdfunding bonusowyAbstrakt
Crowdfunding jest nowym sposobem finansowania przedsiębiorstw i może przybierać różne formy. Z perspektywy dokapitalizowania podmiotów gospodarczych istotne są przede wszystkim dwa modele – udziałowy, dla jednostek, które potrzebują znacznych nakładów pieniężnych, oraz bonusowy, dla sfinansowania pomysłów mało kapitałochłonnych, gdy przedsiębiorcy chcą uniknąć zobowiązań dłużnych. Przedmiotem opracowania są zatem crowdfunding udziałowy i bonusowy (dostępne w ramach aktywnych polskich portali finansowania społecznościowego) oraz aktualny stan ich rozwoju w Polsce. Za cele artykułu przyjęto: określenie rodzaju i zakresu wsparcia, jakie przedsiębiorcy uzyskują za pośrednictwem serwisów finansowania społecznościowego, wskazanie czynników wpływających na funkcjonowanie i rozwój tego sektora, ocenę poziomu istotności poprzez weryfikację powszechności wykorzystania tych form finansowania przedsiębiorstw sektora MMŚP w Polsce oraz ustalenie wpływu ryzyka regulacyjnego na ten rynek.
Na rozwój crowdfundingu składa się wiele zmiennych. Istotne są np. jego cechy niefinansowe, takie jak łatwość i szybkość pozyskania środków oraz szerokie grono odbiorców, które pozwala na marketing i walidację pomysłu. Istnieje też gros czynników zewnętrznych, takich jak np. poziom świadomości przedsiębiorców, trendy rynkowe, aktualna sytuacja geopolityczna oraz zmiany legislacyjne, które regulują ten rynek i wielkość przepływających przez niego środków finansowych. W kontekście ustalenia wpływu ryzyka regulacyjnego trzeba zauważyć, że modyfikacja przepisów silnie oddziałuje na tę branżę. Przeprowadzone analizy pozwoliły stwierdzić, że z perspektywy poszerzenia wachlarza form finansowania, stanowiących kompleksowe wsparcie dla przedsiębiorstw, należy uznać, iż crowdfunding jest istotnym źródłem finansowania. Jednak z punktu widzenia wartości kapitałów i liczby wspieranych jednostek w skali kraju istotność ta jest marginalna. Obecnie rynek crowdfundingu staje przed wyzwaniami związanymi ze zmianą reżimu prawnego i rozszerzeniem kontroli, jednak silne zainteresowanie organów Unii Europejskiej jego regulowaniem oraz rozwój zasięgu tego sektora pozwalają na podjęcie optymistycznych założeń odnośnie do wzrostu jego istotności w Polsce w kolejnych latach.
Pobrania
Bibliografia
Agraval A.K., Catalini C., Goldfarb A. (2013), Some simple economics of crowdfunding, „Working Paper”, no. 19133, National Bureau of Economic Research, Cambridge.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.3386/w19133
Barlett J.W. (1999), Fundamentals of Venture Capital, Madison Books, Lanham.
Google Scholar
Belleflamme P., Lambert T., Schwienbacher A. (2014), Crowd-funding: Tapping the Right Crowd, „Journal of Business Venturing”, vol. 9(25), s. 585–609.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1016/j.jbusvent.2013.07.003
Bełcik A. (2018), Szwedzki crowdfunding wchodzi do Polski, https://mambiznes.pl/wlasny-biznes/szwedzki-crowdfunding-wchodzi-polski-83929 [dostęp: 6.06.2021].
Google Scholar
Bęczkowski A. (2017), Przewodnik po polskich platformach crowdfundingowych, https://wethecrowd.pl/przewodnik-platformy-crowdfunding/ [dostęp: 7.06.2021].
Google Scholar
Biedrzycki P. (2019), Wystartowała platforma crowdfundingu udziałowego Smartfunds – nowy obszar rozwoju Strefy Inwestorów, https://strefainwestorow.pl/artykuly/crowdfunding/20191030/smartfunds-crowdfunding-udzialowy [dostęp: 4.06.2021].
Google Scholar
Bradford C.S. (2012), Crowdfunding and the Federal Securities Laws, „Columbia Business Law Review”, no. 1.
Google Scholar
Brunello A. (2015), Crowdfunding. Podręcznik – Jak realizować swe pomysły za pomocą nowych narzędzi finansowania online, Wydawnictwo CeDeWu, Warszawa.
Google Scholar
Burgett L.B., McDonald J.R. (2013), Democratizing Commercial Real Estate Investing: the Impact of the JOBS Act and Crowdfunding on the Commercial Real Estate Market, Massachusetts Institute of Technology, Cambridge.
Google Scholar
Connelly B.L., Certo S.T., Ireland R.D., Reutzel C.R. (2011), Signalling Theory: A Review and Assessment, „Journal of Management”, vol. 37(1), s. 39–67.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1177/0149206310388419
Dziuba D.T. (2012), Rozwój systemów crowdfundingu – modele, oczekiwania i uwarunkowania, „Problemy Zarządzania”, t. 10, nr 3, s. 83–103.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.7172/1644-9584.38.6
Dziuba D.T. (2015), Ekonomika crowdfundingu. Zarys problematyki badawczej, Wydawnictwo Difin, Warszawa.
Google Scholar
Dziuba D.T. (2018), Technologia blockchain crowdfunding: zastosowania, korzyści i oczekiwania, „Annales Universitatis Mariae Curie Skłodowska, Sectio H”, vol. LII, no. 2, s. 61–69.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.17951/h.2018.52.2.61-69
European Business Angeles Network (2021), EBAN Statistics Compendium European Early Stage Market Statistics, European Business Angeles Network, https://www.eban.org/statistics-compendium-2021-european-early-stage-market-statistics/ [dostęp: 24.08.2024].
Google Scholar
European Commission (2015), Crowdfunding: Mapping EU Markets and Events Study, https://commission.europa.eu/document/download/97c5368b-018a-4a68-9f06-a7a5cf051910_en?filename=crowdfunding-study-executive-summary-30092015_en.pdf&prefLang=ro [dostęp: 24.08.2024].
Google Scholar
Fila J., Grzegorczyk E., Paduszyńska M. (2022), Wybrane źródła finansowania mikro , małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/8331-018-3
Gałuszka P., Bystrov V . (2012), Społecznościowe finansowanie produkcji dóbr kultury na przykładzie serwisu megatotal.pl, „Zarządzanie w Kulturze”, nr 13, z. 4, s. 329–339.
Google Scholar
Główny Urząd Statystyczny (2021a), Przedsiębiorstwa niefinansowe powstałe w 2020 r., https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/podmioty-gospodarcze-wyniki-finansowe/przedsiebiorstwa-niefinansowe/przedsiebiorstwa-niefinansowe-powstale-w-2020-r-,25,4.html [dostęp: 1.06.2024].
Google Scholar
Główny Urząd Statystyczny (2021b), Przedsiębiorstwa niefinansowe powstałe w latach 2016–2020, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/podmioty-gospodarcze-wyniki-finansowe/przedsiebiorstwa-niefinansowe/przedsiebiorstwa-niefinansowe-powstale-w-latach-2016-2020,24,7.html [dostęp: 22.10.2023].
Google Scholar
Główny Urząd Statystyczny (2022a), Przedsiębiorstwa niefinansowe powstałe w 2021 r., https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/podmioty-gospodarcze-wyniki-finansowe/przedsiebiorstwa-niefinansowe/przedsiebiorstwa-niefinansowe-powstale-w-2021-r-,25,5.html [dostęp: 1.06.2024].
Google Scholar
Główny Urząd Statystyczny (2022b), Roczne wskaźniki makroekonomiczne – cz. III, https://stat.gov.pl/wskazniki-makroekonomiczne/ [dostęp: 21.02.2023].
Google Scholar
Główny Urząd Statystyczny (2023a), Przedsiębiorstwa niefinansowe powstałe w 2022 r., https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/podmioty-gospodarcze-wyniki-finansowe/przedsiebiorstwa-niefinansowe/przedsiebiorstwa-niefinansowe-powstale-w-2022-r-,25,6.html [dostęp: 1.06.2024].
Google Scholar
Główny Urząd Statystyczny (2023b), Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych w grudniu 2022 r., https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ceny-handel/wskazniki-cen/wskazniki-cen-towarow-i-uslug-konsumpcyjnych-w-grudniu-2022-roku,2,134.html?pdf=1 [dostęp: 19.10.2023].
Google Scholar
Gostkowska Drzewicka M. (2016), Crowdfunding jako źródło finansowania inwestycji w nieruchomości, „Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia”, nr 1(79), s. 57–71.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18276/frfu.2016.79-04
Grzegorzewska M.K., Kuc Stefaniuk G. (2018), Crowdfunding jako zjawisko aktywizujące społeczności małych i średnich miast na przykładzie Białej Podlaskiej, [w:] A. Pluszyńska, A. Szopa (red.), Crowdfunding w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 259–270.
Google Scholar
IBM (b.r.), What is blockchain?, www.ibm.com/pl-pl/topics/what-is-blockchain [dostęp: 9.10.2021].
Google Scholar
Invest Europe (2022), 2021 Central and Eastern Europe – Private Equity statistics, https://www.investeurope.eu/media/5283/cee-2021-activity-statistics-report.pdf [dostęp: 24.08.2024].
Google Scholar
Jak ma się crowdfunding w Polsce i na świecie? Poznaj 12 ciekawych danych (2023), https://mamstartup.pl/jak-ma-sie-crowdfunding-w-polsce-i-na-swiecie-poznaj-12-ciekawych-danych/ [dostęp: 1.06.2024].
Google Scholar
Jak mało znana Tokenizacja biznesu może pomóc Twojej firmie? (2020), https://www.forbes.pl/jak-malo-znana-tokenizacja-biznesu-moze-pomoc-twojej-firmie/ykh9q30 [dostęp: 9.10.2021].
Google Scholar
Kędzierska Szczepaniak A. (2018), Rozwój crowdfundingu opartego na nagrodach w Polsce na przykładzie Wspieram.to, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, nr 533, s. 119–131.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.15611/pn.2018.533.12
Kędzierska Szczepaniak A. (2020), Reward based crowdfunding on the Polish market, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, t. 64, nr 1, s. 89–100.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.15611/pn.2020.1.08
Kirby E., Worner S. (2014), Shane Crowd Funding: An Infant Industry Growing Fast, „Staff Working Paper of the International Organisation of Securities Commissions Research Department”, SWP3/2014.
Google Scholar
Kolasa M. (2023), Comiesięczne zestawienie informacji o oszczędnościach, Polski Fundusz Rozwoju, https://pfr.pl/ekspertyzy-ekonomiczne/comiesieczne-zestawienie-informacji-o-oszczednosciach-polakow-marzec-2024 r.html [dostęp: 24.08.2024].
Google Scholar
Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno Społecznego i Komitetu Regionów – Uwolnienie potencjału finansowania społecznościowego w Unii Europejskiej (2014), Bruksela, KOM(2014)172.
Google Scholar
Kowalczyk B., Dudycz H. (2018), Analiza crowdfundingu w Polsce na podstawie badań ankietowych, „Miesięcznik TNOiK. Przegląd Organizacji”, nr 2, s. 46–52.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.33141/po.2018.02.07
Kozioł Nadolna K. (2015), Crowdfunding jako źródło finansowania innowacyjnych projektów, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, nr 854, „Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia”, nr 73, s. 671–683.
Google Scholar
Krzemień E. (2020), Crowdfunding – jaki model wybrać dla twojego projektu, https://ek-legal.pl/crowdfunding-jaki-model-wybrac-dla-twojego-projektu/ [dostęp: 6.06.2022].
Google Scholar
Malinowski B.F. (2014), Prehistoria crowdfundingu: Marillion, https://wethecrowd.pl/prehistoria-crowdfundingu-marillion/ [dostęp: 7.06.2021].
Google Scholar
Meyskens M., Bird L. (2015), Crowdfunding and Value Creation, „Entrepreneurship Research Journal”, vol. 5, no. 2, s. 155–166.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1515/erj-2015-0007
Mollick E. (2014), The dynamics of crowdfunding: An exploratory study, „Journal of Business Venturing”, vol. 29(1), s. 1–16.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1016/j.jbusvent.2013.06.005
Petropoulos G. (2017), Collaborative Economy: Market Design and Basic Regulatory Principles, „Intereconomics”, no. 6, s. 340–345.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1007/s10272-017-0701-8
Polskie Startupy 2020 (2020), Startup Poland, Warszawa.
Google Scholar
Polskie Startupy 2022 (2022), Startup Poland, Warszawa.
Google Scholar
Prahalad C.K., Ramaswamy V. (2004), Co creation experiences: The next practice in value creation, „Journal of Interactive Marketing”, vol. 18(3), s. 5–18.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1002/dir.20015
Raport o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce (2022), Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa.
Google Scholar
Raport o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce (2024), Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa.
Google Scholar
Rose N. (2016), Equity crowdfunding. The complete guide for startups and growing companies, Stonepine Publishing, London.
Google Scholar
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2017/1129 z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie prospektu, który ma być publikowany w związku z ofertą publiczną papierów wartościowych lub dopuszczeniem ich do obrotu na rynku regulowanym oraz uchylenia dyrektywy 2003/71/WE (Dz.Urz. UE, L 168 z 30.06.2017).
Google Scholar
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2018/0048 w sprawie europejskich dostawców usług w zakresie finansowania społecznościowego dla przedsiębiorstw z dnia 8 marca 2018 r. (Dz.Urz. UE, L 347 z 20.10.2020).
Google Scholar
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2020/1503 z dnia 7 października 2020 r. w sprawie europejskich dostawców usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych oraz zmieniające rozporządzenie (UE) 2017/1129 i dyrektywę (UE) 2019/1937 (Dz.Urz. UE, L 347 z 20.10.2020).
Google Scholar
Rynek ofert publicznych akcji oraz dłużnych papierów wartościowych w Polsce w 2021 r. (2022), Urząd Komisji Nadzoru Finansowego, Warszawa.
Google Scholar
Samołyk M. (2021), Polski crowdfunding udziałowy i jego ocena w 2021 roku, https://inwestomat.eu/polski-crowdfunding-udzialowy/ [dostęp: 4.06.2021].
Google Scholar
Sobol A. (2018), „Siła tłumu” – crowdsourcing i crowdfunding w zrównoważonym rozwoju miast, [w:] A. Pluszyńska, A. Szopa (red.), Crowdfunding w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 225–237.
Google Scholar
Spence M. (2002), Signalling in retrospect and the informational structure of markets, „American Economic Review”, no. 92, s. 434–459.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1257/00028280260136200
Supernak B. (2021), Wartość rynku crowdfundingu wzrośnie do 2,03 mld zł w 2021, https://inwestycje.pl/crowdfunding/wartosc-rynku-crowdfundingu-wzrosnie-do-203-mld-zl-w-2021/ [dostęp: 16.06.2022].
Google Scholar
Surowiecki J. (2005), The wisdom of crowds, Anchor Books, New York.
Google Scholar
Survey on the Access to Finance of Enterprises (SAFE) (2022), Results by Country 2022, European Commission, https://single-market-economy.ec.europa.eu/access-finance/data-and-surveys-safe_en#survey-on-the-access-to-finance-of-enterprises-safe [dostęp: 20.08.2024].
Google Scholar
Trzebiński A.A. (2022), Crowdfunding udziałowy 3.0, Związek Przedsiębiorców Finansowych w Polsce ZPF, Gdańsk.
Google Scholar
Uryniuk G. (2022), Trudny rok dla start upów zakończony. Czas na poprawę?, https://www.parkiet.com/crowdfunding/art38408151-trudny-rok-dla-start-upow-zakonczony-czas-na-poprawe [dostęp: 20.02.2023].
Google Scholar
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz.U. z 2019 r., poz. 623).
Google Scholar
Ustawa z dnia 1 marca 2018 r. o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r., poz. 685).
Google Scholar
Ustawa z dnia 7 lipca 2022 r. o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom (Dz.U. z 2022 r., poz. 1488).
Google Scholar
Yimeng Z., Wangbing S. (2024), Signalling theory in charity based crowdfunding: Investigating the effects of project creator characteristics and text linguistic style on fundraising performance, https://www.cell.com/action/showPdf?pii=S2405-8440%2824%2901787-0 [dostęp: 24.08.2024].
Google Scholar
Zhang N., Datta S., Kannan K.N. (2015), An Analysis of Incentive Structures in Collaborative Economy: An Application to Crowdfunding Platform, „Organizations & Markets: Motivation & Incentives eJournal”, https://doi.org/10.2139/ssrn.2518662
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.2139/ssrn.2518662