Ponowne obsadzenie pustego miejsca - endecki naród i polityczna nowoczesność
DOI:
https://doi.org/10.18778/1689-4286.25.01Abstrakt
This article examines a diachronic change in political thought of Polish National Democracy between its emergence as a coherent political movement and the final crystallization of its political program after the 1905 Revolution. It scrutinizes it as a [failed] answer for the political modernity, seen as a condition of groundlessness of the social and a radical contingency of the political. I argue that such a comprehension can shed light on reasons for deep alternations in the structure of national-democratic thought. From progressive social radicalism, through politically envisioned nation-building, they turned into exclusionary and xenophobic nationalism. The change was ushered by the urgent need for a foundation for political thinking, ultimate envisioning of the society as a closed, positively defined entity and reinventing the teleological horizon. A reoccupation of the place of legitimacy of the social order by a biologically conceptualized nation followed. This reoccupation of the old structure of thought, imprinting itself on the new ideas facing contingency, prevented an adequate confrontation with political modernity and lead national democracy to an authoritarian turn, simultaneously „closing” the concept of the nation in Polish political thinking for years.
Bibliografia
Agamben, Giorgio, 2008, Homo sacer: suwerenna władza i nagie życie, przeł. Mateusz Salwa, Warszawa: Prószyński i S-ka.
Zobacz w Google Scholar
Antisemitism and Its Opponents in Modern Poland, 2005, Ithaca: Cornell University Press.
Zobacz w Google Scholar
Balicki, Zygmunt, 2008, Parlamentaryzm: wybór pism, Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej: Księgarnia Akademicka.
Zobacz w Google Scholar
Berman, Marshall, Szuster, Marcin, 2006, “Wszystko, co stałe, rozpływa się w powietrzu”: rzecz o doświadczeniu nowoczesności, Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas.
Zobacz w Google Scholar
Blobaum, Robert, 1995, Rewolucja: Russian Poland, 1904–1907, Ithaca: Cornell University Press.
Zobacz w Google Scholar
Blumenberg, Hans, 1983, The Legitimacy of the Modern Age, Studies in Contemporary German Social Thought, Cambridge, Mass: MIT Press.
Zobacz w Google Scholar
Blumenberg, Hans, 1998, Paradigmen zu einer Metaphorologie, Frankfurt am Main: Suhrkamp.
Zobacz w Google Scholar
Bończa-Tomaszewski, Nikodem, 2001, Demokratyczna Geneza Nacjonalizmu: Intelektualne Korzenie Ruchu Narodowo-Demokratycznego, Warszawa: S.K. Fronda.
Zobacz w Google Scholar
Conway, Daniel W, 1996, Nietzsche and the Political, Thinking the Political, London–New York: Routledge.
Zobacz w Google Scholar
Cywiński, Bohdan, 2010, Rodowody niepokornych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Zobacz w Google Scholar
Dawidowicz, Aneta, 2006, Zygmunt Balicki [1858–1916]: działacz i teoretyk polskiego nacjonalizmu, Kraków: Zakład Wydawniczy “Nomos”.
Zobacz w Google Scholar
Dmowski, Roman, 1937, Pisma, Vol, 3, Częstochowa.
Zobacz w Google Scholar
Dmowski, Roman, 1938, Pisma, Vol, 4, Częstochowa.
Zobacz w Google Scholar
Dmowski, Roman, 2002, Myśli nowoczesnego Polaka, Wrocław: Wydawnictwo “Nortom”.
Zobacz w Google Scholar
Freeden, Michael, 1998, Ideologies and Political Theory: A Conceptual Approach, Oxford: Clarendon Press.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1093/019829414X.001.0001
Gellner, Ernest, 1991, Narody i nacjonalizm, przeł. Teresa Hołówka, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Zobacz w Google Scholar
Hooker, William, 2009, Carl Schmitt’s International Thought: Order and Orientation, Cambridge: Cambridge University Press.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511691683
Horn, Anette, 2005, “Nietzsche’s Interpretation of His Sources on Darwinism: Idioplasma, Micells and Military Troops,” South African Journal Of Philosophy, 2005, 24 [4].
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4314/sajpem.v24i4.31426
Iguenaza [Dmowski], Diego, 1894, “Listy do Przyjaciela II,” Głos, 9.
Zobacz w Google Scholar
Jaszczuk, Andrzej, 1986, Spór Pozytywistów Z Konserwatystami o Przyszłość Polski 1870–1903, wyd. 1, Polska XIX i XX wieku, Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar
Kizwalter, Tomasz, 1999, O Nowoczesności Narodu: Przypadek Polski, Warszawa: Semper.
Zobacz w Google Scholar
Koschorke, Albrecht (ed.), 2007, Der Fiktive Staat: Konstruktionen Des Politischen Körpers in Der Geschichte Europas, Originalausg, Fischer 17147, Frankfurt am Main: Fischer Taschenbuch Verlag.
Zobacz w Google Scholar
Koselleck, Reinhart, 2012, Semantyka historyczna, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Zobacz w Google Scholar
Krzywiec, Grzegorz, 2009, Szowinizm po polsku,, Przypadek Romana Dmowskiego [1886–1905], wyd. 1, Warszawa: Wydawnictwo “Neriton”.
Zobacz w Google Scholar
Kulak, Teresa, 1994, Jan Ludwik Popławski: biografia polityczna, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Zobacz w Google Scholar
Kurczewska, Joanna, 1979, Naród w socjologii i ideologii polskiej: analiza porównawcza wybranych koncepcji z przełomu XIX i XX wieku, wyd. 1, Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar
Laclau, Ernesto, 1990, New Reflections on the Revolution of Our Time, Phronesis, London –New York: Verso.
Zobacz w Google Scholar
Laclau, Ernesto, and Chantal Mouffe, 2001, Hegemony and Socialist Strategy: Towards a Radical Democratic Politics, 2nd ed, London –New York: Verso.
Zobacz w Google Scholar
Lakoff, George, Johnson, Mark, 1988, Metafory w naszym życiu, przeł. Tomasz Krzeszowski, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Zobacz w Google Scholar
Lefort, Claude, 1988, Democracy and Political Theory, Cambridge, UK: Polity Press in association with Basil Blackwell, Oxford, UK.
Zobacz w Google Scholar
Łuczewski, Michał, 2012, Odwieczny naród: Polak i katolik w Żmiącej, wyd. 1, Monografie Fundacji Na Rzecz Nauki Polskiej, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Zobacz w Google Scholar
Maj, Ewa, 2009, “Pojęcie nowoczesności w pisarstwie politycznym Romana Dmowskiego,” w: Myśl Polityczna Romana Dmowskiego, Jan Engelgard (red.), Warszawa: Muzeum Niepodległości.
Zobacz w Google Scholar
Marchart, Oliver, 2007, Post-Foundational Political Thought: Political Difference in Nancy, Lefort, Badiou and Laclau, Edinburgh: Edinburgh University Press.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.3366/edinburgh/9780748624973.001.0001
Marzec, Wiktor, 2012, “Proletariacka Biografia i Dzielenie Postrzegalnego, Rozmywanie Granic Klasowych W Okresie Rewolucji 1905 Roku,” Folia Sociologica, no, 41.
Zobacz w Google Scholar
Marzec, Wiktor, 2013, “Reading Polish Peripheral Marxism Politically,” Thesis Eleven 117 [1]: 6–19, doi:10,1177/0725513613493992.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1177/0725513613493992
Mencwel, Andrzej, 2009, Etos lewicy: Esej o narodzinach kulturalizmu polskiego, wyd, 2, Idee nr 19, Warszawa: Wydawnictwo “Krytyki Politycznej”.
Zobacz w Google Scholar
Mouffe, Chantal, 2005, On the Political, Thinking in Action, London –New York: Routledge.
Zobacz w Google Scholar
Nietzsche, Fryderyk, 1905, Z genealogii moralności, przeł, Leopold Staff, Warszawa: Nakład Jakóba Mortkowicza.
Zobacz w Google Scholar
Odysseos, Louiza, and Fabio Petito, eds, 2007, The International Political Thought of Carl Schmitt: Terror, Liberal War and the Crisis of Global Order, Routledge Innovations in Political Theory 24, London –New York: Routledge.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4324/9780203964149
Palonen, Kari, 2006, The Struggle with Time: A Conceptual History of “Politics” as an Activity, Hamburg: Lit.
Zobacz w Google Scholar
Pippin, Robert, 1987, “Blumenberg and the Modernity Problem,” The Review of Metaphysics 40 [3].
Zobacz w Google Scholar
Popławski, Jan Ludwik, 1910, Pisma Polityczne, Warszawa: Skł. Gł. u Gebethnera i Wolffa.
Zobacz w Google Scholar
Porter, Brian, 1992, “Who Is a Pole and Where Is Poland? Territory and Nation in the Rhetoric of Polish National Democracy before 1905,” Slavic Review 51 [4]: 639–53.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.2307/2500129
Porter, Brian, 1996, “The Social Nation and Its Futures: English Liberalism and Polish Nationalism in Late Nineteenth-Century Warsaw,” American Historical Review 101 [5]: 1470–92.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.2307/2170179
Porter, Brian, 1999, “Democracy and Discipline in Late Nineteenth‐Century Poland,” The Journal of Modern History 71 [2]: 346–93.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1086/235250
Porter, Brian, 2000, When Nationalism Began to Hate: Imagining Modern Politics in Nineteenth Century Poland, New York: Oxford University Press.
Zobacz w Google Scholar
Porter, Brian, 2011, Gdy nacjonalizm zaczął nienawidzić: wyobrażenia nowoczesnej polityki w dziewiętnastowiecznej Polsce, przeł. Agnieszka Nowakowska, Sejny: Pogranicze.
Zobacz w Google Scholar
Puszkow-Bańka, Agnieszka, 2013, Polska i Polacy w myśli narodowej demokracji na przełomie XIX i XX wieku [Jan Ludwik Popławski, Zygmunt Balicki, Roman Dmowski], Kraków: Akademia Ignatianum: Wydawnictwo WAM.
Zobacz w Google Scholar
Ratajczak, Mikołaj, 2013, “Genealogia biopolityki: biologia państwa,” Praktyka Teoretyczna, nr 3[9].
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.14746/prt.2013.3.12
Richardson, John, 2004, Nietzsche’s New Darwinism, Oxford –New York: Oxford University Press.
Zobacz w Google Scholar
Schmitt, Carl, 2011, Der Nomos der Erde im Völkerrecht des Jus Publicum Europeaeum, Berlin: Duncker & Humblot.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.3790/978-3-428-48983-1
Siemens, Herman, and Vasti Roodt (eds.), 2008, Nietzsche, Power and Politics Rethinking Nietzsche’s Legacy for Political Thought, Berlin: Walter de Gruyter, http://site,ebrary,com/id/10282663.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1515/9783110217339
Skinner, Quentin, 2002, Visions of Politics, Cambridge –New York: Cambridge University Press.
Zobacz w Google Scholar
Toruńczyk, Barbara, 1983, Narodowa Demokracja: antologia myśli politycznej “Przeglądu Wszechpolskiego” 1895–1905, Aneks.
Zobacz w Google Scholar
Ury, Scott, 2012, Barricades and Banners: The Revolution of 1905 and the Transformation of Warsaw Jewry, Stanford University Press.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.11126/stanford/9780804763837.001.0001
Voegelin, Eric, 1989, The Collected Works of Eric Voegelin, Baton Rouge: Louisiana State University Press.
Zobacz w Google Scholar
Walicki, Andrzej, 1994a, Philosophy and Romantic Nationalism: The Case of Poland, Notre Dame, Ind: University of Notre Dame Press.
Zobacz w Google Scholar
Walicki, Andrzej, 1994b, Poland between East and West: The Controversies over Self-Definition and Modernization in Partitioned Poland ; the August Zaleski Lectures, Harvard University, 18–22 April 1994, Cambridge, Mass.: Ukrainian Research Inst., Harvard Univ.
Zobacz w Google Scholar
Wapiński, Roman, 1980, Narodowa Demokracja 1893–1939, Ze studiów nad dziejami myśli nacjonalistycznej, Warszawa: Ossolineum.
Zobacz w Google Scholar
Wapiński, Roman, 1989, Roman Dmowski, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.
Zobacz w Google Scholar
Weeks, Theodore R., 2006, From Assimilation to Antisemitism: The “Jewish Question” in Poland, 1850–1914, DeKalb, Ill: Northern Illinois University Press.
Zobacz w Google Scholar
Wolin, Sheldon S, 2004, Politics and Vision: Continuity and Innovation in Western Political Thought, expanded ed., Princeton, N,J: Princeton University Press.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1515/9781400883530
Żarnowska, Anna i Wolsza, Tadeusz, 1993, Społeczeństwo i polityka: dorastanie do demokracji: kultura polityczna w Królestwie Polskim na początku XX wieku, Warszawa: DiG.
Zobacz w Google Scholar
Zimand, Roman, 1967, “Uwagi o teorii narodu na marginesie analizy nacjonalistycznej teorii narodu”, Studia Filozoficzne, nr 4 [51].
Zobacz w Google Scholar
Žižek, Slavoj, 2001, Wzniosły obiekt ideologii, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Zobacz w Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Funding data
-
Narodowe Centrum Nauki
Grant numbers UMO-2012/05/N/HS3/01158