Ponowne obsadzenie pustego miejsca - endecki naród i polityczna nowoczesność

Autor

DOI:

https://doi.org/10.18778/1689-4286.25.01

Abstrakt

This article examines a diachronic change in political thought of Polish National Democracy between its emergence as a coherent political movement and the final crystallization of its political program after the 1905 Revolution. It scrutinizes it as a [failed] answer for the political modernity, seen as a condition of groundlessness of the social and a radical contingency of the political. I argue that such a comprehension can shed light on  reasons for deep alternations in the structure of national-democratic thought. From progressive social radicalism, through politically envisioned nation-building, they turned into exclusionary and xenophobic nationalism. The change was ushered by the urgent need for a foundation for political thinking, ultimate envisioning of the society as a closed, positively defined entity and reinventing the teleological horizon. A reoccupation of the place of legitimacy of the social order by a biologically conceptualized nation followed. This reoccupation of the old structure of thought, imprinting itself on the new ideas facing contingency, prevented an adequate confrontation with political modernity and lead national democracy to an authoritarian turn, simultaneously „closing” the concept of the nation in Polish political thinking for years.

Bibliografia

Agamben, Giorgio, 2008, Homo sacer: suwerenna władza i nagie życie, przeł. Mateusz Salwa, Warszawa: Prószyński i S-ka.
Zobacz w Google Scholar

Antisemitism and Its Opponents in Modern Poland, 2005, Ithaca: Cornell University Press.
Zobacz w Google Scholar

Balicki, Zygmunt, 2008, Parlamentaryzm: wybór pism, Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej: Księgarnia Akademicka.
Zobacz w Google Scholar

Berman, Marshall, Szuster, Marcin, 2006, “Wszystko, co stałe, rozpływa się w powietrzu”: rzecz o doświadczeniu nowoczesności, Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas.
Zobacz w Google Scholar

Blobaum, Robert, 1995, Rewolucja: Russian Poland, 1904–1907, Ithaca: Cornell University Press.
Zobacz w Google Scholar

Blumenberg, Hans, 1983, The Legitimacy of the Modern Age, Studies in Contemporary German Social Thought, Cambridge, Mass: MIT Press.
Zobacz w Google Scholar

Blumenberg, Hans, 1998, Paradigmen zu einer Metaphorologie, Frankfurt am Main: Suhrkamp.
Zobacz w Google Scholar

Bończa-Tomaszewski, Nikodem, 2001, Demokratyczna Geneza Nacjonalizmu: Intelektualne Korzenie Ruchu Narodowo-Demokratycznego, Warszawa: S.K. Fronda.
Zobacz w Google Scholar

Conway, Daniel W, 1996, Nietzsche and the Political, Thinking the Political, London–New York: Routledge.
Zobacz w Google Scholar

Cywiński, Bohdan, 2010, Rodowody niepokornych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Zobacz w Google Scholar

Dawidowicz, Aneta, 2006, Zygmunt Balicki [1858–1916]: działacz i teoretyk polskiego nacjonalizmu, Kraków: Zakład Wydawniczy “Nomos”.
Zobacz w Google Scholar

Dmowski, Roman, 1937, Pisma, Vol, 3, Częstochowa.
Zobacz w Google Scholar

Dmowski, Roman, 1938, Pisma, Vol, 4, Częstochowa.
Zobacz w Google Scholar

Dmowski, Roman, 2002, Myśli nowoczesnego Polaka, Wrocław: Wydawnictwo “Nortom”.
Zobacz w Google Scholar

Freeden, Michael, 1998, Ideologies and Political Theory: A Conceptual Approach, Oxford: Clarendon Press.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/019829414X.001.0001

Gellner, Ernest, 1991, Narody i nacjonalizm, przeł. Teresa Hołówka, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Zobacz w Google Scholar

Hooker, William, 2009, Carl Schmitt’s International Thought: Order and Orientation, Cambridge: Cambridge University Press.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511691683

Horn, Anette, 2005, “Nietzsche’s Interpretation of His Sources on Darwinism: Idioplasma, Micells and Military Troops,” South African Journal Of Philosophy, 2005, 24 [4].
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4314/sajpem.v24i4.31426

Iguenaza [Dmowski], Diego, 1894, “Listy do Przyjaciela II,” Głos, 9.
Zobacz w Google Scholar

Jaszczuk, Andrzej, 1986, Spór Pozytywistów Z Konserwatystami o Przyszłość Polski 1870–1903, wyd. 1, Polska XIX i XX wieku, Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar

Kizwalter, Tomasz, 1999, O Nowoczesności Narodu: Przypadek Polski, Warszawa: Semper.
Zobacz w Google Scholar

Koschorke, Albrecht (ed.), 2007, Der Fiktive Staat: Konstruktionen Des Politischen Körpers in Der Geschichte Europas, Originalausg, Fischer 17147, Frankfurt am Main: Fischer Taschenbuch Verlag.
Zobacz w Google Scholar

Koselleck, Reinhart, 2012, Semantyka historyczna, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Zobacz w Google Scholar

Krzywiec, Grzegorz, 2009, Szowinizm po polsku,, Przypadek Romana Dmowskiego [1886–1905], wyd. 1, Warszawa: Wydawnictwo “Neriton”.
Zobacz w Google Scholar

Kulak, Teresa, 1994, Jan Ludwik Popławski: biografia polityczna, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Zobacz w Google Scholar

Kurczewska, Joanna, 1979, Naród w socjologii i ideologii polskiej: analiza porównawcza wybranych koncepcji z przełomu XIX i XX wieku, wyd. 1, Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar

Laclau, Ernesto, 1990, New Reflections on the Revolution of Our Time, Phronesis, London –New York: Verso.
Zobacz w Google Scholar

Laclau, Ernesto, and Chantal Mouffe, 2001, Hegemony and Socialist Strategy: Towards a Radical Democratic Politics, 2nd ed, London –New York: Verso.
Zobacz w Google Scholar

Lakoff, George, Johnson, Mark, 1988, Metafory w naszym życiu, przeł. Tomasz Krzeszowski, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Zobacz w Google Scholar

Lefort, Claude, 1988, Democracy and Political Theory, Cambridge, UK: Polity Press in association with Basil Blackwell, Oxford, UK.
Zobacz w Google Scholar

Łuczewski, Michał, 2012, Odwieczny naród: Polak i katolik w Żmiącej, wyd. 1, Monografie Fundacji Na Rzecz Nauki Polskiej, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Zobacz w Google Scholar

Maj, Ewa, 2009, “Pojęcie nowoczesności w pisarstwie politycznym Romana Dmowskiego,” w: Myśl Polityczna Romana Dmowskiego, Jan Engelgard (red.), Warszawa: Muzeum Niepodległości.
Zobacz w Google Scholar

Marchart, Oliver, 2007, Post-Foundational Political Thought: Political Difference in Nancy, Lefort, Badiou and Laclau, Edinburgh: Edinburgh University Press.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.3366/edinburgh/9780748624973.001.0001

Marzec, Wiktor, 2012, “Proletariacka Biografia i Dzielenie Postrzegalnego, Rozmywanie Granic Klasowych W Okresie Rewolucji 1905 Roku,” Folia Sociologica, no, 41.
Zobacz w Google Scholar

Marzec, Wiktor, 2013, “Reading Polish Peripheral Marxism Politically,” Thesis Eleven 117 [1]: 6–19, doi:10,1177/0725513613493992.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/0725513613493992

Mencwel, Andrzej, 2009, Etos lewicy: Esej o narodzinach kulturalizmu polskiego, wyd, 2, Idee nr 19, Warszawa: Wydawnictwo “Krytyki Politycznej”.
Zobacz w Google Scholar

Mouffe, Chantal, 2005, On the Political, Thinking in Action, London –New York: Routledge.
Zobacz w Google Scholar

Nietzsche, Fryderyk, 1905, Z genealogii moralności, przeł, Leopold Staff, Warszawa: Nakład Jakóba Mortkowicza.
Zobacz w Google Scholar

Odysseos, Louiza, and Fabio Petito, eds, 2007, The International Political Thought of Carl Schmitt: Terror, Liberal War and the Crisis of Global Order, Routledge Innovations in Political Theory 24, London –New York: Routledge.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4324/9780203964149

Palonen, Kari, 2006, The Struggle with Time: A Conceptual History of “Politics” as an Activity, Hamburg: Lit.
Zobacz w Google Scholar

Pippin, Robert, 1987, “Blumenberg and the Modernity Problem,” The Review of Metaphysics 40 [3].
Zobacz w Google Scholar

Popławski, Jan Ludwik, 1910, Pisma Polityczne, Warszawa: Skł. Gł. u Gebethnera i Wolffa.
Zobacz w Google Scholar

Porter, Brian, 1992, “Who Is a Pole and Where Is Poland? Territory and Nation in the Rhetoric of Polish National Democracy before 1905,” Slavic Review 51 [4]: 639–53.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/2500129

Porter, Brian, 1996, “The Social Nation and Its Futures: English Liberalism and Polish Nationalism in Late Nineteenth-Century Warsaw,” American Historical Review 101 [5]: 1470–92.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/2170179

Porter, Brian, 1999, “Democracy and Discipline in Late Nineteenth‐Century Poland,” The Journal of Modern History 71 [2]: 346–93.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1086/235250

Porter, Brian, 2000, When Nationalism Began to Hate: Imagining Modern Politics in Nineteenth Century Poland, New York: Oxford University Press.
Zobacz w Google Scholar

Porter, Brian, 2011, Gdy nacjonalizm zaczął nienawidzić: wyobrażenia nowoczesnej polityki w dziewiętnastowiecznej Polsce, przeł. Agnieszka Nowakowska, Sejny: Pogranicze.
Zobacz w Google Scholar

Puszkow-Bańka, Agnieszka, 2013, Polska i Polacy w myśli narodowej demokracji na przełomie XIX i XX wieku [Jan Ludwik Popławski, Zygmunt Balicki, Roman Dmowski], Kraków: Akademia Ignatianum: Wydawnictwo WAM.
Zobacz w Google Scholar

Ratajczak, Mikołaj, 2013, “Genealogia biopolityki: biologia państwa,” Praktyka Teoretyczna, nr 3[9].
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14746/prt.2013.3.12

Richardson, John, 2004, Nietzsche’s New Darwinism, Oxford –New York: Oxford University Press.
Zobacz w Google Scholar

Schmitt, Carl, 2011, Der Nomos der Erde im Völkerrecht des Jus Publicum Europeaeum, Berlin: Duncker & Humblot.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.3790/978-3-428-48983-1

Siemens, Herman, and Vasti Roodt (eds.), 2008, Nietzsche, Power and Politics Rethinking Nietzsche’s Legacy for Political Thought, Berlin: Walter de Gruyter, http://site,ebrary,com/id/10282663.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1515/9783110217339

Skinner, Quentin, 2002, Visions of Politics, Cambridge –New York: Cambridge University Press.
Zobacz w Google Scholar

Toruńczyk, Barbara, 1983, Narodowa Demokracja: antologia myśli politycznej “Przeglądu Wszechpolskiego” 1895–1905, Aneks.
Zobacz w Google Scholar

Ury, Scott, 2012, Barricades and Banners: The Revolution of 1905 and the Transformation of Warsaw Jewry, Stanford University Press.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.11126/stanford/9780804763837.001.0001

Voegelin, Eric, 1989, The Collected Works of Eric Voegelin, Baton Rouge: Louisiana State University Press.
Zobacz w Google Scholar

Walicki, Andrzej, 1994a, Philosophy and Romantic Nationalism: The Case of Poland, Notre Dame, Ind: University of Notre Dame Press.
Zobacz w Google Scholar

Walicki, Andrzej, 1994b, Poland between East and West: The Controversies over Self-Definition and Modernization in Partitioned Poland ; the August Zaleski Lectures, Harvard University, 18–22 April 1994, Cambridge, Mass.: Ukrainian Research Inst., Harvard Univ.
Zobacz w Google Scholar

Wapiński, Roman, 1980, Narodowa Demokracja 1893–1939, Ze studiów nad dziejami myśli nacjonalistycznej, Warszawa: Ossolineum.
Zobacz w Google Scholar

Wapiński, Roman, 1989, Roman Dmowski, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.
Zobacz w Google Scholar

Weeks, Theodore R., 2006, From Assimilation to Antisemitism: The “Jewish Question” in Poland, 1850–1914, DeKalb, Ill: Northern Illinois University Press.
Zobacz w Google Scholar

Wolin, Sheldon S, 2004, Politics and Vision: Continuity and Innovation in Western Political Thought, expanded ed., Princeton, N,J: Princeton University Press.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1515/9781400883530

Żarnowska, Anna i Wolsza, Tadeusz, 1993, Społeczeństwo i polityka: dorastanie do demokracji: kultura polityczna w Królestwie Polskim na początku XX wieku, Warszawa: DiG.
Zobacz w Google Scholar

Zimand, Roman, 1967, “Uwagi o teorii narodu na marginesie analizy nacjonalistycznej teorii narodu”, Studia Filozoficzne, nr 4 [51].
Zobacz w Google Scholar

Žižek, Slavoj, 2001, Wzniosły obiekt ideologii, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Zobacz w Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2014-06-30

Jak cytować

Marzec, W. (2014). Ponowne obsadzenie pustego miejsca - endecki naród i polityczna nowoczesność . Hybris, 25(2), 1–32. https://doi.org/10.18778/1689-4286.25.01

Numer

Dział

Artykuły

Funding data