Prawda jako narzędzie transgresji. Parezja a postawa nowoczesności w filozofii Michela Foucaulta

Michał Kowalczyk

doi:10.18778/1689-4286.44.05

Authors

Michał Kowalczyk Uniwersytet Łódzki

DOI:

https://doi.org/10.18778/1689-4286.44.05

Keywords:

Foucault, Kant, Oświecenie, techniki siebie, nowoczesność, parezja

Abstract

In the article I analyze the idea of the Enlightenment in Michel Foucault’s philosophy. Also, I analyze a few possible practices of parrhesia which Foucault has been studying during his career. I try to show up the connections that in my opinion exist between these two issues. I describe the idea of ethos of modernity as the „methodological frame”, which can be analyzed as a kind of „clue” for the subjective action in modernity. Parrhesia, then, can be a specific action that we can practice as the ethos of modernity.

References

Berman, M. (2006). „Wszystko, co stałe, rozpływa się w powietrzu”. Rzecz o doświadczeniu nowoczesności. Tłum. Marcin Szuster. Kraków: TaiWPN UNIVERSITAS.
View in Google Scholar

Bielik-Robson, A. (2006). Życie i cała reszta: Marshalla Bermana marksizm romantyczny. W: Berman, M. (2006). „Wszystko, co stałe, rozpływa się w powietrzu”. Rzecz o doświadczeniu nowoczesności. Tłum. Marcin Szuster. Kraków: TaiWPN UNIVERSITAS.
View in Google Scholar

Błesznowski, B. (2016). Antyhumanistyczna teoria polityki w myśli Michela Foucaulta. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
View in Google Scholar

Bogusławski, M. (2008). Michela Foucaulta uzasadnienie metafizyki władzy. Pobrane z: marcinboguslawskii.manifo.com/downloads/get/9059387e77f27523b2d6b9b181fcccbb. Dostęp: 22.02.2019.
View in Google Scholar

Foucault, M. (2000). Czym jest Oświecenie? W: Filozofia, historia, polityka. Wybór pism. Tłum. Damian Leszczyński, Lotar Rasiński. Warszawa, Wrocław: Wydawnictwo Naukowe PWN SA, s. 276 – 293.
View in Google Scholar

Foucault, M. (1999a). Discourse and truth: the problematization of parrhesia. Pobrane z: https://foucault.info/parrhesia/ Dostęp: 22.02.2019.
View in Google Scholar

Foucault, M. (1995). Historia seksualności. Tłum. Bogdan Banasiak, Tadeusz Komendant, Krzysztof Matuszewski.
View in Google Scholar

Foucault, M. (2012). Hermeneutyka podmiotu. Wykłady w Collège de France 1981-1982. Tłum. Michał Herer. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN SA.
View in Google Scholar

Foucault, M. (2009). Nadzorować i karać. Narodziny więzienia. Tłum. Tadeusz Komendant. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
View in Google Scholar

Foucault, M. (2018). Rządzenie sobą i innymi. Wykłady w Collège de France 1982-1983. Tłum. Michał Herer. Warszawa: PWN.
View in Google Scholar

Foucault, M. (2000). Techniki siebie. W: Filozofia, historia, polityka. Wybór pism. Tłum. Damian Leszczyński, Lotar Rasiński. Warszawa, Wrocław: Wydawnictwo Naukowe PWN SA.
View in Google Scholar

Foucault, M. (2018a). Zło czynić, mówić prawdę. Funkcja wyznania w sprawiedliwości. Wykłady z Louvain, 1981. Tłum. Andrzej Zawadzki. Kraków: Wydawnictwo Znak.
View in Google Scholar

Foucault, M. (1999). Przedmowa do transgresji. Tłum. Tadeusz Komendant. W: Powiedziane, napisane. Szaleństwo i literatura. Tłumaczenie zbiorowe. Warszawa: Fundacja Aletheia, s. 47 – 66.
View in Google Scholar

Heller, A. (2012). Eseje o nowoczesności. Tłumaczenie zbiorowe. Toruń: Wydawnictwo naukowe UMK.
View in Google Scholar

Horkheimer, M. Adorno, T. (1994). Dialektyka oświecenia. Fragmenty filozoficzne. Tłum. Małgorzata Łukasiewicz. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
View in Google Scholar

Kant, I. (2012). Odpowiedź na pytanie, czym jest oświecenie? Tłum. Tomasz Kupś. W: Dzieła zebrane. Pisma po roku 1781. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, s. 45 – 53.
View in Google Scholar

Kapusta, A. (2002). Filozofia ekstremalna. Wokół myśli krytycznej Michela Foucaulta. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
View in Google Scholar

Kowalska, M. (2002). Michel Foucault – teoretyk rozdartej historii i krytyk władzy. W: Kuderowicz, Z. (red.). (2002). Myśli i ludzie. Filozofia XX wieku 2. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”, s. 187 – 215.
View in Google Scholar

Poterała, A. (2011). Estetyzacja etyki: projekt Michela Foucaulta w polemice z dorobkiem Oświecenia. „Humanistyka i przyrodoznawstwo”, nr 17, s. 321 – 330.
View in Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31648/hip.1059

Siemek, M. (2012). Wykłady z filozofii nowoczesności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
View in Google Scholar

Touraine, A. (2011). Myśleć inaczej. Tłum. Maciej Byliniak. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
View in Google Scholar

Zbrzeźniak, U. (2010). Michel Foucault. Ku historycznej ontologii nas samych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
View in Google Scholar