„Gamebook” wzbogacony literacką przeszłością – analiza gry paragrafowej „Dziady część V. Dziady, które nie spieprzają” autorstwa Mikołaja Kołyszki

Julia Sowa

doi:10.18778/2391-8551.09.03

Autor

Julia Sowa Uniwersytet Łódzki

DOI:

https://doi.org/10.18778/2391-8551.09.03

Słowa kluczowe:

gra paragrafowa, 'Dziady', pastisz, parodia, Adam Mickiewicz, immersja

Abstrakt

Artykuł porusza zagadnienia ukazujące powiązania postmodernistycznych kategorii pastiszu i parodii w odniesieniu do gier paragrafowych. Pierwsza część tekstu stanowi przekrój najważniejszych kwestii teoretycznych dla późniejszej analizy paragrafówki, zaczynając od przedstawienia jej definicji, najpopularniejszych gatunków, a także podstawowego podziału gier. W związku z problematyką gamebooków zwracam również uwagę na zwiększającą się intermedialność współczesnych utworów, a także znaczenie drugoosobowej narracji. Wspominam również o gatunku gier artystycznych (art games) oraz krótko przytaczam twórczość jednej z ich przedstawicielek – Anny Anthropy. Następnie omawiam postmodernistyczne kategorie pastiszu i parodii wraz z ich znaczeniem w zestawieniu z relacją przeszłość-teraźniejszość. W kontekście parodii wspominam również o podziale Gérarda Genette’a na transtekstualne odniesienia między utworami. Wszystkie wymienione zagadnienia znajdą odniesienie podczas analizy gry paragrafowej stanowiącej „półoficjalną” kontynuację Mickiewiczowskich Dziadów łączących parodystycznie ujętą kulturę ludową ze współczesnymi elementami nowych mediów.

Biogram autora

Julia Sowa - Uniwersytet Łódzki

(ur. 1999) – absolwentka Filmoznawstwa, studentka studiów magisterskich kierunku Media audiowizualne i kultura cyfrowa na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Łódzkiego. Jej zainteresowania badawcze związane są z kategorią adaptacji filmowych oraz zagadnieniem skupiającym się wokół filmowych biografii kobiet i przedstawicieli grup niedoreprezentowanych.

Bibliografia

Bernacki, P. (2017). Gry paragrafowe – relikt przeszłości czy nadzieja na przyszłość?, Folia Bibliologica, 49.
Google Scholar

Bourdieu, P. (2005). Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia, tłum. P. Biłos, Warszawa.
Google Scholar

Brenskott, K. (2019). Od adaptacji, przez remake i sequel do crossoveru, czyli historia pewnej przeklętej kasety wideo. W Perspektywy Ponowoczesności, t. 9, red. K. Olkusz. Wrocław: Ośrodek badawczy Pacta Ficta.
Google Scholar

Costikyan, G. (2007). Games, Storytelling, and Breaking the String. W In Second Person: Role-Playing and Story in Games and Playable Media, red. P. Harrigan, N. Wardrip-Fruin. Cambridge: MIT Press.
Google Scholar

Dziamski, G. (2017). Sztuka wysoka i niska. Dyskurs: Pismo Naukowo-Artystyczne ASP we Wrocławiu, 23.
Google Scholar

Eco, U. (1987). Dopiski na marginesie Imienia róży. W Imię róży, tłum. A. Szymanowski, Warszawa.
Google Scholar

Genette, G. (1982). Palimpsesty. Literatura drugiego stopnia, tłum. A. Milecki. Gdańsk: Wydawnictwo słowo/obraz terytoria.
Google Scholar

Godwin, A. (2019). The Culture of Pastiche, A Defense of Jamesonian Postmodern Depthlessness.
Google Scholar

Hutcheon, L. (1991). Historiograficzna metapowieść: parodia i intertekstualność historii, tłum. J. Margański, Pamiętnik Literacki, 82.
Google Scholar

Hutcheon, L. (2007). Teoria parodii. Lekcja sztuki XX wieku, tłum. A. Wojtanowska, W. Wojtowicz. Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe.
Google Scholar

Jameson, F. (1998). The Cultural Turn. Selected Writings on the Postmodern 1983–1998. New York: Verso.
Google Scholar

Jaworski, K. (2015). Wybór należy do Ciebie… Gry paragrafowe – druga młodość zapomnianej formy rozrywki. Studia Filologiczne Uniwersytetu Jana Kochanowskiego, 28.
Google Scholar

De Kloet, J., van Zoonen, L. (2007). Fan Culture – Performing Difference. W Media studies: Key issues and debates. London: Rotledge.
Google Scholar

Kołyszko, M. (2021). Dziady część V. Dziady, które nie spieprzają. Wydawnictwo Otwarte.
Google Scholar

Perzyńska, A. (2013). Opowiadać dalej – fanfiki, mashupy, uniwersa – alternatywa i konwergencja. W Problemy konwergencji mediów, red. M. Kaczmarczyk, D. Rott. Sosnowiec–Praga: Oficyna Wydawnicza „Humanitas”.
Google Scholar

Strużyna, A. (2014). Artystyczne gry Anny Anthropy, Homo Ludens, 6.
Google Scholar

Wake, P. (2016). Life and Death in the Second Person: Identification, Empathy, and Antipathy in the Adventure Gamebook, Narrative, 24(2).
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1353/nar.2016.0009

Anthropy, A. (2011). Defend the Land.
Google Scholar

Anthropy, A. (2012). Dys4ia.
Google Scholar

Felluga, D. Modules on Jameson: On Postmodernity. Introductory Guide to Critical Theory. http://www.purdue.edu/guidetotheory/postmodernism/modules/jamesonpostmodernity.html (data dostępu: 20 stycznia 2023).
Google Scholar

https://wspieram.to/dziady?pokaz_projekt=1&active_tab=aktualizacje#a10072 (data dostępu: 20 stycznia 2023).
Google Scholar