Inny w tekście, inny w polityce – Gadamer a Derrida

Jakub Dadlez

doi:10.18778/1689-4286.39.06

Autor

Jakub Dadlez Uniwersytet Warszawski

DOI:

https://doi.org/10.18778/1689-4286.39.06

Słowa kluczowe:

hermeneutyka, dekonstrukcja, Gadamer, Derrida, inny, tradycja, polityczność, demokracja

Abstrakt

In this article I compare Hans-Georg Gadamer’s philosophical hermeneutics and Jacques Derrida’s deconstruction. I try to demonstrate the similarities (focus on language and history), but moreover the differences between them. The core issue is the problem of the other, which appears in the works of both authors. Two perspectives are applied: concerning the notion of text (or tradition), and referring to the field of the political. Gadamer strives to communicate with the other (text) in the mutual understanding, although he has no hope in finding a final sensus communis. Derrida emphasizes the difference underlying every thought, as well as situations of understanding as such. As a result, their visions of democracy differ – subtly, but essentially.

Bibliografia

Autoodporność: rzeczywiste i symboliczne samobójstwa – rozmowa z Jacques’em Derridą, 2008, [w:] Giovanna Borradori, Filozofia w czasach terroru. Rozmowy z Jürgenem Habermasem i Jacques’em Derridą, przeł. Andrzej Karalus, Marcin Kilanowski, Bartosz Orlewski, Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, ss. 113–167.
Zobacz w Google Scholar

Banasiak, Bogdan, 2012, Derrida – Nietzsche(-go sobie), [w:] Jacques Derrida, Ostrogi. Style Nietzschego, przeł. B. Banasiak, Łódź: Officyna.
Zobacz w Google Scholar

Burzyńska, Anna, 2013, Dekonstrukcja, polityka i performatyka, Kraków: Universitas.
Zobacz w Google Scholar

Caputo, John D., 2010, Heidegger i Derrida: zimna hermeneutyka, przeł. T.K. Sieczkowski, „Nowa Krytyka”, 27.10, http://www.nowakrytyka.pl/spip.php?article66 (dostęp: 12.04.2015).
Zobacz w Google Scholar

Derrida, Jacques, 1989, Three Questions to Hans-Georg Gadamer, przeł. D. Michelfelder, R. Palmer, [w:] D. Michelfelder, R. Palmer (red.), Dialogue & Deconstruction. The Gadamer–Derrida Encounter, Albany: State University of New York Press, ss. 52–54.
Zobacz w Google Scholar

Derrida, Jacques, 1994, Politiques de l’amitié, Paris: Galilée.
Zobacz w Google Scholar

Derrida, Jacques, 2002a, Różnia, przeł. Janusz Margański, [w:] tenże, Marginesy filozofii, przeł. Adam Dziadek, Janusz Margański, Paweł Pieniążek, Warszawa: Wydawnictwo KR, ss. 29–56.
Zobacz w Google Scholar

Derrida, Jacques, 2002b, Sygnatura, zdarzenie, kontekst, przeł. J. Margański, [w:] tenże, Marginesy filozofii, przeł. Adam Dziadek, Janusz Margański, Paweł Pieniążek, Warszawa: Wydawnictwo KR, ss. 377–404.
Zobacz w Google Scholar

Derrida, Jacques, 2005, Comme il avait raison! Mon Cicérone Hans-Georg Gadamer, [w:] Georges Leroux, Claude Lévesque, Ginette Michaud (red.), „Il y aura ce jour…”. À la mémoire de Jacques Derrida, Montréal: À l’impossible, ss. 53–56.
Zobacz w Google Scholar

Derrida, Jacques, 2011a, O gramatologii, przeł. Bogdan Banasiak, Łódź: Wydawnictwo Officyna.
Zobacz w Google Scholar

Derrida, Jacques, 2011b, Wrogościnność, przeł. Anastazja Dwulit, [w:] Jarosław Lubiak (red.), Wrogościnność: podejmowanie obcych, Łódź: Muzeum Sztuki w Łodzi, ss. 5–23.
Zobacz w Google Scholar

Derrida, Jacques, 2016, Widma Marksa. Stan długu, praca żałoby i nowa Międzynarodówka, przeł. Tomasz Załuski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Zobacz w Google Scholar

Dybel, Paweł, 2004a, Czy Gadamer jest konserwatystą? Krytyka Habermasa, [w:] tenże, Granice rozumienia i interpretacji. O hermeneutyce Hansa-Georga Gadamera, Kraków: Universitas, ss.
Zobacz w Google Scholar

Dybel, Paweł, 2004b, Granice rozumienia i interpretacji. O hermeneutyce Hansa-Georga Gadamera, Kraków: Universitas.
Zobacz w Google Scholar

Dybel, Paweł, 2012, Oblicza hermeneutyki, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Kraków: Universitas.
Zobacz w Google Scholar

Gadamer, Hans-Georg, 2003a, Granice języka, przeł. Barbara Sierocka, [w:] tenże, Język i rozumienie, przeł. Barbara Sierocka, Piotr Dehnel, Warszawa: Fundacja Aletheia, ss. 25–40.
Zobacz w Google Scholar

Gadamer, Hans-Georg, 2003b, Język i rozumienie, przeł. Barbara Sierocka, [w:] tenże, Język i rozumienie, przeł. Barbara Sierocka, Piotr Dehnel, Warszawa: Fundacja Aletheia, ss. 5–24.
Zobacz w Google Scholar

Gadamer, Hans-Georg, 2003c, Retoryka, hermeneutyka i krytyka ideologii, przeł. Piotr Dehnel, [w:] tenże, Język i rozumienia, przeł. Barbara Sierocka, Piotr Dehnel, Warszawa: Fundacja Aletheia, ss. 73–98.
Zobacz w Google Scholar

Gadamer, Hans-Georg, 2003d, Tekst i interpretacja, przeł. Piotr Dehnel, [w:] tenże, Język i rozumienie, przeł. Barbara Sierocka, Piotr Dehnel, Warszawa: Fundacja Aletheia, ss. 99–141.
Zobacz w Google Scholar

Gadamer, Hans-Georg, 2008a, Destrukcja a dekonstrukcja, przeł. Piotr Dehnel, [w:] tenże, Teoria, etyka, edukacja. Eseje wybrane, wyb. Rafał Godoń, wstęp i red. Paweł Dybel, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, ss. 111–124.
Zobacz w Google Scholar

Gadamer, Hans-Georg, 2008b, Pochwała teorii, [w:] tenże, Teoria, etyka, edukacja. Eseje wybrane, wyb. Rafał Godoń, wstęp i red. Paweł Dybel, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, ss. 20–38.
Zobacz w Google Scholar

Gadamer, Hans-Georg, 2013, Prawda i metoda, przeł. Bogdan Baran, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Zobacz w Google Scholar

Leitch, Vincent B., 2007, Late Derrida: The Politics of Sovereignity, „Critical Inquiry”, 33 (2), ss. 229–247.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1086/511492

Markowski, Michał Paweł, 2003, Efekt inskrypcji. Jacques Derrida i literatura, Kraków: Wydawnictwo Homini.
Zobacz w Google Scholar

Michelfelder, David, Palmer, Richard (red.), 1989, Dialogue & Deconstruction. The Gadamer–Derrida Encounter, Albany: State University of New York Press.
Zobacz w Google Scholar

Vattimo, Gianni, 2011, Poza interpretacją. Znaczenie hermeneutyki dla filozofii, przeł. K. Kasia, Kraków: Universitas.
Zobacz w Google Scholar

Walhof, Darren R., 2006, Friendship, Otherness, and Gadamer’s Politics of Solidarity, „Political Theory”, 34 (5), ss. 569–593.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/0090591706290515