Wątki egzystencjalne w twórczości Bergmana
DOI:
https://doi.org/10.18778/1689-4286.50.04Słowa kluczowe:
działanie, odpowiedzialność, wolność, wybórAbstrakt
Ingmar Bergman wniósł do dyskusji o sztuce własną estetykę i autorski język. Zastanowię się, czy wykorzystywał filmowe medium do filozofowania w duchu egzystencjalizmu. Analizując Więzienie, Siódmą pieczęć, Tam, gdzie rosną poziomki, Gości Wieczerzy Pańskiej i Szepty i krzyki odwołuję się do: wypowiedzi artysty, interpretacji badaczy jego filmów i filozofii egzystencjalnej – Kierkegaarda, Sartre’a, Heideggera i Jaspersa. Perspektywa interpretacyjna, którą przyjmuję jest panoramiczna. Zakładam za Höök i Bergom-Larsson, że twórczość Bergmana stanowi spójną całość. W takiej perspektywie nie tylko ujawniają się związki filmów Bergmana z filozofią egzystencjalną, ale również jego filozoficzny punkt widzenia.
Bibliografia
Belle van, J. (2017). Re-conceptualizing Ingmar Bergman’s status as auteur de cinema. W: European Journal of Cultural Studies, DOI: 10.1177/1367549417718211.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1177/1367549417718211
Bergman, I. (1993). Każdy film jest moim ostatnim. W: J. Balbierz (red.), Ingmar Bergman (8-16). Kraków: Wydawnictwo i Drukarnia „Secesja”.
Zobacz w Google Scholar
Bergman, I. (1991). Laterna magica. Warszawa: „Czytelnik”.
Zobacz w Google Scholar
Bergman, I. (1993). Obrazy. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
Zobacz w Google Scholar
Bergman, I., (1987). Tam, gdzie rosną poziomki. W: J. Słodowska (red.), Ingmar Bergman. Scenariusze (121-174). Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
Zobacz w Google Scholar
Bergom-Larsson, M. (1987). Ingmar Bergman a społeczeństwo. W: D. Zielińska (red.), Ingmar Bergman w opinii krytyki zagranicznej (60-87). Warszawa: Filmoteka Polska.
Zobacz w Google Scholar
Björkman, S. (1969). Przy magnetofonie: mówi Ingmar Bergman. W: Kultura filmowa, 135-136, 41-72.
Zobacz w Google Scholar
Camus, A. (1974). Mit Syzyfa. W: A. Camus, Eseje (89-209). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Zobacz w Google Scholar
Ciesielski, Z. (1984). Bergman i kultura skandynawska. W: Film na świecie, 309-310, 71-75.
Zobacz w Google Scholar
Czapliński, L. (1993). Motywy-klucze w twórczości filmowej Bergmana. W: J. Balbierz (red.), Ingmar Bergman (63-72). Kraków: Wydawnictwo i Drukarnia „Secesja”.
Zobacz w Google Scholar
Dembowski, I. (1969). Biofilmografia Ingmara Bergmana. W: Kultura filmowa, 135-136, 8-40.
Zobacz w Google Scholar
Donner, J. (1984). Ingmar Bergman o swoim dzieciństwie. W: Film na świecie, 309-310, 7-10.
Zobacz w Google Scholar
Donner, J. (1987). Trzy sceny z Ingmarem Bergmanem. W: D. Zielińska (red.), Ingmar Bergman w opinii krytyki zagranicznej (7-11). Warszawa: Filmoteka Polska.
Zobacz w Google Scholar
Eberhardt, K. (1993). Bergman. W: J. Balbierz (red.), Ingmar Bergman (31-49). Kraków: Wydawnictwo i Drukarnia „Secesja”.
Zobacz w Google Scholar
Gadacz, T. (2009). Historia filozofii XX wieku. Nurty. T. II. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Zobacz w Google Scholar
Heidegger, M. (2004). Bycie i czas. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Zobacz w Google Scholar
Helman, A. (1972). Wstęp. W: A. Helman (red.), Estetyka i film (7-35). Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
Zobacz w Google Scholar
Höök, M. (1993). Pytania Bergmana. W: J. Balbierz (red.), Ingmar Bergman (50-55). Kraków: Wydawnictwo i Drukarnia „Secesja”.
Zobacz w Google Scholar
Jaspers, K. (1978). Sytuacje graniczne. W: R. Rudziński (red.), Jaspers (186-242). Warszawa: Wiedza Powszechna. Jako fragment: Jaspers, K. (1973). Philosophie. T. III (201-210, 220-254). Berlin-Heidelberg-Nowy Jork.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-642-61966-3_7
Kalin, J. (2003). The films of Ingmar Bergman, Cambridge: Cambridge University Press.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511615283
Kierkegaard, S. (1981). Bojaźń i drżenie. Choroba na śmierć. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Zobacz w Google Scholar
Koskinen, M. (1987). To, co typowo szwedzkie u Ingmara Bergmana. W: D. Zielińska (red.), Ingmar Bergman w opinii krytyki zagranicznej (26-40). Warszwa: Filmoteka Polska.
Zobacz w Google Scholar
Lauder, R. (1992). Ingmar Bergman’s Vision of Ultimate Reality and Meaning: Love as Salvation. W: Ultimate Reality and Meaning, 15, 237-247, DOI: 10.3138/uram.15.3.237.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.3138/uram.15.3.237
Livingston, P. (2009). Cinema, Philosophy, Bergman: On Film as Philosophy. Oxford: Oxford University Press.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199570171.001.0001
Lubańska, S. (2004). Wiara jako przezwyciężenie rozpaczy w filozofii Kierkegaarda. W: M. Urban (red.), Człowiek wobec rozpaczy w filozofii Sørena Kierkegaarda (87-101). Kraków: Wydawnictwo Naukowe PAT.
Zobacz w Google Scholar
Mellen, J. (1974). Bergman i kobiety. W: Film na świecie, 189, 46-54.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1525/fq.1974.27.3.04a00180
Młynarz, K. (1987). Wstęp. W: J. Słodowska (red.), Ingmar Bergman. Scenariusze (5-22). Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
Zobacz w Google Scholar
Mulhall, S. (2002). On Film, Londyn i Nowy Jork: Routledge.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.4324/9780203453476
Nietzsche, F. (1906-1907). Wiedza radosna. Warszawa: Nakład Jakuba Mortkowicza.
Zobacz w Google Scholar
Philips, G.D. (1987). Bergman i Bóg. W: D. Zielińska (red.), Ingmar Bergman w opinii krytyki zagranicznej (41-50). Warszawa: Filmoteka Polska.
Zobacz w Google Scholar
Piotrowska, E. (2006). Dzieje myśli szwedzkiej XX wieku. Od narodowego konserwatyzmu do globalizmu, Poznań: UAM Wydawnictwo Naukowe.
Zobacz w Google Scholar
Pondělíček, I. (1974). Przemiany twarzy diabła. W: Film na świecie, 189, 99-108.
Zobacz w Google Scholar
Prokopski, J.A. (2007). Egzystencja i tragizm. Dialektyka ludzkiej skończoności. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki.
Zobacz w Google Scholar
Rudziński, R. (1978). Jaspers. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Zobacz w Google Scholar
Sartre, J.P.(2007). Byt i nicość. Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa.
Zobacz w Google Scholar
Sartre, J.P. (1998). Egzystencjalizm jest humanizmem. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA.
Zobacz w Google Scholar
Szczepański, T. (1997). Zwierciadło Ingmara Bergmana. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Zobacz w Google Scholar
Toeplitz, K. (1980). Kierkegaard. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Zobacz w Google Scholar
Vovelle, M. (2004). Śmierć w cywilizacji Zachodu: od roku 1300 po współczesność. Gdańsk: Słowo / obraz terytoria.
Zobacz w Google Scholar
Wahl, J. (2004). Krótka historia egzystencjalizmu. Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe.
Zobacz w Google Scholar
Warnock, M. (2005). Egzystencjalizm. Warszawa: Prószyński i S-ka.
Zobacz w Google Scholar
Wartenberg, T. (2006). Beyond Mere Illustration: How Films Can Be Philosophy W: The Journal of Aesthetics and Art Criticism, 64, 19-32.
Zobacz w Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1111/j.0021-8529.2006.00226.x
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
