Izometrycznie czy z rymem? Nowy przekład zbioru „Basia” (Pocałunki) Ianusa Secundusa

Agata Łuka

doi:10.18778/2544-9796.01.01

Autor

Agata Łuka Katolicki Uniwersytet Lubelski

DOI:

https://doi.org/10.18778/2544-9796.01.01

Słowa kluczowe:

Ianus Secundus, Basia, przekłady zbioru Basia na język polski

Abstrakt

Jan Everaerts, poeta z Hagi, zwany z łacińska Ianusem Secundusem (1511–1536) pozostawił po sobie m.in. przekłady z greki na łacinę, epigramaty, listy i dzienniki podróży, ale znany jest głównie jako autor utworów miłosnych: księgi elegii zatytułowanej Iulia na cześć jego pierwszej ukochanej oraz słynnego zbioru 19 utworów pt. Basia (Pocałunki) poświęconego drugiej wielkiej miłości poety, którą opiewał pod imieniem Neaera. Basia były chętnie czytane, naśladowane i przekładane tak przez twórców współczesnych Secundusowi, jak i późniejszych. Do dzisiaj doczekały się one wielu mniej lub bardziej wiernych oryginałowi przekładów na języki europejskie. W przekładzie polskim mamy Pocałunki Arnolda Spaeta (1932) oraz Wiesława Sienkiewicza (1991), ten drugi to przekład izometryczny dokonany na podstawie przekładu filologicznego Ksawerego Sajewicza. Autorka artykułu prezentuje zarówno spostrzeżenia dotyczące wybranych polskich tłumaczeń, jak i próbkę własnego przekładu Secundusowych „buziaków”.

Bibliografia

Catullus C.V., 1980, Carmina, recogn. brevique andotatione critica instruxit R.A.B. Mynors, Oxonii.
Google Scholar

Katullus, 1956, Poezje, przeł. A. Świderkówna, oprac. J. Krókowski, Wrocław–Kraków.
Google Scholar

Owidiusz [brw], Sztuka kochania, wolny przekład J. Ejsmonda, Lublin.
Google Scholar

Secundus I., 1932, Pocałunki, z łac. oryginału przeł. A. Spaet, wstęp napisał R. Ganszyniec, Lwów.
Google Scholar

Secundus I.N., 1991, Pocałunki, przeł. W. Sienkiewicz, Kraków.
Google Scholar

Secundus I., 2018, Poezje, przeł. A. Łuka, Lublin (w przygotowaniu do druku).
Google Scholar

Ejsmond J., 1985, Podręcznik całowania, Warszawa.
Google Scholar

Forcellini (red.), 1940, Lexicon Totius Latinitatis, Ae. Forcellini, t. III, Patavii.
Google Scholar

Grimal P., 1987, Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, red. nauk. J. Łanowski, hasła przeł. M. Bronarska i in., przedmowę przeł. J. Łanowski, Wrocław.
Google Scholar

Łuka A., 2014, Translatorskie losy pieśni Horacego Ad Lydiam meretricem, „Między Oryginałem a Przekładem” 26, Przekład w kulturze, s. 79–100.
Google Scholar

Łukaszewicz-Chantry M., 2014, Kobieta jako postać literacka w łacińskiej poezji renesansu. Italia i Polska, Wrocław.
Google Scholar

Plezia M. (red.), 1999, Słownik łacińsko-polski, t. IV, Warszawa.
Google Scholar

Skwara E., 2012, Kłopotliwi mistrzowie, czyli o rymotworcach tłumaczących literaturę antyczną, „Przekładaniec” 26, Kraków, s. 150–164.
Google Scholar

Sternbach H., 1932, Joannes Secundus, Pocałunki, przeł. A. Spaet, wstęp napisał R. Ganszyniec (recenzja), „Kwartalnik Klasyczny” 6/2, s. 200.
Google Scholar

Urban-Godziek G., 2005, Elegia renesansowa. Przemiany gatunku w Polsce i w Europie, Kraków.
Google Scholar

Urban-Godziek G., 2009, Magistri basiorum – neoplatońskie wariacje na temat katullańskich pocałunkow. Od Giovannniego Pontana do Jacobusa Pontanusa, [w:] K. Rzepkowski (red.), Aemulatio & Imitatio. Powrot pisarzy starożytnych w epoce renesansu, Warszawa, s. 39–58.
Google Scholar

Leśmian B., 1989, Poezje wybrane, wybór i wstęp Cz.M. Szczepaniak, Warszawa.
Google Scholar

Mickiewicz A., 1994, Dziady, cz. II i IV, Poznań.
Google Scholar