Życie pęknięte w "Notatkach z Podziemia" Dostojewskiego

Autor

DOI:

https://doi.org/10.18778/1689-4286.45.04

Słowa kluczowe:

człowiek z podziemia, życie normalne, nowoczesność, zło, wolność, wiara

Abstrakt

This article is dedicated to a philosophical interpretation of Dostoevsky’s Notes from the Underground. In contrast to the existential interpretation proposed by Shestov (in Philosophy of tragedy) the author defends the thesis that Dostoevsky’s novel has to be interpreted from the perspective of modernity, and the tragedy of his hero, the underground man, has to be interpreted in categories of alienation and inauthentic existence. From that perspective the divide between normal life and underground life expresses the fundamental contradiction of the modern world. The author indicates the proximity between Dostoevsky’s and Kierkegaard’s and Nietzsche’s analyses of modernity. He then shows that Dostoevsky contrasts the arbitrariness of the underground man to a deterministic, scientistic vision of the world and makes it an important premise of his understanding of an authentic existence based on freedom and faith.

Bibliografia

Besançon, A. (1990). Tołstojewszczyzna. Zeszyty literackie, 30, 79-91.
Zobacz w Google Scholar

Bierdiajew, M. (2004). Światopogląd Dostojewskiego. Kęty: Antyk.
Zobacz w Google Scholar

Bohun, M. (1996). Fiodor Dostojewski i idea upadku cywilizacji europejskiej. Katowice: Śląsk.
Zobacz w Google Scholar

Dobieszewski, J. (2017). Raskolnikow i inni. Kilka filozoficznych refleksji o bohaterach Dostojewskiego, [w:] J. Dobieszewski (red.) Wokół Fiodora Dostojewskiego. Warszawa: Wyd. UW.
Zobacz w Google Scholar

Dostojewski, F. (1976). O literaturze i sztuce. Kraków: Wydawnictwo Literackie
Zobacz w Google Scholar

Dostojewski, F. (1979). Idiota. Warszawa: PIW.
Zobacz w Google Scholar

Dostojewski, F. (1982). Dzienniki pisarza, t. 1-3. Warszawa: PIW.
Zobacz w Google Scholar

Dostojewski, F. (1992). Notatki z podziemia (Z dzieł Fiodora Dostojewskiego, t. 1). London: Puls.
Zobacz w Google Scholar

Dostojewski, F. (1993). Sentencje. Białystok: Łuk. Dostojewski, F. (2004). Bracia Karamazow. Kraków: Znak. Dostojewski, F. (2010). Biesy. Kraków: Znak.
Zobacz w Google Scholar

Gromczyński, W. (1980). Zagadka Raskolnikowa. Z problemów filozoficznej interpretacji postaci Dostojewskiego. Archiwum Historii Filozofii i Myśli Socjologicznej, 26, 315-356.
Zobacz w Google Scholar

Jaroszewski, T.M. (1981). Fenomenologia wolności Fiodora Dostojewskiego, [w:] Kułakowska D. Dostojewski. Dialektyka niewiary. Warszawa: Książka i Wiedza.
Zobacz w Google Scholar

Jewłampijew, I. (2017). Osoba jako absolut: metafizyka Dostojewskiego, [w:] J. Dobieszewski [red.], Wokół Fiodora Dostojewskiego (93- 119). Warszawa: Wyd. UW 2017.
Zobacz w Google Scholar

Kierkegaard, S. (1982). Choroba na śmierć. Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar

Kierkegaard, S. (2008). Recenzja literacka. Kęty: Wyd. Marek Derewecki.
Zobacz w Google Scholar

Kruszelnicki, M. (2017). Dostojewski. Konflikt i niespełnienie. Warszawa: Scholar.
Zobacz w Google Scholar

Kułakowska, D. (1981). Dostojewski. Dialektyka niewiary. Warszawa: Książka i Wiedza.
Zobacz w Google Scholar

Lazari, A. (1988). „Poczwiennictwo”. Z badań nad historią idei w Rosji. Łódź: Wyd. UŁ.
Zobacz w Google Scholar

Nietzsche, F. (2012a). Niewczesne rozważania, [w:] Dzieła wszystkie, t. 1a. Łódź: Oficyna.
Zobacz w Google Scholar

Nietzsche, F. (2012b). Narodziny tragedii, [w:] Dzieła wszystkie, t. 1a. Łódź: Oficyna.
Zobacz w Google Scholar

Nietzsche, F. (2012c). Notatki z lat 1885-1887 (Dzieła wszystkie, t. 12). Łódź: Officyna.
Zobacz w Google Scholar

Nietzsche, F. (2012d). Notatki z lat 1887-1889 (Dzieła wszystkie, t. 13). Łódź: Officyna.
Zobacz w Google Scholar

Pieniążek, P. (2010). Schiller/Nietzsche: nowoczesność, kultura, historiozofia. Przegląd Filozoficzno-Literacki, 3(28), 147-170.
Zobacz w Google Scholar

Przybylski, R. (2010). Dostojewski i „przeklęte problemy”. Warszawa: Sic!
Zobacz w Google Scholar

Rogalski, A. (1960), Rosja Europa. Wzajemne związki, wpływy i zależności kulturalno-literackie. Warszawa: PAX
Zobacz w Google Scholar

Schelling, F.W.J. (1990). Filozoficzne badania nad istotą ludzkiej wolności i sprawami z tym związanymi. Kraków: Inter esse.
Zobacz w Google Scholar

Schiller, F. (2006). O poezji naiwnej i sentymentalnej, [w:] Dzieła wybrane, t. 1 [red. S. Kaszyński]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Zobacz w Google Scholar

Schopenhauer, A. (2004). W poszukiwaniu mądrości życia. Parerga i paralipomena, t. 2. Kęty: Antyk.
Zobacz w Google Scholar

Simons, J. D. (1972). The Myth of Progress In Schiller and Dostoevsky. Comparative Literature, 24, 328-337.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/1769460

Sugerman, R. (1980). Rancor against time. The Phenomenology of „Ressentiment”. Hamburg: Meiner.
Zobacz w Google Scholar

Walicki, A. (1959). Osobowość a historia. Warszawa: PIW.
Zobacz w Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2019-06-30

Jak cytować

Pieniążek, P. (2019). Życie pęknięte w "Notatkach z Podziemia" Dostojewskiego. Hybris, 45(2), 61–86. https://doi.org/10.18778/1689-4286.45.04

Numer

Dział

Artykuły