Suffering, anuish, distress: the destructive Eros in the work of Fyodor Dostoevsky
DOI:
https://doi.org/10.18778/1689-4286.28.02Keywords:
Fyodor Dostoevsky, eroticism, destructive Eros, death, suffering, distress, spirituality, Georges BatailleAbstract
My paper discusses the idea of destructive eroticism in the work of Fyodor Dostoevsky. Eros is posited here as manifesting in two, opposite forms: the Christian virtue of agape consisting in a humble service to a beloved person, and the Greek eros which in Dostoevsky is transformed into destructive love, one steeped in egoism and sadistic-masochistic impulses. I want to argue that destructive eroticism is for Dostoevsky of greatest interest, while love conceived as agape serves in his work only as a minor, normative projection, a tribute paid to the Russian Orthodox worldview. In my analysis I refer to Georges Bataille’s philosophical thought to combine the pattern of unfulfilled and ruinous love in Dostoevsky with his conviction that irrational aspects of man, his penchant to evil and transgression can be seen as a measure of the intensity and authenticity of one’s spiritual life. Contrary to religious interpretations of Dostoevsky, I argue that the author of Crime and Punishment prefers to cast his protagonists into the limbo of suffering, anguish and distress and therefore he ultimately rejects the possibility that human beings can content themselves with a mediocre life in which existential complacency is bought at a price of resignation from dangerous passions of which one could say that were “worth a life”.
References
Айхенвальд, Юлий Исаевич, 1998, Достоевский, [w:] tegoż, Силуэты русских писателей, t. 1, Москва, http://az.lib.ru/a/ajhenwalxd_j_i/text_0123.shtml Data dostępu: 07.06.2014.
View in Google Scholar
Attarian, John, 2004, Dostoevsky vs. the Marquis de Sade, “Modern Age”, vol. 46, issue 4.
View in Google Scholar
Bachtin, Michaił, 1970, Problemy poetyki Dostojewskiego, przeł. N. Modzelewska, Warszawa: PIW.
View in Google Scholar
Bataille, Georges, 1970–1988, L’Alleluiah, catéchisme de Dianus, [w:] tegoż; Oeuvres Complètes, t. 5, Paris: Gallimard.
View in Google Scholar
Bataille, Georges, 2007, Erotyzm, wyd. II, przeł. M. Ochab, Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
View in Google Scholar
Bataille, Georges, 2007b, hasło: Buster Keaton, [w:] G. Bataille (ed.), Encyclopedia Acephalica, comprising the critical dictionary & related texts, http://athemita.files.wordpress.com/2007/04/encyclopaedia-acephalica.pdf Data dostępu: 07.06.2014
View in Google Scholar
Bataille, Georges, 1988, Guilty, przeł. B. Boone, Venice: Lapis Press.
View in Google Scholar
Бердяев, Никола́й Алекса́ндрович, 1918, Откровение о человеке в творчестве Достоевского, “Pyccкaя мысль”, nr 3–4, http://www.vehi.net/berdyaev/otkrov.html#_ftnref2
View in Google Scholar
Бердяев, Никола́й Алекса́ндрович, 1914, Cтаврогин, “Русская мысль”, nr 5, http://www.vehi.net/berdyaev/stvrogin.html Data dostępu: 07.06. 2014.
View in Google Scholar
Bierdiajew Mikołaj, 2013, Światopogląd Dostojewskiego, przeł. H. Paprocki, Kęty: Wyd. Marek Derewiecki.
View in Google Scholar
Berry, Thomas S., 1985, Dostoevsky and Socrates: The Underground Man and “The Allegory of the Cave”, “Dostoevsky Studies”, nr 6.
View in Google Scholar
Braun, Maximilian, 1972, The Brothers Karamazov as an Expository Novel, “Canadian-American Slavic Studies”, vol. 6, nr 2.
View in Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1163/221023972X00561
Cassedy, Steven, 2005, Dostoevsky’s Religion, Stanford: Stanford University Press.
View in Google Scholar
De Jonge, Alex, 1975, Dostoevsky and the Age of Intensity, London: Secher & Warburg.
View in Google Scholar
Dostojewski, Fiodor, 1993, Bracia Karamazow, przeł. A. Wat, przejrzał i poprawił Z. Podgórzec, t. 1, London: Puls.
View in Google Scholar
Dostojewski, Fiodor, 1992a, Notatki z podziemia/Gracz, przeł. G. Karski, London: Puls.
View in Google Scholar
Dostojewski, Fiodor, 1992b, Idiota, przeł. J. Jędrzejewicz, przejrzał i poprawił Z. Podgórzec, London: Puls.
View in Google Scholar
Dostojewski Fiodor, 1992c, Skrzywdzeni i poniżeni, przeł. W. Broniewski, przejrzał i poprawił Z. Podgórzec, London: Puls.
View in Google Scholar
Dostojewski, Fiodor, 2002, Młodzik, przeł. J. Polecki, Białystok: Kreator.
View in Google Scholar
Eнко, Константин, Владимир 1997, Ф. Достоевский — интимная жизнь гения, Москва: Эдиториал УРСС, http://lib.rus.ec/b/220035/read Data dostępu: 07.06. 2014.
View in Google Scholar
Evdokimov, Paul, 2002, Gogol i Dostojewski. Zstąpienie do otchłani, przeł. A. Kunka, Bydgoszcz: Homini.
View in Google Scholar
Frank, Joseph, 1969, The Masks of Stavrogin, “The Sewanee Review”, vol. 77, nr 4.
View in Google Scholar
Франк, Семён Людвигович, 1990, Достоевский и кризис гуманизма (К 50-летию дня смерти Достоевского), [w:] О Достоевском: Творчество Достоевского в русской мысли 1881-1931, Москва: Книга. Data dostępu: 07.06. 2014.
View in Google Scholar
Freud, Sigmund, 2009, Dostojewski i ojcobójstwo, [w:] tegoż, Dzieła, t. 10: Sztuki plastyczne i literatura, przeł. R. Reszke, Warszawa: KR.
View in Google Scholar
Freud, Sigmund, 1994, Poza zasadą przyjemności, przeł. J. Prokopiuk, Warszawa: PWN.
View in Google Scholar
Фридлендер, Георгий, Ф. M. Достоевский и его наследие, http://az.lib.ru/d/dostoewskij_f_m/text_0820-1.shtml Data dostępu: 07.06. 2014.
View in Google Scholar
Горький, Максим, 1939, История русской литературы, Москва: Художественная Литература. Data dostępu: 07.06. 2014.
View in Google Scholar
Grzegorczyk, Anna, 2002, Filozofia Nieoczekiwanego, Poznań: Wyd. Fundacji Humaniora.
View in Google Scholar
Jackson, Robert Louis, 1993, Dialogues with Dostoevsky. The Overwhelming Questions, Stanford: Stanford University Press.
View in Google Scholar
Jewdokimow, Dorota, 2009, Człowiek przemieniony. F. M. Dostojewski wobec tradycji Kościoła Wschodniego, Poznań: Wyd. UAM.
View in Google Scholar
Кашина-Евреинова, Анна, 1923, Подполье гения. сексуальные источники творчества Достоевского, Petrograd: Третья стража. Data dostępu: 07.06. 2014.
View in Google Scholar
Кузнецов, Сергей, 1996, Федор Достоевский и маркиз де Сад. Связи и переклички, [w:] К. А. Степанян (red.), Достоевский в конце XX века, Москва: Классика плюс. Data dostępu: 07.06.2014.
View in Google Scholar
Langan, Janine, 1986, Icon vs. Myth:Dostoevsky, Feminism and Pornography, “Religion & Literature”, vol. 18, nr 1.
View in Google Scholar
LeBlanc, Ronald D., 2009, Slavic Sins of the Flesh. Food, Sex and Carnal Appetite in Nineteenth-Century Russian Fiction, Lebanon: University of New Hampshire Press.
View in Google Scholar
Matlaw, Ralph E, 1960, Thanathos and Eros. Approaches to Dostoevsky’s Universe, „Slavic and East European Journal”, vol. 4 nr 1.
View in Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.2307/304053
Matuszewski, Krzysztof, 2006, Georges Bataille — inwokacje zatraty, Łódź: Wyd. UŁ.
View in Google Scholar
Мережковский, Дмитрий, 2000, Л. Толстой и Достоевский, Наука, Москва: Наука http://az.lib.ru/m/merezhkowskij_d_s/text_1902_tolstoy_i_dostoevsky.shtml
View in Google Scholar
митрополита Антони (Храповицки), 2006, Пастырское изучение людей и жизни по сочинениям Ф. М. Достоевского, [w:] tegoż: Молитва русской души, сретенский монастыр, http://www.pravoslavie.ru/put/2631.htm Data dostępu: 07.06. 2014.
View in Google Scholar
Michajłowski, Mikołaj, 1984, Okrutny talent, przeł. L. Liburska, [w:] Okrutny talent. Dostojewski we wspomnieniach i krytyce, wybór, wstęp i przypisy Z. Podgórzec, Wydawnictwo Literackie, Kraków- Warszawa.
View in Google Scholar
Mochulsky, Konstantin, 1967, Dostoevsky: His Life and Work, trans. M. A. Minichan, Princeton: Princeton University Press.
View in Google Scholar
Morson, Gary S, 1999, Paradoxical Dostoevsky, “Slavic and East European Journal”, vol. 43, nr 3.
View in Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.2307/309866
Panichas, George A., 1985, Dostoevsky’s Spiritual Art. The Burden of Vision, New Jersey: Transaction Publishers.
View in Google Scholar
Parker, Tyler, 1947, Enthusiasm for Life: Notes on „The Possessed”, “Chicago Review”, vol. 2, nr 1.
View in Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.2307/25292761
Praz, Mario, 1966, Zmysły, śmierć i diabeł w literaturze romantycznej, przeł. K. Żaboklicki, Warszawa: PIW.
View in Google Scholar
Розанов, Васи́лий Васи́льевич, 1909, На лекции о Достоевском, „Новое время”, 4 июля. Data dostępu: 07.06. 2014.
View in Google Scholar
de Sade, Donatien A. F., 2003a, Julietta. Powodzenie występku, wybór i tłumaczenie B. Banasiak, K. Matuszewski, Kraków: Mireki.
View in Google Scholar
de Sade, Donatien A. F., 2003b, Powiedzieć wszystko, wybór i tłumaczenie B. Banasiak i inni, Kraków: Mireki.
View in Google Scholar
Szestow, Lew, 2000, Dostojewski i Nietzsche. Filozofia tragedii, przeł. C. Wodziński, Warszawa: Czytelnik.
View in Google Scholar
Traversi, Derek. A., 1962, Dostoevsky, [w:] R. Wellek (red.), Dostoevsky. A Collection of Critical Essays, New York: Prentice-Hall Inc.
View in Google Scholar
Wodziński, Cezary, 2005, Trans, Dostojewski, Rosja, czyli o filozofowaniu siekierą, Gdańsk: słowo-obraz terytoria.
View in Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.