Wpływ globalnego kryzysu gospodarczego na branże i przedsiębiorstwa w Polsce. Czy internacjonalizacja ma znaczenie?
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6018.336.02Słowa kluczowe:
internacjonalizacja, kryzys gospodarczy, pozycja konkurencyjna, przedsiębiorstwo, branża, PolskaAbstrakt
W prezentowanym artykule autorzy podejmują próbę odpowiedzi na pytanie, na ile poszczególne branże polskiego przemysłu przetwórczego oraz przedsiębiorstwa reprezentujące te branże doświadczyły negatywnych następstw globalnego kryzysu gospodarczego. Sformułowano propozycję badawczą, z której wynika, że przedsiębiorstwa otwarte na współpracę zagraniczną (zarówno eksport, jak i import) były bardziej narażone na oddziaływanie turbulencji gospodarczych niż firmy skupione na rynku krajowym. Rezultatem przeprowadzonych studiów jest ranking 24 branż polskiego przemysłu przetwórczego, pokazujący, które z nich najbardziej ucierpiały w następstwie globalnego kryzysu gospodarczego. Natomiast wyniki badań pierwotnych, przeprowadzonych metodą wywiadów telefonicznych (CATI) wśród 701 firm aktywnych w branżach ujętych w rankingu, prezentują, jak kształtowała się pozycja konkurencyjna tych firm w zależności od stopnia ich umiędzynarodowienia w okresie globalnego kryzysu gospodarczego. W artykule podjęto próbę przedstawienia oddziaływania globalnego kryzysu gospodarczego zarówno na branże (perspektywa mezoekonomiczna), jak i na pojedyncze firmy (perspektywa mikroekonomiczna).
Pobrania
Bibliografia
Allen F., Carletti E. (2010), The Global Financial Crisis: Causes and Consequences, “International Review of Finance”, vol. 10, no. 1, pp. 1–26.
Google Scholar
Amendola A., Ferragina A., Pittiglio R., Reganati F. (2012), New Aspects of Multinational Firms Activities in the Context of Global Financial Crisis: Experience of Italy, 7th International ScientificConference “Business and Management 2012”, May 10–11, 2012, Vilnius GediminasTechnical University, Vilnius.
Google Scholar
Annavarluja M., Beldona S. (2000), Multinationality – Performance: A Review and Reconceptualization, “International Journal of Organizational Analysis”, vol. 8, no. 1, pp. 48–67.
Google Scholar
Antonioli D., Bianchi A., Mazzanti M., Montresor S., Pini P. (2011), Economic Crisis, Innovation Strategies and Firm Performance. Evidence from Italian‑Firm Level Data, “Quaderno”,vol. 2, pp. 1–38.
Google Scholar
Barłożewski K. (2017), Wpływ ekspansji zagranicznej na efektywność przedsiębiorstw, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa.
Google Scholar
Benito G.R.G., Welch L.S. (1997), De‑internationalization, “Management International Review”, vol. 37(2), pp. 7–25.
Google Scholar
Berrill J., Kearney C. (2011), Has the International Banking and Financial Crisis Damaged Emerging Market MNCs?, “Contemporary Studies in Economic and Financial Analysis”, vol. 93,pp. 361–377, dx.doi.org/0000093012.
Google Scholar
Brojak‑Trzaskowska M., Porada‑Rochoń M. (2012), Zakres i struktura działalności innowacyjnej badanych przedsiębiorstw województwa zachodniopomorskiego w okresie kryzysu gospodarczego,“Współczesne Zarządzanie”, no. 1, pp. 55–66.
Google Scholar
Burlita A., Bursiak L., Grzesiuk A., Lachowska A., Maniak G., Świergiel E., Zelek A., (2011), Przetrwać dekoniunkturę. Przedsiębiorstwa i gospodarstwa domowe wobec kryzysu, WydawnictwoNaukowe Zachodniopomorskiej Szkoły Biznesu w Szczecinie, Szczecin.
Google Scholar
Calof J., Beamish P.W. (1995), Adapting to Foreign Markets. Explaining Internationalization, “International Business Review”, vol. 4, no. 2, pp. 115–131.
Google Scholar
Chung C.C., Beamish P.W. (2005), Investment mode strategy and expatriate strategy during Times of economic crisis, “Journal of International Management”, vol. 11, no. 3, pp. 331–355.
Google Scholar
Chung C.C., Lee S.H., Beamish P.W., Isobe T. (2010), Subsidiary expansion/contraction during Times of economic crisis, “Journal of International Business Studies”, vol. 41, no. 3, pp. 500–516.
Google Scholar
Claessens C., Kose M.A., Terrones M.E. (2012), How do business and financial cycles interact?, “Journal of International Economics”, vol. 87, no. 1, pp. 178–190.
Google Scholar
Czapliński P. (2011), Funkcjonowanie przemysłu przetwórstwa rybnego w Polsce w okresie kryzysu gospodarczego, [in:] Z. Zioło, T. Rachwał (eds.), Wpływ kryzysu na zachowania przedsiębiorstw oraz przemiany struktur regionalnych, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznegow Krakowie, Warszawa–Kraków.
Google Scholar
Dzikowska M., Gorynia M., Jankowska B. (2015), Globalny kryzys gospodarczy – próba pomiaru efektów dla poszczególnych krajów, “Ekonomista”, no. 6, pp. 733–759.
Google Scholar
Figueira de Lemos F., Hadjikhani A. (2011), The influence of internationalization in crisis recovering: Preliminary results from the Portuguese banking sector, “Proceedings of the 37th EIBAAnnual Conference”, ASE, Bucharest.
Google Scholar
Filippov S. (2011), Russia’s Emerging Multinational Companies Amidst The Global Economic Crisis, “Proceedings of the 37th EIBA Annual Conference”, ASE, Bucharest.
Google Scholar
Filippov S., Kalotay K. (2011), Global crisis and activities of multinational enterprises in new EU member states, “International Journal of Emerging Markets”, vol. 6, no. 4, pp. 304–328.
Google Scholar
Grądzki R., Zakrzewska‑Bielawska A. (2009), Przyczyny i objawy kryzysu w polskich przedsiębiorstwach, [in:] J. Bieliński, R. Płoska (eds.), Przedsiębiorstwo w warunkach kryzysu, „Prace i Materiały Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego”, Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Google Scholar
GUS (2008–2013), Rocznik statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa.
Google Scholar
Hryckiewicz A, Kowalewski O. (2010), Economic determinates, financial crisis and entry modes of foreign banks into emerging markets, “Emerging Markets Review”, vol. 11, pp. 205–228.
Google Scholar
Ietto‑Gillies G. (2009), Conceptual issues behind the assessment of the degree of internationalisation, “Transnational Corporations”, vol. 18, no. 3, pp. 59–83.
Google Scholar
Jansson H., Hilmersson M., Sandberg S. (2010), The Impact of the Great Global Recession on the International Competitiveness of SMEs from Southern Sweden, 33 Annual Meeting of SNEE(Swedish Network for European Studies in Economics and Business): European Integrationin Swedish Economic Research, Mölle.
Google Scholar
Karasiewicz G. (2013), Marketingowe strategie internacjonalizacji polskich przedsiębiorstw. Podejście holistyczne, Wolters Kulwer Business, Warszawa.
Google Scholar
Kildiené S., Kaklauskas A., Zavadskas E.K. (2011), COPRAS Based Comparative Analysis of the European Country Management Capabilities within the Construction Sector in the Time of Crisis, “Journal of Business Economics and Management”, vol. 12, no. 2, pp. 417–434.
Google Scholar
Kogut B., Kulatilaka N. (1994), Operating Flexibility, Global Manufacturing, and the Option Value of a Multinational Network, “Management Science”, vol. 40, no. 1, pp. 123–139.
Google Scholar
Kowalczyk J. (2012), Drobne firmy sparzyły się na zagranicznych rynkach, “Puls Biznesu”, https://www.pb.pl/nielatwo‑wejsc‑na‑obce‑rynki–859000 [accessed: 10.12.2016].
Google Scholar
Krzak M. (2013), NBER powiedziałby, że w Polsce była recesja, “Dziennik Gazeta Prawna”, 7.11.
Google Scholar
Kutschker M., Schmid S. (2008), Internationales Management, Oldenbourg Wissenschaftsverlag, Oldenbourg.
Google Scholar
Latham S. (2009), Contrasting strategic response to economic recession in start‑up versus established software firms, “Journal of Small Business Management”, vol. 47(2), pp. 180–201.
Google Scholar
Latham S.F., Braun M.R. (2010), Jilted? The manager’s little book for keeping customers in a recession, “Journal of Business Strategy”, vol. 31, no. 1, pp. 4–10.
Google Scholar
Lee S.‑H., Beamish P.W., Lee H.‑U., Park J.‑H. (2009), Strategic choice during economic crisis: Domestic market position, organizational capabilities and export flexibility, “Journal of WorldBusiness”, vol. 44, pp. 1–15.
Google Scholar
Lee S.H., Makhija M. (2009), Flexibility in Internationalization: Is It Valuable During An Economic Crisis?, “Strategic Management Journal”, vol. 30, pp. 537–555.
Google Scholar
Luo Y. (2002), Capability Exploitation and Building in a Foreign Market: Implications for Multinational Enterprises, “Organization Science”, vol. 13, no. 1, pp. 48–63.
Google Scholar
Matysiak L., Bausch A. (2012), Antecedents of MNE Performance: Blinded by the Obvious in 35 Years of Literature, “Multinational Business Review”, vol. 20, no. 2, pp. 178–211.
Google Scholar
Merrouche O., Nier E. (2010), What Caused the Global Financial Crisis? – Evidence on the Drivers of Financial Imbalances 1999–2007, IMF Working Paper, no. 265, International MonetaryFund, Washington.
Google Scholar
Meyn M., Kennan J. (2009), The Implications of the Global Financial Crisis for Developing Countries’ Export Volumes and Values, Overseas Development Institute Working Paper, no. 305,Overseas Development Institute, London.
Google Scholar
Michoń P. (2011), Nie taki kryzys straszny? Wpływ recesji gospodarczej na kondycję regionu Wielkopolski, Arcilook, Przeźmierowo.
Google Scholar
Nečadová M., Breňová L. (2010), Impact of Economic Crisis on Czech Firms from Managers’ Point of View – The Results of Primary Research, “Economics and Management”, vol. 15,pp. 164–169.
Google Scholar
Ngowi N.P. (2010), The Current Global Economic Crisis and its Impacts in Tanzania, “African Journal of Business Management”, vol. 4, no. 8, pp. 1468–1474.
Google Scholar
Orłowski W., Pasternak R., Flaht K., Szubert D. (2010), Procesy inwestycyjne i strategie przedsiębiorstw w czasach kryzysu, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa.
Google Scholar
Richard P.J., Devinney T.M., Yip G.S., Johnson G. (2009), Measuring Organizational Performance as a Dependent Variable: Towards Methodological Best Practice, “Journal of Management”,vol. 35, no. 3, pp. 718–804.
Google Scholar
Roberts M., Tybout J. (1997), The decision to export in Colombia: an empirical model of entry with sunk costs, “American Economic Review”, vol. 87, no. 4, pp. 545–564.
Google Scholar
Rugman A.M., Oh Ch.H. (2010), Does the regional nature of multinationals affect the multinationality and performance relationship?, “International Business Review”, vol. 19, no. 5,pp. 479–488.
Google Scholar
Sato Y., 2000, How did the crisis affect small and medium‑siezed enterprises? From a field study of the metal‑working industry in Java, “The Developing Economies”, vol. 38, no. 4,pp. 572–595.
Google Scholar
Sauvant K.P., Maschek W.A., McAllister G. (2010), Foreign Direct Investment by Emerging Multinational Enterprises, the Impact of the Financial Crisis and Recession, and Challenges Ahead, [in:] K.P. Sauvant, G. McAllister, W.A. Maschek (eds.), Foreign Direct Investments from Emerging Markets. The Challenges Ahead, Palgrave Macmillan, New York.
Google Scholar
Scholleova H. (2012), The Economic Crisis and Working Capital Management of Companies, “Theoretical and Applied Economics”, vol. 19, no. 4, pp. 79–92.
Google Scholar
Shama A. (1993), Marketing strategies during recession: a comparison of small and large firms, “Journal of Small Business Management”, vol. 31, no. 3, pp. 62–72.
Google Scholar
Sprague J., Ietto‑Gillies G. (2014), Transnational corporations in twenty‑first century capitalism: An interview with Grazia Ietto‑Gillies, “Critical Perspectives on International Business”,vol. 10, no. 1–2, pp. 35–50.
Google Scholar
Sullivan D. (1994), Measuring the degree of internationalization of a firm, “Journal of International Business Studies”, vol. 25, no. 2, pp. 325–342.
Google Scholar
Szyszka A. (2011), Genesis of the 2008 Global Financial Crisis and Challenges to the Neoclassical Paradigm of Finance, “Poznań University of Economics Review”, vol. 11, no. 1, pp. 64–72.
Google Scholar
Teece D.J., Pisano G., Shuen A. (1997), Dynamic capabilities and strategic management, “Strategic Management Journal”, vol. 18, pp. 509–533.
Google Scholar
Trąpczyński P., Jankowska B., Dzikowska M., Gorynia M. (2016), Identification of linkages between the competitive potential and competitive position of SMEs related to their internationalization patterns shortly after the economic crisis, “Entrepreneurial Business and EconomicsReview”, vol. 4, no. 4, pp. 29–50.
Google Scholar
Tushman M., Anderson P. (1986), Technological discontinuities and organizational environments, “Administrative Science Quarterly”, vol. 31, pp. 439–465.
Google Scholar
Türel A., Türel A., Needles B. (2012), Financial Characteristics of High Performance Companies in Turkey: A Comparative Analysis of Stable Economy in the Financial Crisis Era, “Accountingand Management Information Systems”, vol. 11, no. 1, pp. 4–26.
Google Scholar
Verbeke A., Li L., Goerzen A. (2009), Toward More Effective Research on the Multinationality‑Performance Relationship, “Management International Review”, vol. 49, pp. 149–162.
Google Scholar
Vissak T. (2011), The impact of the economic crisis on the international activities of Estonian firms: four cases, Proceedings of the 37th EIBA Annual Conference, ASE, Bucharest.
Google Scholar
Wąsowska A., Obłój K. (2013), Location Determinants of Polish Outward Foreign Direct Investment and the Impact of the Global Crisis, [in:] M. Marinov, S. Marinova (eds.), Emerging Economies and Firms in the Global Crisis, Palgrave Macmillan, London.
Google Scholar
Welch L.S., Luostarinen R. (1988), Internationalization. Evolution of a Concept, “Journal of General Management”, vol. 14, no. 2, pp. 34–55.
Google Scholar
Williams C., Martinez C.A. (2012), Government Effectiveness, the Global Financial Crisis, and Multinational, Enterprise Internationalization, “Journal of International Marketing”, vol. 20,no. 3, pp. 65–78.
Google Scholar
Wołodkiewicz‑Donimirski Z. (2010), Kondycja finansowa eksporterów, [in:] Kryzys finansowy a handel zagraniczny, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
Google Scholar
World Development Indicators, databank.worldbank.org [accessed: 10.12.2016].
Google Scholar
Wu L‑Y. (2010), Applicability of the resource‑based and dynamic‑capability views under environmental volatility, “Journal of Business Research”, vol. 63, pp. 27–31.
Google Scholar
Yilmaz B.E. (2013), Reflections of the Global Economic Crisis on the Countries of PIIGS and Turkey’s Macroeconomic Variables, “Marmara University Journal of Economic and AdministrativeSciences”, vol. 34, no. 1, pp. 229–252.
Google Scholar
Zelek A., Maniak G. (2011), Polskie MSP wobec dekoniunktury gospodarczej 2007–2010 – studium przedsiębiorstw Pomorza Zachodniego, [in:] A. Zakrzewska‑Bielawska (ed.), Wyzwania rozwojowe małych i średnich przedsiębiorstw. Innowacje, technologie, kryzys, Difin, Warszawa.
Google Scholar
Zieliński K. (2009), Przedsiębiorstwo w warunkach światowego kryzysu finansowego, [in:] P. Bożyk (ed.), Światowy kryzys finansowy. Przyczyny i skutki, Wyższa Szkoła Ekonomiczno‑Informatyczna w Warszawie, Warszawa.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
