Życie pęknięte w "Notatkach z Podziemia" Dostojewskiego
DOI:
https://doi.org/10.18778/1689-4286.45.04Słowa kluczowe:
człowiek z podziemia, życie normalne, nowoczesność, zło, wolność, wiaraAbstrakt
This article is dedicated to a philosophical interpretation of Dostoevsky’s Notes from the Underground. In contrast to the existential interpretation proposed by Shestov (in Philosophy of tragedy) the author defends the thesis that Dostoevsky’s novel has to be interpreted from the perspective of modernity, and the tragedy of his hero, the underground man, has to be interpreted in categories of alienation and inauthentic existence. From that perspective the divide between normal life and underground life expresses the fundamental contradiction of the modern world. The author indicates the proximity between Dostoevsky’s and Kierkegaard’s and Nietzsche’s analyses of modernity. He then shows that Dostoevsky contrasts the arbitrariness of the underground man to a deterministic, scientistic vision of the world and makes it an important premise of his understanding of an authentic existence based on freedom and faith.
Bibliografia
Besançon, A. (1990). Tołstojewszczyzna. Zeszyty literackie, 30, 79-91.
Zobacz w Google Scholar
Bierdiajew, M. (2004). Światopogląd Dostojewskiego. Kęty: Antyk.
Zobacz w Google Scholar
Bohun, M. (1996). Fiodor Dostojewski i idea upadku cywilizacji europejskiej. Katowice: Śląsk.
Zobacz w Google Scholar
Dobieszewski, J. (2017). Raskolnikow i inni. Kilka filozoficznych refleksji o bohaterach Dostojewskiego, [w:] J. Dobieszewski (red.) Wokół Fiodora Dostojewskiego. Warszawa: Wyd. UW.
Zobacz w Google Scholar
Dostojewski, F. (1976). O literaturze i sztuce. Kraków: Wydawnictwo Literackie
Zobacz w Google Scholar
Dostojewski, F. (1979). Idiota. Warszawa: PIW.
Zobacz w Google Scholar
Dostojewski, F. (1982). Dzienniki pisarza, t. 1-3. Warszawa: PIW.
Zobacz w Google Scholar
Dostojewski, F. (1992). Notatki z podziemia (Z dzieł Fiodora Dostojewskiego, t. 1). London: Puls.
Zobacz w Google Scholar
Dostojewski, F. (1993). Sentencje. Białystok: Łuk. Dostojewski, F. (2004). Bracia Karamazow. Kraków: Znak. Dostojewski, F. (2010). Biesy. Kraków: Znak.
Zobacz w Google Scholar
Gromczyński, W. (1980). Zagadka Raskolnikowa. Z problemów filozoficznej interpretacji postaci Dostojewskiego. Archiwum Historii Filozofii i Myśli Socjologicznej, 26, 315-356.
Zobacz w Google Scholar
Jaroszewski, T.M. (1981). Fenomenologia wolności Fiodora Dostojewskiego, [w:] Kułakowska D. Dostojewski. Dialektyka niewiary. Warszawa: Książka i Wiedza.
Zobacz w Google Scholar
Jewłampijew, I. (2017). Osoba jako absolut: metafizyka Dostojewskiego, [w:] J. Dobieszewski [red.], Wokół Fiodora Dostojewskiego (93- 119). Warszawa: Wyd. UW 2017.
Zobacz w Google Scholar
Kierkegaard, S. (1982). Choroba na śmierć. Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar
Kierkegaard, S. (2008). Recenzja literacka. Kęty: Wyd. Marek Derewecki.
Zobacz w Google Scholar
Kruszelnicki, M. (2017). Dostojewski. Konflikt i niespełnienie. Warszawa: Scholar.
Zobacz w Google Scholar
Kułakowska, D. (1981). Dostojewski. Dialektyka niewiary. Warszawa: Książka i Wiedza.
Zobacz w Google Scholar
Lazari, A. (1988). „Poczwiennictwo”. Z badań nad historią idei w Rosji. Łódź: Wyd. UŁ.
Zobacz w Google Scholar
Nietzsche, F. (2012a). Niewczesne rozważania, [w:] Dzieła wszystkie, t. 1a. Łódź: Oficyna.
Zobacz w Google Scholar
Nietzsche, F. (2012b). Narodziny tragedii, [w:] Dzieła wszystkie, t. 1a. Łódź: Oficyna.
Zobacz w Google Scholar
Nietzsche, F. (2012c). Notatki z lat 1885-1887 (Dzieła wszystkie, t. 12). Łódź: Officyna.
Zobacz w Google Scholar
Nietzsche, F. (2012d). Notatki z lat 1887-1889 (Dzieła wszystkie, t. 13). Łódź: Officyna.
Zobacz w Google Scholar
Pieniążek, P. (2010). Schiller/Nietzsche: nowoczesność, kultura, historiozofia. Przegląd Filozoficzno-Literacki, 3(28), 147-170.
Zobacz w Google Scholar
Przybylski, R. (2010). Dostojewski i „przeklęte problemy”. Warszawa: Sic!
Zobacz w Google Scholar
Rogalski, A. (1960), Rosja Europa. Wzajemne związki, wpływy i zależności kulturalno-literackie. Warszawa: PAX
Zobacz w Google Scholar
Schelling, F.W.J. (1990). Filozoficzne badania nad istotą ludzkiej wolności i sprawami z tym związanymi. Kraków: Inter esse.
Zobacz w Google Scholar
Schiller, F. (2006). O poezji naiwnej i sentymentalnej, [w:] Dzieła wybrane, t. 1 [red. S. Kaszyński]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Zobacz w Google Scholar
Schopenhauer, A. (2004). W poszukiwaniu mądrości życia. Parerga i paralipomena, t. 2. Kęty: Antyk.
Zobacz w Google Scholar
Simons, J. D. (1972). The Myth of Progress In Schiller and Dostoevsky. Comparative Literature, 24, 328-337.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.2307/1769460
Sugerman, R. (1980). Rancor against time. The Phenomenology of „Ressentiment”. Hamburg: Meiner.
Zobacz w Google Scholar
Walicki, A. (1959). Osobowość a historia. Warszawa: PIW.
Zobacz w Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.