JAWNOŚĆ INFORMACJI PODATKOWEJ – W ŚWIETLE DOŚWIADCZEŃ WYBRANYCH KRAJÓW
Abstrakt
W artykule przedstawiono dylematy związane z publicznym ujawnianiem informacji podatkowych na podstawie składnych przez podatników zeznań podatkowych z perspektywy historycznej, jak i aktualnych problemów. Debata nad publicznym ujawnianiem tego typu informacji w kontekście podatku dochodowego nie traci na swej aktualności szczególnie w dobie utraty stabilności finansów publicznych w państwach na całym świecie na skutek konsekwencji globalnego kryzysu 2008–2009. Państwa na całym świecie szukają „innowacyjnych” rozwiązań próbując niwelować w ten sposób „luki w przepisach podatkowych” czy też znaleźć dostęp do informacji o różnicy między wysokością podatku, która powinna być zapłacona a wysokością, która została uiszczona przez podatnika. Celem artykułu jest wskazanie dylematów ekonomicznych, jak i społecznych dotyczących wprowadzenia takiego rozwiązania. Autor artykułu próbuje odpowiedzieć na pytanie, czy ujawnianie informacji podatkowej ma pozytywny wpływ na kondycję finansów publicznych, poprzez poprawę ściągalności podatków, a tym samym zwiększenie dochodów podatkowych państwa? Problem jawności informacji podatkowej jest kwestią wzbudzającą szerokie zainteresowanie, jednak nieliczne są badania, które ujawniają efekt takiego instrumentu. Jedyne badania akademickie „The effect of public disclosure on reported taxable income: Evidence from individuals and corporations in Japan”, przeprowadzone przez Makoto Hasegawa, Jeffrey L. Hoopes, Ryo Ishida i Joel Slemrod, wskazują na negatywną korelację. Potwierdzają one, że ujawnienie informacji podatkowej zainicjowało szereg działań, które umożliwiały uniknięcie jawności osiąganych dochodów. Co więcej, ujawnianie informacji podatkowej nie wpłynęło na zwiększenie raportowano dochodu. Autorzy raportu sugerowali działania w kierunku większej przejrzystości podatku niż wdrażanie jawności osiąganych dochodów. Badania w kwestii jawności informacji podatkowej przeprowadzane były przez The Oxford University Centre for Business Studies. Autorzy raportu Transparency in reporting financial data by multinational corporations sugerują, że podawanie informacji podatkowej do publicznej wiadomości powinno być stosowane tylko w przypadku przedsiębiorstw działających na skalę międzynarodową. Wydaje się, że w dobie globalizacji dalsze badania w obszarze jawności informacji podatkowej powinny koncentrować się faktycznie na przedsiębiorstwach międzynarodowych, które umiejętnie wykorzystując luki w prawie często ograniczają swoje zobowiązania, a tym samym zmniejszają dochody podatkowe państwa, w którym prowadzą działalność.
