Czy polski system podatkowy jest progresywny? Analiza rozkładu obciążeń w zależności od formy zatrudnienia
DOI:
https://doi.org/10.18778/1429-3730.42.03Słowa kluczowe:
progresywny system podatkowy, podatki, VAT, podatek dochodowy, akcyzaAbstrakt
Większość krajów Unii Europejskiej stosuje progresywne podatki dochodowe od osób fizycznych (PIT). Jest to wynikiem wdrożenia zasady sprawiedliwości pionowej pozwalającej na realizację pozafiskalnych funkcji podatków. W Polsce przyjęto rozwiązanie pośrednie i zastosowano system mieszany. Oprócz rozliczenia w oparciu o progresywną skalę podatkową, od 2004 roku podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą mogą wybrać rozliczenie przy pomocy 19% liniowej stawki podatku. Celem opracowania jest analiza progresji polskiego systemu podatkowego w zależności od formy zatrudnienia. W analizie bierze się pod uwagę obciążenie zarówno podatkami (PIT, VAT i akcyzą), jak i składkami na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Obliczenia wykonuje się dla 2012 roku w oparciu o obowiązujące wtedy wysokości stawek podatkowych, składek ubezpieczeń oraz stosowane ich limity. Do szacunku obciążeń podatkiem VAT i akcyzą wykorzystuje się dane GUS z Badania Budżetów Gospodarstw Domowych z 2012 roku. Z przeprowadzonej analizy wynika, że wybór formy zatrudnienia istotnie wpływa na wielkość obciążeń podatkowych, a co za tym idzie warunkuje progresję podatkową. Dla osób zatrudnionych na umowę o pracę system podatkowy ma charakter progresywny. W przypadku osoby samozatrudnionej prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą rozliczającej się według skali podatkowej, progresywny charakter systemu pojawia się powyżej 100 000 zł przychodu. Korzystając z samozatrudnienia połączonego z 19% liniową stawką podatku dochodowego, system podatkowy ma wyłącznie regresywny charakter.
Bibliografia
Alesina A., Perotti R., Income distribution, political instability, and investment, “European Economic Review” 1996, no. 40, Elsevier, s. 1203–1228.
Google Scholar
Allen R.G.D., Bowley A.L., Family expenditure, Staples Press, London 1935.
Google Scholar
Bukowski M., Jednolita stawka VAT – szansa czy próżna nadzieja rozwojowa?, referat przygotowany na seminarium eksperckie „System obciążeń podatkowych wobec MŚP”, Forum Debaty Publicznej Prezydenta RP, 2013.
Google Scholar
Dobrowolska B., Rogalski W. J., Redystrybucyjne konsekwencje opodatkowania konsumpcji polskich gospodarstw domowych podatkiem VAT według grup społeczno-ekonomicznych w latach 1995–2009, „Studia Ekonomiczne Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach” 2013, nr 129, s. 135–144.
Google Scholar
Dobrowolska B., Klasyczne metody estymacji w ocenie redystrybucyjnych konsekwencji funkcjonowania podatków konsumpcyjnych w Polsce, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” 2013, Vol. XLVII, nr 3, s. 119–128.
Google Scholar
Dobrowolska B., Model ANOVA alternatywą dla badań nad podatkiem VAT, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio H. Oeconomia” 2014, nr 8(3), s. 49–56.
Google Scholar
Dudek H., Ekonometryczne modelowanie popytu – wczesne etapy rozwoju metodologii, „Roczniki Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich” 2012, t. 99, s. 2–15.
Google Scholar
Ernst & Young, Analiza krajowej struktury opodatkowania papierosów akcyzą, Warszawa 2012.
Google Scholar
Eurostat, Electricity prices for domestic consumers – bi-annual data (from 2007 onwards), http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/submitViewTableAction.do/.
Google Scholar
Eurostat, Taxation trends in the European Union. Data for the EU Member States, Iceland and Norway, EU 2014.
Google Scholar
GUS, Budżety gospodarstw domowych w 2012 r., Warszawa 2013.
Google Scholar
Kaus W., Beyond Engel’s Law – A cross-country analysis, “The Journal of Socio-Economics” 2013, no. 47, s. 118–134.
Google Scholar
Komisja Europejska, Total taxation share in the end consumer price for Euro-Super 95 and diesel oil, https://energyindemand.files.wordpress.com/2012/10/2012_08_13_taxation_oil_prices.pdf
Google Scholar
Krajewska A., Krajewski P., Rozkład obciążeń podatkowych w Polsce, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica” 2011, nr 248, s. 253–267.
Google Scholar
Krajewska A., Podatki w Unii Europejskiej, PWE, Warszawa 2012.
Google Scholar
Krajewska A., Przyczyny wzrostu zróżnicowania dochodów w Polsce, „Gospodarka Narodowa” 2012, nr 7–8, Warszawa, s. 85–116.
Google Scholar
Łangalis M., Cena państwa 2012, Instytut Globalizacji, 2012, http://aplikacje-internetowe.net/images/homepage/IG/CenaPanstwa2012.pdf
Google Scholar
Ministerstwo Finansów, Informacja dotycząca rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych za 2012 rok, Warszawa 2013.
Google Scholar
Mo Ph., Income Inequality and Economic Growth, KYKLOS 2000, Vol. 53, s. 293–316.
Google Scholar
Myck M., Kundera M., Najsztub M., Oczkowska M., VAT w wydatkach gospodarstw domowych: konsekwencje zmian systemu i zróżnicowanie obciążeń względem struktury demograficznej, I Raport Przedwyborczy CenEA, Warszawa 2015, http://www.pte.pl/pliki/2/12/ilovepdf.com(1).pdf
Google Scholar
Owsiak S., Finanse publiczne. Teoria i praktyka, PWN, Warszawa 2002.
Google Scholar
Paulus A., Peichl A., Effects on flat tax reforms in Western Europe, “Journal of Policy Modeling” 2009, no. 31, s. 620–636.
Google Scholar
Prais S. J., Houthakker H.S., The analysis of family budgets, Cambridge 1955.
Google Scholar
PwC, Personal income tax in the European Union, Warszawa 2012.
Google Scholar
Radziukiewicz M.J., Redystrybucja dochodów, kto zyskuje? Kto traci?, PWE, Warszawa 2011.
Google Scholar
Służba Celna MF, Biuletyn statystyczny służby celnej. I–III kwartał 2012, Warszawa 2013.
Google Scholar
Stiglitz J., Ekonomia sektora publicznego, PWN, Warszawa 2004.
Google Scholar
Wyrzykowski P., Rynek napojów alkoholowych. Stan i tendencje rozwojowe, „Gospodarka” 2014, t. 68, http://przemyslspozywczy.eu/wp/wp-content/uploads/2014/07/Rynek-napoj%C3%B3w-alkoholowych.-Stan-i-tendencj-rozwojowe.pdf.
Google Scholar
