Poczucie kontroli u sprawców przestępstw agresywnych
DOI:
https://doi.org/10.18778/1427-969X.18.02Słowa kluczowe:
skazani, osadzeni, przestępstwo, agresja, lokalizacja kontroliAbstrakt
Głównym celem badania było ustalenie, jakim poczuciem kontroli charakteryzują się sprawcy przestępstw agresywnych. Założono, że zewnętrznym poczuciem lokalizacji kontroli charakteryzują się sprawcy czynów agresywnych. Poczucie przypadkowości zdarzeń jest wyższe u skazanych za przestępstwa z użyciem przemocy, którzy również cechują się mniejszym poczuciem kontroli nad zdarzeniami i brakiem własnej sprawczości. Dla zweryfikowania tez przebadano 140 mężczyzn osadzonych w zakładzie karnym przy pomocy skali I-E J. B. Rottera oraz Kwestionariusza Przystosowania Osobistego I. Niewiadomskiej, M. Kalinowskiego, A. Majcherczyk. Badaną grupę stanowiło 69 skazanych za czyny agresywne i 71 nieagresywne. Zaprezentowane w artykule rezultaty badań pokazują, że warunki, w których znajdowali się skazani, wpłynęły na ujawnienie się zewnętrznego poczucia kontroli, czego wynikiem jest przeświadczenie, że oni sami i ich otoczenie zależy od innych (Berne, 1998). Osadzeni agresywni i nieagresywni charakteryzują się podobnym odczuciem przypadkowości zdarzeń oraz brakiem kontroli nad nimi, różnicuje ich tylko poczucie braku własnej sprawczości.Bibliografia
Berne E. (1998). Dzień dobry i co dalej? Poznań: Rebis.
Google Scholar
Berkowitz L. (1962). Aggression. A Social Psychological Analysis. New York: McGraw-Hill.
Google Scholar
Bielska T. (2005). Reakcja funkcjonariusza policji na zachowania agresywne. [W:] M. Choynowski M. (1998). Agresywność. Pomiar i analiza psychometryczna. Warszawa: Polskie Towarzystwo Psychologiczne.
Google Scholar
Buss A. (1961). The Psychology of Aggression. New York: Wiley.
Google Scholar
Choynowski M. (1998). Agresywność. Pomiar i analiza psychometryczna. Warszawa: Polskie Towarzystwo Psychologiczne.
Google Scholar
Domańska-Najder K. (1984). Definicja pojęcia kontroli – przegląd zagadnień. Przegląd Psychologiczny, 27 (2), 405–421.
Google Scholar
Drwal R. Ł. (1978). Poczucie kontroli jako wymiar osobowości – podstawy teoretyczne, techniki badawcze i wyniki badań. Materiały do nauczania psychologii, seria 3 (t. 3, 307–337). Warszawa: PWN.
Google Scholar
Gałdowa A. (1999). Klasyczne i współczesne koncepcje osobowości. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Gliszczyńska X. (1990). Skala I-E w pracy. Technika pomiaru poczucia kontroli w sytuacji pracy. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.
Google Scholar
Gliszczyńska X. (1990). Konkretność i ogólność poczucia kontroli. Przegląd Psychologiczny, 33 (3), 597–613.
Google Scholar
Gurycka A. (1979). Struktura i dynamika procesu wychowawczego. Analiza psychologiczna. Warszawa: WSiP.
Google Scholar
Heitzman J. (2002). Stres w etiologii przestępstw agresywnych. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Holin C. R., Browne D., Palmer E. J. (2004). Przestępczość wśród młodzieży. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Google Scholar
Hołyst B. (2000). Kryminalistyka. Warszawa: PWN.
Google Scholar
Jędrzejewski M. (2001). Subkultury a przemoc. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Google Scholar
Kasprowicz G., Kurzyp-Wojnarska A. (1990). Kwestionariusz do badania poczucia kontroli. Warszawa: PTP, Wydział Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego Laboratorium Technik Diagnostycznych im. Bohdana Zawadzkiego.
Google Scholar
Kosewski M. (1977). Agresywni przestępcy. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Google Scholar
Kozielecki J. (1980). Koncepcje psychologiczne człowieka. Warszawa: PIW.
Google Scholar
Krahe B. (2005). Agresja. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Google Scholar
Kuć M. (2004). Indywidualizacja kary pozbawienia wolności. [W:] M. Kuć, I. Niewiadomska (red.), Kara kryminalna. Analiza psychologiczno-prawna (s. 235–245). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Google Scholar
Kuć M., Niewiadomska I. (red.) (2004). Kara kryminalna. Analiza psychologiczno-prawna. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Google Scholar
Niewiadomska I. (2007). Osobowościowe uwarunkowania skuteczności kary pozbawienia wolności. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Google Scholar
Pastwa-Wojciechowska B. (2001). Psychospołeczne uwarunkowania zachowań aspołecznych nieletnich sprawców przestępstw z użyciem agresji. [W:] B. Urban (red.), Dewiacje wśród młodzieży (s. 113–120). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Rakowska J. M. (2005). Skuteczność psychoterapii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Google Scholar
Szewczuk W. (1985). Słownik psychologiczny. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Google Scholar
Sęk H. (1991). Społeczna psychologia kliniczna. Warszawa: PWN.
Google Scholar
Szmigielska B. (1996). Wybrane aspekty rozwoju poznawczego społeczno-emocjonalnego a poczucie kontroli u dzieci. [W:] M. Smoczyńska (red.), Studia z psychologii rozwojowej i psycholingwistyki (s. 79–88). Kraków: Uniwersitas.
Google Scholar
Szymanowski T. (1989). Powrót skazanych do społeczeństwa. Warszawa: PWN.
Google Scholar
Wolińska J. M. (2004). Agresywność młodzieży. Problem indywidualny i społeczny. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Google Scholar
Wolska A. (1999). Wybrane warunki socjalizacji zabójców. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Google Scholar
Wosińska W. (2004). Psychologia życia społecznego. Gdańsk: PWN.
Google Scholar
Urban B. (2001). Dewiacje wśród młodzieży. Uwarunkowania i profilaktyka. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Urban B. (2001). Osobowościowe i społeczne predykatory zachowań przestępczych. [W:] B. Urban (red.), Dewiacje wśród młodzieży (s. 93–101). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.