Rozwój i awans jako atrakcyjne benefity. Relacja pomiędzy kompetencjami a zaangażowaniem normatywnym
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-6018.369.04Słowa kluczowe:
zaangażowanie organizacyjne, kompetencje zawodowe, awans i rozwój, strażacyAbstrakt
Celem artykułu jest ukazanie ukrytych, nieoczywistych mechanizmów tłumaczących rolę rozwoju i awansu w zarządzaniu kompetencjami pracowników instytucji publicznych, które mogą kształtować normatywne zaangażowanie organizacyjne (NOC).
W pierwszej kolejności zebrano opinie ekspertów, których zadaniem było określenie pożądanego poziomu kompetencji zawodowych strażaków. Następnie przygotowano autorski kwestionariusz, badający metodą samooceny poziom kompetencji społecznych i menedżerskich oraz postrzeganie szans na rozwój i awans przez zawodowych strażaków. Ponadto do diagnozy zaangażowania organizacyjnego wykorzystano test Meyera i Allen.
Statystyki opisowe były wykorzystane w celu wykonania podstawowych obliczeń, a główną część analiz oparto na testach szacujących różnice między średnimi oraz klasyczne podejście do analizy mediacji Barona i Kenny’ego.
Otrzymane rezultaty wskazują na istotną rolę mediatora, tłumaczącego związek pomiędzy kompetencjami społecznymi strażaków zajmujących stanowiska wykonawcze oraz kompetencjami menedżerskimi strażaków na stanowiskach dowódczych a NOC. Oznacza to, że wyższy poziom ww. kompetencji przyczynia się do wzrostu zaangażowania normatywnego za sprawą postrzegania przez strażaków szans na rozwój i awans zawodowy. Jasne i sprawiedliwe zasady w tej materii są zatem warunkiem budowania relacji pracownik–organizacja.
Pobrania
Bibliografia
Allen N.J., Meyer J.P. (1990), The measurement and antecedents of affective, continuance and normative commitment to the organization, “Journal of Occupational Psychology”, vol. 63(1), pp. 1–18, https://doi.org/10.1111/j.2044-8325.1990.tb00506.x
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1111/j.2044-8325.1990.tb00506.x
Allen N.J., Meyer J.P. (1996), Affective, continuance, and normative commitment to the organization: An examination of construct validity, “Journal of Vocational Behavior”, vol. 49(3), pp. 252–276.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1006/jvbe.1996.0043
Armstrong M. (2003), A Handbook of Human Resource Management Practice, Kogan Page Ltd., London.
Google Scholar
Bańka A., Bazińska R., Wołoska A. (2002), Polska Wersja Meyera i Allen Skali Przywiązania do Organizacji, “Czasopismo Psychologiczne”, no. 8, pp. 65–74.
Google Scholar
Baron R.M., Kenny D.A. (1986), The moderator-mediator variable dstinction in social psychological research: Conceptual, strategic and statistical considerations, “Journal of Personality and Social Psychology”, vol. 51, pp. 1173–1182.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1037//0022-3514.51.6.1173
Błocisz P., Kowalczyk E. (2018), Zarządzanie kapitałem ludzkim oparte na kompetencjach zawodowych pracowników, “Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, no. 511, pp. 21–33, https://doi.org/10.15611/pn.2018.511.02
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.15611/pn.2018.511.02
Borkowska S. (2006), Zarządzanie zasobami ludzkimi, IPiSS, Warszawa.
Google Scholar
Boyatzis R.E. (1982), The Component Manager. A Model for Effective Performance, John Wiley & Sons, Inc., New York–Chichester–Brisbane–Toronto–Singapore.
Google Scholar
Cedro A. (2019), Kompetencje zawodowe w kształtowaniu poziomu zaangażowania organizacyjnego funkcjonariuszy Państwowej Straży Pożarnej, Poznań Univeristy of Economics and Business, Poznań.
Google Scholar
Cialdini R.B. (2001), Wywieranie wpływu na ludzi. Teoria i praktyka, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
Google Scholar
Cohen A. (2013), Organizational Commitment Theory, [in:] E.H. Kessler (ed.), Encyclopedia of Management Theory, Sage Publications Ltd., Thousand Oaks, pp. 526–529.
Google Scholar
Corstjens J., Lievens F., Krumm S. (2017), Situational Judgement Tests for Selection, [in:] H.W. Goldstein, E.D. Pulakos, J. Passmore, C. Semedo (eds.), The Wiley Blackwell Handbook of the Psychology of Recruitment, Selection and Employee Retention, Wiley Blackwell, Chichester, pp. 226–246, https://doi.org/10.1002/9781118972472.CH11
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1002/9781118972472.ch11
Dongkyu K., Vandenberghe C. (2021), Ethical leadership and organizational commitment: the dual perspective of social exchange and empowerment, “Leadership & Organization Development Journal”, vol. 42(6), pp. 976–987, https://doi.org/10.1108/LODJ-11-2020-0479
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1108/LODJ-11-2020-0479
Drucker P. (1994), Menedżer skuteczny, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków.
Google Scholar
Filipowicz G. (2004), Zarządzanie kompetencjami zawodowymi, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar
Frankowska E., Murias R. (2014), Ocena czynników motywacyjnych stosowanych w wybranych komendach miejskich i powiatowych Państwowej Straży Pożarnej na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, “Zeszyty Naukowe SGSP”, vol. 49(1), pp. 138–151, https://www.infona.pl/resource/bwmeta1.element.baztech-5172e8c4-454f-4dcb-a5cf-7b25f053d4e4 [accessed: 21.03.2022].
Google Scholar
Giauque D., Resenterra F., Siggen M. (2010), The relationship between HRM practices and organizational commitment of knowledge workers. Facts obtained from Swiss SMEs, “Leadership & Organization Development Journal”, vol. 13(2), pp. 185–205, https://doi.org/10.1080/13678861003703716
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1080/13678861003703716
Graham C.M., Nafukho F.M. (2010), Integrative Literature Review: Organizational Commitment and Workplace Outcomes: A Conceptual Model for Truckload Transportation Carriers, “Human Resource Development Review”, vol. 9(3), pp. 266–284, http://doi.org/10.1177/1534484310370948
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1177/1534484310370948
Hayes A.F. (2017), Introduction to Mediation, Moderation, and Conditional Process Analysis: A Regression-based Approach, Guilford Press, New York.
Google Scholar
Hoffman N. (2015), Budowanie kompetencji zawodowych pracowników Państwowej Straży Pożarnej na przykładzie specjalistycznej grupy chemicznej, Poznań Univeristy of Economics and Business, Poznań.
Google Scholar
Horton S. (2000), Competency management in the British civil service, “International Journal of Public Sector Management”, vol. 13(4), pp. 354–368, https://doi.org/10.1108/09513550010350508
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1108/09513550010350508
“Information Bulletin of the State Fire Service for the year 2018” (2019), Warszawa.
Google Scholar
Jang J., Lee D.W., Kwon G.H. (2021), An Analysis of the Influence of Organizational Justice on Organizational Commitment, “International Journal of Public Administration”, vol. 44(2), pp. 146–154, https://doi.org/10.1080/01900692.2019.1672185
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1080/01900692.2019.1672185
Jones W.D., Feller R. (2009), The Role of Developmental Experience in the Career Development of Fire Chiefs, “International Fire Service Journal of Leadership and Management”, vol. 3(1), pp. 9–18.
Google Scholar
“Journal of Laws of 2021” (n.d.) [Preprint], https://eli.gov.pl/eli/DU/2021 [accessed: 21.03.2022].
Google Scholar
Kim W., Jiyoung K., Heajung W., Jiwon P., Junghyun J., Sang-Hoon P., Se Yung L. (2017), The Relationship Between Work Engagement and Organizational Commitment: Proposing Research Agendas Through a Review of Empirical Literature, “Human Resource Development Review”, vol. 16(4), pp. 350–376.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1177/1534484317725967
Kowalczyk E. (2014), Człowiek, praca, kariera. Siła psychologii stosowanej, Difin, Warszawa.
Google Scholar
Lévy-Leboyer C. (1993), Le Bilan des Competences, Éditions d’Organisation Groupe Eyrolles, Paris.
Google Scholar
Lily C.-H., Rabenu E. (2018), The New Era Workplace Relationships: Is Social Exchange Theory Still Relevant?, “Industrial and Organizational Psychology”, vol. 11(3), pp. 456–481, https://doi.org/10.1017/iop.2018.5
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1017/iop.2018.5
Liu Y., Raymond L., Hang-yue N. (2020), Linking organizational social exchange to intention to leave: Does normative commitment matter?, “The International Journal of Human Resource Management”, vol. 31(13), pp. 1663–1683, https://doi.org/10.1080/09585192.2017.1423097
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1080/09585192.2017.1423097
Martin G., Staines H. (1994), Managerial Competences in Small Firms, “Journal of Management Development”, vol. 13(7), pp. 23–34.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1108/02621719410063396
Matczak A. (2001), Kwestionariusz kompetencji społecznych, Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, Warszawa.
Google Scholar
McCormick L., Donohue R. (2016), Antecedents of affective and normative commitment of organisational volunteers, “The International Journal of Human Resource Management”, vol. 30(18), pp. 2581–2604, https://doi.org/10.1080/09585192.2016.1166388
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1080/09585192.2016.1166388
Meyer J.P., Smith C.A. (2000), HRM Practices and Organizational Commitment: Test of a Mediation Model, “Canadian Journal of Administrative Sciences / Revue Canadienne des Sciences de l’Administration”, vol. 17(4), pp. 319–331, https://doi.org/10.1111/J.1936-4490.2000.TB00231.X
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1111/j.1936-4490.2000.tb00231.x
Moczydłowska J. (2008), Zarządzanie kompetencjami zawodowymi a motywowanie pracowników, Difin, Warszawa.
Google Scholar
Model kompetencji (2017), https://a.umed.pl/pl/_akt/inf_tmp/2014/UMED_Model_Kompetencyjny_v10.docx [dostęp: 15.12.2021].
Google Scholar
Nawaz M.S., Pangil F. (2016), The relationship between human resource development factors, career growth and turnover intention: The mediating role of organizational commitment, “Management Science Letters”, pp. 157–176, https://doi.org/10.5267/J.MSL.2015.12.006
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.5267/j.msl.2015.12.006
Oleksyn T. (2010), Zarządzanie kompetencjami. Teoria i praktyka, Wolters Kluwer, Warszawa.
Google Scholar
Powiatowy Urząd Pracy w Krośnie (b.r.), INFOdoradca+ Informacje o zawodach. Strażak, https://krosno.praca.gov.pl/en/rynek-pracy/bazy-danych/infodoradca/-/InfoDoradcaPlus/zawod/541101?_occupationPlusportlet_WAR_nnkportlet_backURL=https%3A%2F%2Fkrosno.praca.gov.pl%2Fpl%2Frynek-pracy%2Fbazy-danych%2Finfodoradca%2F%2F-%2FInfoDoradcaPlus%2Fli [dostęp:5.02.2025].
Google Scholar
Renyut B.C., Basri Modding H., Bima J., Sukmawati St. (2017), The effect of organizational commitment, competence on Job satisfaction and employees performance in Maluku Governor’s Office, “OSR Journal of Business and Management”, vol. 19(11), pp. 18–29, https://doi.org/10.31227/OSF.IO/HNWDT
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.31227/osf.io/hnwdt
Roszyk-Kowalska G. (2014), Przedsiębiorczość składową kompetencji osób prowadzących działalność gospodarczą – na przykładzie organizacji z branży high-tech, [in:] P. Wachowiak, S. Winch (red.), Granice w zarządzaniu kapitałem ludzkim, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa, pp. 405–415.
Google Scholar
Shavelson R.J. (2010), On the Measurement of Competency, “Empirical Research in Vocational Education and Training”, vol. 2(1), pp. 41–63.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1007/BF03546488
Sidor-Rządkowska M. (2011), Kompetencyjne systemy ocen pracowników, Wolters Kluwer, Warszawa.
Google Scholar
Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej [The Act of August 24, 1991 on the State Fire Service] (Dz.U. Nr 88, poz. 400), https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19910880400 [accessed: 23.02.2021].
Google Scholar
Weng Q., McElroy J.C., Morrow P.C., Liu R. (2010), The Relationship Between Career Growth and Organizational Commitment, “Journal of Vocational Behavior”, vol. 77, pp. 391–400, https://doi.org/10.1016/j.jvb.2010.05.003
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1016/j.jvb.2010.05.003
Whiddett S., Hollyforde S. (2003), Modele kompetencyjne w zarządzaniu zasobami ludzkimi, Oficyna Ekonomiczna, Kraków.
Google Scholar
Woodruffe C. (2003), Ośrodki oceny i rozwoju. Narzędzia analizy i doskonalenia kompetencji pracowników, Oficyna Ekonomiczna, Dom Wydawniczy ABC, Kraków.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
