Jak uczyć grać innych, nie gubiąc własnych nut. Wybrane zasoby osobiste a zespół wypalenia zawodowego u muzyków klasycznych

Jolanta Chanduszko-Salska; Anna Młynarczyk

doi:10.18778/1427-969X.16.07

Autor

Jolanta Chanduszko-Salska Instytut Psychologii, Uniwersytet Łódzki
Anna Młynarczyk Świętokrzyskie Centrum Psychiatrii w Morawicy k/Kielc

DOI:

https://doi.org/10.18778/1427-969X.16.07

Słowa kluczowe:

stress in the workplace, professional burnout, personal resources

Abstrakt

Stress in the workplace, personal resources and professional burnout concern many workers in the contemporary world. These are common problems also among two groups of musicians: teaching musician and non-teaching musicians. The purpose of the study was to establish the dependence between occupational stress and burnout syndrome in these groups. The studied groups consisted of 94 musicians. The Perceived Job Stress Questionnaire, Maslach Burnout Inventory, Generalized Self- Efficacy Scale, The Resiliency Assessment Scale were used in this study. The data obtained revealed significant differentiation in a level of stress in the workplace among teaching musicians and non- teaching musicians. Teaching musicians differs in comparison with non-teaching musicians in general level of stress and four its factors: psychical balance of work, lack of rewards, social contacts and uncertainty at work. The data obtained revealed significant intensity of stress feeling at work in evaluated group. However, there are no significant differences in personal resources. To conclude: higher intensity of occupational stress is connected with the greater intensification of burnout syndrome and lower intensification of sense of personal achievements in investigated group of teaching musicians.

Bibliografia

Anczewska M. (2006), Stres i wypalenie zawodowe u pracowników psychiatrycznej opieki zdrowotnej, Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa.
Google Scholar

Bernhard H.Ch. (2005), A Survey of Burnout Among College Music Majors, „College Student Journal”, 41, 2, 392–401.
Google Scholar

Bernhard H.Ch. (2007), Burnout and the College Music Education Major, „Journal of Music Teachers Education”, 15, 143–151.
Google Scholar

Bobek B. (2002),Teacher resiliency: A key to career longevity, „Clearing House”, 75, 4, 202–206.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/00098650209604932

Brown M., Ralph S. (1998), The identification of stress in teachers, [w:] Stress in Teachers: Past,Present and Future, J. Dunham, V. Varma (red.), Whurr Publishers Ltd., London, 37–56.
Google Scholar

Chesky K., Kondraske G., Henoch M., Hipple J., Rubin B. (2002), Musiciansʼ Health, [w:] The New Handbook of Research on Music Teaching and Learning, R. Colwell, C. Richardson (red.),Oxford University Press, Oxford, 1023–1042.
Google Scholar

Dudek B., Waszkowska M., Hanke W. (2005), Ochrona zdrowia pracowników przed skutkami stresu zawodowego, Wydawnictwo Instytutu Medycyny Pracy, Łódź.
Google Scholar

Dworkin A.G. (1986), Teacher Burnout in the Public Schools: Structural Causes and Consequences for Children, State University of New York Press, New York
Google Scholar

Griffith J., Steptoe A., Cropley M. (1999), An investigation of coping strategies associated with job stress in teachers, „British Journal of Educational Psychology”, Vol. 69, 517–531.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1348/000709999157879

Helgeson L. (2003), New teachers: Last to be hired, first to burn out.: http://www.aarp.org/Articles/a2003-10-09-burnout.html.
Google Scholar

Heszen I., Sęk H. (2007), Psychologia zdrowia, PWN, Warszawa.
Google Scholar

Hodge G.M., Jupp J.J., Taylor A.M. (1994), Work stress, distress and burnout in music and mathematics teachers, „British Journal of Educational Psychology”, Vol. 64, 1, 65–76.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/j.2044-8279.1994.tb01085.x

Jemielnik J. (2007), Czerpać radość z muzyki, „Edukacja i Dialog”, 5, 25–29.
Google Scholar

Juczyński Z. (2001), Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia, Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, Warszawa.
Google Scholar

Kliś M., Kossewska J. (1998), Cechy osobowości nauczycieli a syndrom wypalenia zawodowego, „Psychologia Wychowawcza”, 2, 125–140.
Google Scholar

Krawulska-Ptaszyńska A. (1992), Analiza czynników wypalenia zawodowego u nauczycieli szkół średnich, „Przegląd Psychologiczny”, 3, 403–410.
Google Scholar

Kędracka E. (1999), Wypalanie się zawodowe nauczycieli, [w:] Szkoła a wypalenie zawodowe, J. Kropiwnicki (red.), Wydawnictwo Nauczycielskie, Jelenia Góra, 29–41.
Google Scholar

Kitzrow, M.A. (2003), The mental health needs of today’s college students: Challenges and recommendations, „NASPA Journal”, 41(1), 165–179.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2202/0027-6014.1310

Konaszkiewicz Z. (2008), Edukacja muzyczna w Polsce – samotna wyspa czy integralny element lądu wychowania, „Wychowanie Muzyczne w Szkole”, 2, 4–15.
Google Scholar

Kretscgmann R. (2003), Stres w zawodzie nauczyciela, GWP, Gdańsk.
Google Scholar

Kyriacou C. (2001), Teacher stress: directions for future research, „Educational Review”, Vol. 53 (1), 27–35.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/00131910120033628

Maslach Ch. (2000), Wypalenie – w perspektywie wielowymiarowej, [w:] Wypalenie zawodowe. Przyczyny, mechanizmy, zapobieganie, H. Sęk (red.), PWN, Warszawa, 13–31.
Google Scholar

Niemierko W. (2007), Kształcenie szkolne: Podręcznik skutecznej dydaktyki, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.
Google Scholar

Ogińska-Bulik N. (2006), Stres zawodowy w zawodach usług społecznych. Źródła – konsekwencje – zapobieganie, Wydawnictwo Difin, Warszawa.
Google Scholar

Ogińska-Bulik N., Juczyński Z. (2008a), Osobowość: stres a zdrowie, Wydawnictwo Difin, Warszawa.
Google Scholar

Ogińska-Bulik N., Juczyński Z. (2008b), Skala Pomiaru Prężności (SPP-25), „Nowiny Psychologiczne”, 3, 39–56.
Google Scholar

Paine-McLang B. (2005), Environmental Support and Music Teacher Burnout, „Bulletin of the Counsil for Research in Music Education”, 164, 71–84.
Google Scholar

Pasikowski T. (2000), Polska adaptacja kwestionariusza Maslach Burnout Inventory, [w:] Wypalenie zawodowe. Przyczyny, mechanizmy, zapobieganie, H. Sęk (red.), PWN, Warszawa, 135–148.
Google Scholar

Piątek J. (1998), Stres pomaga ludziom w kryzysach, „Nowiny Psychologiczne”, 1, 15–23.
Google Scholar

Saufeli W.B., Enzmann D. (1998), The burnout companion to study and practice – a critical analysis, Taylor & Francis, London.
Google Scholar

Semmer N. (2006), Personality, stress and coping, [w:] Handbook of personality and health, M. Vollrath (red.), Wiley, Chichester, 73–113.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1002/9780470713860.ch4

Sęk H. (2000a), Uwarunkowania i mechanizmy wypalenia zawodowego w modelu społecznej psychologii poznawczej, [w:] Wypalenie zawodowe. Przyczyny, mechanizmy, zapobieganie, H. Sęk (red.), PWN, Warszawa, 83–112.
Google Scholar

Sęk H. (2000b), Wypalenie zawodowe u nauczycieli. Uwarunkowania i możliwości zapobiegania, [w:] Wypalenie zawodowe. Przyczyny, mechanizmy, zapobieganie, H. Sęk (red.), PWN,Warszawa, 149–167.
Google Scholar

Sęk H. (2008), Udział pozytywnych emocji w osiąganiu zdrowia, [w:] Psychologia zdrowia. W poszukiwaniu pozytywnych inspiracji, I. Heszen, J. Życińska (red.), Wydawnictwo SWPS Academica, Warszawa, 73–88.
Google Scholar

Sternbach D.J. (2008), Stress in the Lives of Music Students, „Music Educators Journal”, 94, 3.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/002743210809400309

Śliwerski B. (1999), Wypalenie zawodowe nauczycieli, [w:] Szkoła a wypalenie zawodowe, J. Kropiwnicki (red.), Wydawnictwo Nauczycielskie, Jelenia Góra, 5–15.
Google Scholar

Tucholska S. (2009), Wypalenie zawodowe u nauczycieli, Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
Google Scholar

Wrona-Polańska H. (2003), Zdrowie jako funkcja twórczego radzenia sobie ze stresem: psychologiczne mechanizmy i uwarunkowania zdrowia w zawodzie nauczyciela, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków.
Google Scholar