PTSD and negative emotions as consequences of various types of traumatic events among fire-fighters

Bohdan Dudek; Jerzy Koniarek; Maria Szymczak

doi:10.18778/1427-969X.10.03

Autor

Bohdan Dudek University of Łódź, Institute of Psychology, Department of Social and Organizational Psychology
Jerzy Koniarek Nofer Institute of Occupational Medicine, Department of Work Psychology, Łódź
Maria Szymczak Chair of Methods and Technics in Sociology, Institute of Sociology, University of Łódź

DOI:

https://doi.org/10.18778/1427-969X.10.03

Słowa kluczowe:

stres traumatyczny, straż pożarna, zaburzenie po stresie traumatycznym

Abstrakt

Strażacy należą˛ do grupy zawodowej, której członkowie są, z powodu nałożonych na nich obowiązków, prawie codziennie narażeni na zdarzenia traumatyczne. Stres doświadczany w takich sytuacjach może prowadzić do rozwoju zaburzenia po stresie traumatycznym (PTSD). Celem prowadzonych badań było ustalenie częstości narażenia na zdarzenia traumatyczne i rozwoju PTSD oraz określenie zależności pomiędzy cechami zdarzeń i emocjonalnymi reakcjami a manifestowaniem symptomów PTSD. Badania przeprowadzono w wylosowanych 40 jednostkach ratowniczo-gaśniczych wchodzących w skład Państwowej Straży Pożarnej. Badaniami objęto reprezentatywną grupę 974 polskich strażaków. Do pomiaru symptomów PTSD wykorzystano kwestionariusz PTSD-I opracowany przez Ch. G. Watsona i in. (1991). Do pomiaru cech zdarzeń traumatycznych i emocjonalnych reakcji na te zdarzenia opracowano odpowiednie pytania, z których zbudowano kwestionariusz. Większość osób badanych (86,1%) stwierdziło, że co najmniej raz, podczas służby, uczestniczyli w zdarzeniu traumatycznym. Wśród 7,6% uczestników zdarzeń rozpoznano PTSD. Do najczęściej doświadczanych zdarzeń traumatycznych należały sytuacje wypadkowe (63,4%). Ponad połowa badanych ujawniała różnorodne fizjologiczne i emocjonalne reakcje spowodowane danym zdarzeniem traumatycznym. Dominującym uczuciem wśród uczestników zdarzeń było: współczucie i bezradność. Lęk należał do emocji najsilniej związanych z poziomem symptomów PTSD (r = 0,48; p ≤ 0,001). Poziom symptomów w PTSD korelował z wiekiem osób badanych (r = 0,25; p ≤ 0,05) i długością stażu zawodowego (r = 0,27; p ≤ 0,05).

Bibliografia

Alfredson L., Theorell T. (1983), Job characteristics of occupations and myocardial infraction risk effect of possible confounding factors, ‘‘Social Science and Medicine’’, 20, 17, 1497–1503
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/0277-9536(83)90094-1

Breslau N., Kessler R. C., Chilcoat H. D. (1998), Trauma and post-traumatic stress disorder. The 1996 Detroit Area Survey Trauma, ‘‘Archives and General Psychiatry’’, 55, 626–632
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1001/archpsyc.55.7.626

Breslau N., Davis G. C., Andreski P., Peterson E. (1991), Traumatic events and post-traumatic stress disorder in an urban population of young adults, ‘‘Archives of General Psychiatry’’, 48, 216–222
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1001/archpsyc.1991.01810270028003

Bromet E., Sonnega A., Kessler R. C. (1998), Risk factors for DSM-III-R Posttraumatic Stress Disorder: Findings from the national comorbidity survey, ‘‘American Journal of Epidemiology’’, 147, 4, 353–361
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/oxfordjournals.aje.a009457

Corneil W., Beaton R., Murphy S., Johnson C., Pike K. (1999), Exposure to traumatic incidents and prevalence of posttraumatic stress symptomatology in urban firefighters in two countries, ‘‘Journal of Occupational Health Psychology’’, 185, 4, 131–141
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1037//1076-8998.4.2.131

Cox T., Cox S. (1995), Psychosocial and Organisational Hazards at Work, ‘‘European Occupational Health Series’’, 5, WHO
Google Scholar

DeFrank R. S. (1988), Psychometric measurement of occupational stress: Current concerns and future directions, [in:] J. J. Hurrel Jr., L. R. Murphy, S. L. Sauter, C. L.
Google Scholar

Cooper (eds.), Occupational Stress: Issues and Developments in Research, Taylor & Francis, New York, 54–65
Google Scholar

Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, American Psychiatric Association (APA), Third Edition (1980), Washington DC
Google Scholar

Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, American Psychiatric Association (APA), Fourth Edition (1994), Washington DC
Google Scholar

Dudek B. (1999), Zapobieganie negatywnym skutkom stresu traumatycznego w miejscu pracy, ‘‘Medycyna Pracy’’, 6, 1, 571–580
Google Scholar

Dudek B., Koniarek J. (2004), Osobowościowe uwarunkowania rozwoju zaburzenia po stresie traumatycznym, [in:] J. Strelau (red.), Osobowość a ekstremalny stres, Personality and extreme stress, Gdanskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk, 183–197
Google Scholar

Fletcher B. (1988), The epidemiology of occupational stress, [in:] C. L. Cooper, R. Payne (eds.), Causes, Coping and Consequences of Stress at Work, John Wiley & Sons, Chichester Green B. L. (1994), Psychosocial research in traumatic stress: an update, ‘‘Journal of Traumatic Stress’’, 7, 3, 341–362
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1002/jts.2490070303

Joseph S., Williams R., Yule W. (1995), Psychosocial perspectives on post-traumatic stress, ‘‘Clinical Psychology Review’’, 15, 6, 515–544
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/0272-7358(95)00029-O

Koniarek J., Dudek B. (1999), Stres pourazowy w służbach ratowniczych i jego konsekwencje, ‘‘Instytut Medycyny Morskiej i Tropikalnej. Biuletyn Metodyczno-Organizacyjny’’, 1–4
Google Scholar

Koniarek J., Dudek B., Szymczak M. (2000), Kwestionariusz do pomiaru zespołu zaburzeń po stresie urazowym (K-PTSD) – zastosowanie PTSD-Interview Ch. Watsona i innych w badaniach grupowych, ‘‘Przegląd Psychologiczny’’, 43, 2, 205–216
Google Scholar

Levi L. (1987), Psychosomatic disease as a consequence of occupational stress, [in:] R. Kalimo, M. A. El-Batawi, C. L. Cooper (eds.), Psychosocial Factors at Work and Their Relation to Health, WHO, Geneva, 9–14
Google Scholar

McFarlane A. C. (1988), The longitudinal course of posttraumatic morbidity. The range of outcomes and their predictors, ‘‘Journal of Nervous and Mental Disease’’, 176, 1, 30–39
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1097/00005053-198801000-00004

Norris F. H. (1992), Epidemiology of trauma: Frequency and impact of different potentially traumatic events on different demographic groups, ‘‘Journal of Consulting and Clinical Psychology’’, 60, 409–418
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1037//0022-006X.60.3.409

Pieper C., Lacroix A. Z., Karasek R. A. (1989), The relation of psychosocial dimensions of work with coronary heart disease risk factors: A meta-analysis of five United States data bases, ‘‘American Journal Epidemiology’’, 129, 483–494
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/oxfordjournals.aje.a115159

Schaubracq M. J., Winnubst J. A. M., Cooper C. L. (1996), Preface, [in:] M. J. Schaubracq, J. A. M. Winnubst, C. L. Cooper (eds.), Handbook of Work and Health Psychology, Wiley, Chichester, XIII–XV
Google Scholar

Ullman S. E., Siegel J. M. (1996), Traumatic events and physical health in a community sample, ‘‘Journal of Traumatic Stress’’, 9, 4, 703–720
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/BF02104098

Watson Ch. G., Juba M. P., Manifold V., Kucala T., Anderson P. E. (1991), The PTSD interview: Rationale, description, reliability, and concurrent validity of a DSM-III-Based Technique, ‘‘Journal of Clinical Psychology’’, 2, 179–188
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1002/1097-4679(199103)47:2<179::AID-JCLP2270470202>3.0.CO;2-P