Human praxis, alternative thinking, and heterogeneous culture – Zygmunt Bauman’s revisionist thought

Dariusz Brzeziński

doi:10.18778/1689-4286.37.05

Autor

Dariusz Brzeziński Institute Of Philosophy And Sociology, Polish Academy Of Sciences

DOI:

https://doi.org/10.18778/1689-4286.37.05

Słowa kluczowe:

Zygmunt Bauman, marksizm-leninizm, rewizjonizm, Antonio Gramsci, praxis, myślenie alternatywistyczne, kultura heterogenna, Marzec 1968

Abstrakt

Zygmunt Bauman był jednym z czołowych polskich rewizjonistów przed Marcem 1968. Razem z sześcioma innymi pracownikami naukowymi został relegowany z Uniwersytetu Warszawskiego decyzją ministra szkolnictwa wyższego z 25 marca 1968 roku. Należy jednak zwrócić uwagę na to, że na początku swej kariery akademickiej gorliwie popierał on Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą, a także był zwolennikiem ideologii marksizmu-leninizmu. Swój pierwszy rewizjonistyczny tekst Bauman napisał wkrótce po Październiku 1956 – poddał w nim krytyce wcześniejszą politykę partii i wyraził nadzieję na zajście w Polsce znaczących reform. W konsekwencji odwrotu partii ze ścieżki reform, jego stosunek tak do niej, jak i do marksizmu-leninizmu, uległ zasadniczej zmianie. Niniejszy artykuł poświęcony jest analizie ewolucji myśli rewizjonistycznej Baumana. Wskazuję w nim na charakterystyczne cechy tejże, a mianowicie: nacisk na ludzką praxis, dowartościowanie myślenia alternatywistycznego i wskazywanie na potrzebę heterogenizacji kultury.

Biogram autora

Dariusz Brzeziński - Institute Of Philosophy And Sociology, Polish Academy Of Sciences

Dariusz Brzeziński works as an assistant professor at the Institute of Philosophy and Sociology of the Polish Academy of Sciences. He is a lecturer at the Jagiellonian University in Cracow as well. His research focuses on contemporary social thought, sociology of culture, and theory of culture. He is an author of several papers and a book: Utopian Thinking in the Social Thought of Zygmunt Bauman (2015, in Polish).

Bibliografia

Bauman, J. (1988). A Dream of Belonging: My Years in Postwar Poland. London: Virago Press.
Zobacz w Google Scholar

Bauman, Z. (1955). Od mitu ‘społeczeństwa managerów’ do apologii dywersji i agresji [From the myth of the 'public managers' to the apology of diversion and aggression]. Myśl filozoficzna, No 1, 168-196.
Zobacz w Google Scholar

Bauman, Z. (1957). Zagadnienia centralizmu demokratycznego w pracach Lenina [Leninism and the Problem of Democratic Centralism]. Warszawa: Książka i Wiedza.
Zobacz w Google Scholar

Bauman, Z. (1962a). Social Structure of the Party Organisation in Industrial Works. The Polish Sociological Bulletin, No. 3-4, 50-64.
Zobacz w Google Scholar

Bauman, Z. (1962b). Values and Standards of Success of the Warsaw Youth. The Polish Sociological Bulletin, No 2, 77-90.
Zobacz w Google Scholar

Bauman, Z. (1963). Antonio Gramsci – czyli socjologia w działaniu [Antonio Gramsci: Or Sociology in Action]. Kultura i społeczeństwo, No 1, 19-34.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.19195/0860-6668/19.10

Bauman Z. (1964). Zarys marksistowskiej teorii społeczeństwa [Outline of the Marxist Theory of Society]. Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar

Bauman, Z. (1966a). Kultura i społeczeństwo. Preliminaria (Culture and Society. Preliminaries]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Zobacz w Google Scholar

Bauman, Z. (1966b). The Limitations of Perfect Planning. Co-existence, No 5, 145-162.
Zobacz w Google Scholar

Bauman, Z. (1966c). Two Notes on Mass Culture. The Polish Sociological Bulletin, No 2, 58-74.
Zobacz w Google Scholar

Bauman, Z. (1967). Some Problems of Contemporary Education. International Social Science Journal, No 19 (3), 325-337.
Zobacz w Google Scholar

Bauman, Z. (1968a). Marx and the Contemporary Theory of Culture. Social Science Information, No. 7 (3), 19-33.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/053901846800700302

Bauman, Z. (1968b). O frustracji i kuglarzach [On Frustration and the Conjurers]. Kultura, No. 12, 5-21.
Zobacz w Google Scholar

Bauman, Z. (1969a). Przedmowa [Foreword]. In Wydarzenia marcowe 1968 [The March Events of 1968] (7-23). Paryż: Instytut Literacki.
Zobacz w Google Scholar

Bauman, Z. (1969b). The End of Polish Jewry. A Sociological Review. Bulletin on Soviet and East European Jewish Affairs, No 1 (3), 3-8.
Zobacz w Google Scholar

Bauman, Z. (1971a). Social Dissent in the East European Political System. Archives Européennes de Sociologie, No 1, 25-51.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/S0003975600002186

Bauman, Z. (1971b). Twenty Years After: The Crisis of Soviet-Type Systems. Problems of Communism, No 6, 45-53.
Zobacz w Google Scholar

Bauman, Z. (1973a). Between State and Society. International Journal of Contemporary Sociology, No 1, 9-25.
Zobacz w Google Scholar

Bauman, Z. (1973b). Culture as Praxis. London: Routledge & Kegan Paul.
Zobacz w Google Scholar

Bauman, Z. (1974). Officialdom and Class: Bases of Inequality in Socialist Society. In F. Parkin (ed.), The Social Analysis of Class Structure (129-148). London: Tavistock.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4324/9781351067904-6

Bauman, Z. (1976a). The Party in the System Management Phase: Change and Continuity. In A. C. Janos (ed.), Authoritarian Politics in Communist Europe. Uniformity and Diversity in One-Party States (81-108). Berkeley: Institute of International Studies & University of California.
Zobacz w Google Scholar

Bauman, Z. (1976b). Towards a Critical Sociology: An Essay on Common-Sense and Emancipation. London: Routledge & Kegan Paul.
Zobacz w Google Scholar

Bauman, Z. (1976c). Socialism. The Active Utopia. London: George Allen & Unwin.
Zobacz w Google Scholar

Bauman, Z. (1987). Legislators and Interpreters. On Modernity, Postmodernity and Intellectuals. Cambridge: Polity Press.
Zobacz w Google Scholar

Bauman, Z. (1992). Intimations of Postmodernity. London-New York: Routledge.
Zobacz w Google Scholar

Bauman, Z. (1993). Postmodern Ethics. Oxford: Blackwell.
Zobacz w Google Scholar

Bauman, Z. (2000). Liquid Modernity. Cambridge: Polity Press.
Zobacz w Google Scholar

Bauman, Z. (2001). Modern Times, Modern Marxism. In P. Beilharz (ed.), The Bauman Reader (40-52). Malden-Oxford: Blackwell.
Zobacz w Google Scholar

Bauman, Z. (2008). Bauman on Bauman – Pro Domo Sua. In M. H. Jacobsen, P. Poder (ed.), The Sociology of Zygmunt Bauman. Challenges and Critique (231-240). Aldershot: Ashgate,.
Zobacz w Google Scholar

Bauman, Z. (2012). On education: Conversations with Riccardo Mazzeo. Cambridge: Polity Press.
Zobacz w Google Scholar

Bauman, Z. (2017). Szkice z teorii kultury [Sketches on the Theory of Culture]. Warszawa: WN Scholar.
Zobacz w Google Scholar

Bauman, Z., Wiatr, J. (1953). O roli mas w historii [On the Historical Role of the Masses], Myśl filozoficzna, No 3, 69-99.
Zobacz w Google Scholar

Brzeziński, D. (2015). Myślenie utopijne w teorii społecznej Zygmunta Baumana [Utopian Thought in the Social Theory of Zygmunt Bauman]. Warszawa: WN Scholar.
Zobacz w Google Scholar

Brzeziński, D. (2016). Turning-points of 1956, 1968, 1980, 1989 in the works of Zygmunt Bauman. In M. Kunicki, A. Gurbin, K. Jeżowska, H. Czyżewski (ed.), Post-1945 Poland: Modernities, Transformations and Evolving Identities (9-21). Oxford: University of Oxford, Programme on Modern Poland.
Zobacz w Google Scholar

Brzeziński, D. (2017). List w butelce. O ocalonym dziele Zygmunta Baumana [Message in the Bottle. On the saved work of Zygmunt Bauman]. In Z. Bauman, Szkice z teorii kultury [Sketches on the Theory of Culture] (6-29). Warszawa: WN Scholar.
Zobacz w Google Scholar

Camus, A. (1953). The Rebel. Trans. Anthony Bower. London: Hamish Hamilton.
Zobacz w Google Scholar

Davis, M. (2008). Freedom and Consumerism. A Critique of Zygmunt Bauman’s Sociology. Aldershot: Ashgate.
Zobacz w Google Scholar

Edemariam, A. (2007). Professor with the Past. The Guardian, 28 April, available online: https://www.theguardian.com/books/2007/apr/28/academicexperts.highereducation (access: 31.12.206).
Zobacz w Google Scholar

Gramsci, A. (1971). Selected from the Prison Notebooks. Ed. and Trans. Q. Hoare and G. Nowell Smith. London: Lawrence & Wishart.
Zobacz w Google Scholar

Kołakowski, L. (1978). Main Currents of Marxism: its origin, growth and dissolution. Vol. III: The Breakdown. Oxford: Oxford University Press.
Zobacz w Google Scholar

Kraśko, N. (1995). O socjologii zaangażowanej Zygmunta Baumana [On Zygmunt Bauman’s Engaged Sociology],. In E. Tarkowska (ed.), Powroty i kontynuacje. Zygmuntowi Baumanowi w darze [Returns and Continuation: A Gift for Zygmunt Bauman] (22-37). Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
Zobacz w Google Scholar

Kuroń J., Modzelewski, K. (1966). An Open Letter to the Party. London: Socialist Review Publishing.
Zobacz w Google Scholar

Marx, K. (1977). Economic and Philosophic Manuscripts of 1844. Moscow: Progress Publishers.
Zobacz w Google Scholar

Morawski, S. (1991). Glossa do szkicu Zygmunta Baumana [A Commentary to Zygmunt Bauman’s Sketch]. Literatura na świecie, No 6, 280-284.
Zobacz w Google Scholar

Tester, K. (2002). Paths in Zygmunt Bauman’s Social Thought. Thesis Eleven, No 70, 55-71.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/0725513602070001006

Tester, K. (2004). The Social Though of Zygmunt Bauman. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1057/9780230505681

Tester, K., Jacobsen, M. H. (2005). Bauman Before Postmodernity – Invitation, Conversations and Annoted Bibliography 1953-1989. Aalborg: Aalborg University Press.
Zobacz w Google Scholar

Walicki, A. (1997). Marxism and the Leap to the Kingdom of Freedom: The Rise and Fall of the Communist Utopia. Stanford: Stanford University Press.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1515/9780804764131

Znaniecki, F. (1969). Florian Znaniecki on Humanistic Sociology. Ed. Robert Bierstedt. Chicago: University of Chicago Press.
Zobacz w Google Scholar