In the face of hypothetic civilization. Spaemann, (post)modernity, postsecularism
DOI:
https://doi.org/10.18778/1689-4286.29.04Keywords:
Robert Spaemann, postsecularism, postmodernity, teleology, postmodern religionAbstract
Robert Spaemann is one of the leading contemporary philosophers whose thought is focused on Christian ethics. Despite his bonds with the Catholic Church he does not use philosophy to “prove” a doctrine but proposes individual ideas avoiding reductions. His reflections on people’s naturalness and historicity, teleology, paradoxicality of science do not lead to simple solutions but are the consequence of participation in the society of contingency. The authoress of this sketch considers if Spaemann’s thought could be inspiring for non-Catholics, as well as ponders over its connections with postsecularism, working out the modernity in respect of religiosity. This article shows what appears from his interpretations to the critical members of (post)modern society and where today is a place for heading for “the immortal rumor”. The authoress explains how Spaemann argues for the potential of anthropomorphic view and human ability to go beyond himself – which does not lead into nothingness.
References
Agamben, G., 2009, Czas, który zostaje. Komentarz do Listu do Rzymian, przeł. S. Królak, Warszawa: Sic!.
View in Google Scholar
Arystoteles, 1968, Fizyka, przeł. i wstęp K. Leśniak, Warszawa: PWN.
View in Google Scholar
Augustyn, 1999, Solilokwia, [w:] tegoż, Dialogi filozoficzne, przeł. A. Świderkówna (i in.), Kraków: Znak, ss. 239-305.
View in Google Scholar
Bauman, Z., 1998, Prawodawcy i tłumacze, przeł. A. Tanalska, [w:] Postmodernizm. Antologia przekładów, wybór i oprac. R. Nycz, Kraków: Baran i Suszczyński, ss. 269-298.
View in Google Scholar
Bauman, Z., 2000, Ponowoczesność jako źródło cierpień, Warszawa: Sic!.
View in Google Scholar
Bauman, Z., 2006, Płynna nowoczesność, przeł. T. Kunz, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
View in Google Scholar
Bielik-Robson, A., 2008, „Na pustyni”. Kryptoteologie późnej nowoczesności, Kraków: Universitas.
View in Google Scholar
Bielik-Robson, A., 2010, Powrót mesjańskiej obietnicy, czyli nowoczesność w perspektywie postsekularnej, [w:] M. M. Bogusławski, A. Kucner, T. Sieczkowski (red.), Filozofia. Ogląd, namysł, krytyka?, Olsztyn: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski.
View in Google Scholar
Bielik-Robson, A., 2013, Deus otiosus: ślad, widmo, karzeł, [w:] A. Bielik-Robson, M. A. Sosnowski (red.), Deus otiosus. Nowoczesność w perspektywie postsekularnej, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, ss. 5-37.
View in Google Scholar
Bogalecki, P., Mitek-Dziemba, A., 2012, Drzewo Poznania. Wprowadzenie do myśli postsekularnej, [w:] P. Bogalecki, A. Mitek-Dziemba (red.), Drzewo Poznania. Postsekularyzm w przekładach i komentarzach, Katowice: Wydawnictwo FA-art, ss. 25-51.
View in Google Scholar
Caputo J. D., 1987, Radical Hermeneutics. Repetition, Deconstruction and the Hermeneutic Project, Bloomington and Indianapolis: Indiana University Press.
View in Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.5840/philtoday198630416
Caputo J. D., 2012, Widmowa hermeneutyka. O słabości Boga i teologii wydarzenia, przeł. A. Malinowska i J. Soćko, [w:] P. Bogalecki, A. Mitek-Dziemba (red.), Drzewo Poznania. Postsekularyzm w przekładach i komentarzach, Katowice: Wydawnictwo FA-art, ss. 121-162.
View in Google Scholar
Descartes R., 1970, Rozprawa o metodzie właściwego kierowania rozumem i poszukiwania prawdy w naukach, przeł. W. Wojciechowska, Warszawa: PWN.
View in Google Scholar
Devall, B., Sessions, G., 1995, Ekologia głęboka. Żyć w przekonaniu, iż Natura coś znaczy, przeł. E. Margielewicz, Warszawa: Pusty Obłok.
View in Google Scholar
Foucault, M., 2006, Słowa i rzeczy, przeł. T. Komendant, Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria.
View in Google Scholar
Gargani, A., 1999, Doznanie religijne jako wydarzenie i interpretacja, przeł. E. Łukaszyk, [w:] Religia. Seminarium na Capri prowadzone przez Jacquesa Derridę i Gianniego Vattimo […],Warszawa: „KR”, ss. 135-162.
View in Google Scholar
Giddens, A., 2001, Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, przeł. A. Szulżycka, Warszawa: PWN.
View in Google Scholar
Lyotard, J.-F.,1997, Kondycja ponowoczesna. Raport o stanie wiedzy, przeł. M. Kowalska, J. Migasiński, Warszawa: Fundacja „Aletheia”.
View in Google Scholar
Marion, J.-L., 1996, Bóg bez bycia, przeł. M. Frankiewicz, Kraków: Znak.
View in Google Scholar
McLennan, G., 2010, The postsecular turn?, „Theory, Culture, Society”, 4, ss. 3-20.
View in Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1177/0263276410372239
Nietzsche, F., 1993, O prawdzie i kłamstwie w pozamoralnym sensie, [w:] tegoż, Pisma pozostałe 1862–1875, przeł. B. Baran, Kraków: Inter-Esse, ss. 181-199.
View in Google Scholar
Oliver, S., 2010, Krótki kurs radykalnej ortodoksji, „Znak”, 662-663, ss. 21-43.
View in Google Scholar
Popper, K. R., 2006, Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie, przeł. H. Krahelska, W. Jedlicki, t. 1-2, Warszawa: PWN.
View in Google Scholar
Potępa, M., 1997, Nihilizm i hermeneutyka w filozofii G. Vattimo [w:] Uniwersalny wymiar hermeneutyki, red. A. Przyłębski, Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora, ss. 81-108.
View in Google Scholar
Singer, P., 2003, Etyka praktyczna, przeł. A. Sagan, Warszawa: Książka i Wiedza.
View in Google Scholar
Sławek, T., 2012, Ratujące niebezpieczeństwo postsekularyzmu [w:] P. Bogalecki, A. Mitek-Dziemba (red.), Drzewo Poznania. Postsekularyzm w przekładach i komentarzach, Katowice: Wydawnictwo FA-art, ss. 9-24.
View in Google Scholar
Spaemann, R., 2001, Osoby. O różnicy między czymś a kimś, przeł. J. Merecki, Warszawa: Oficyna Naukowa.
View in Google Scholar
Spaemann, R., 2006a, O pojęciu natury ludzkiej, [w:] K. Michalski (red.), Człowiek w nauce współczesnej. Rozmowy w Castel Gandolfo, Kraków: Znak, ss. 105-121.
View in Google Scholar
Spaemann, R., 2006b, Teleologia naturalna i działanie, [w:] tegoż, Granice. O etycznym wymiarze działania, przeł. J. Merecki, Warszawa: Oficyna Naukowa, ss. 44-61.
View in Google Scholar
Spaemann, R., 2009a, Chrześcijaństwo i filozofia nowożytna, [w:] tegoż, Odwieczna pogłoska. Pytanie o Boga i złudzenie nowożytności, przeł. J. Merecki, Warszawa: Oficyna Naukowa, ss. 79-111.
View in Google Scholar
Spaemann, R., 2009b, Czy uniwersalistyczne religie powinny zrezygnować ze swojej misji, [w:] tegoż, Odwieczna pogłoska..., ss. 187-205.
View in Google Scholar
Spaemann, R., 2009c, Dowody na istnienie Boga po Nietzschem, [w:] tegoż, Odwieczna pogłoska…, ss. 41-63.
View in Google Scholar
Spaemann, R., 2009d, Funkcjonalne uzasadnienie religii i religia, [w:] tegoż, Odwieczna pogłoska…, ss. 113-151.
View in Google Scholar
Spaemann, R., 2009e, O obecnym stanie chrześcijaństwa, [w:] tegoż, Odwieczna pogłoska…, ss. 277-315.
View in Google Scholar
Spaemann, R., 2009f, Odwieczna pogłoska, [w:] tegoż, Odwieczna pogłoska…, ss. 9-40.
View in Google Scholar
Spaemann, R., 2009g, Pochodzenie i inteligent design, [w:] tegoż, Odwieczna pogłoska…, ss. 65-78.
View in Google Scholar
Spaemann, R., 2009h, Racjonalność a wiara w Boga, przeł. M. Wiertlewska, „Poznańskie Studia Teologiczne”, t. 23, ss. 277-292.
View in Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.14746/pst.2009.23.18
Spaemann, R., 2009i, Tożsamość religijna, [w:] tegoż, Odwieczna pogłoska…, ss. 153-186.
View in Google Scholar
Spaemann, R., 2011a, Egzystencja naturalna a egzystencja polityczna [w:] tegoż, Rousseau – człowiek czy obywatel. Dylemat nowożytności, przeł. J. Merecki, Warszawa: Oficyna Naukowa, ss. 13-44.
View in Google Scholar
Spaemann, R., 2011b, Wprowadzenie, [w:] tegoż, Rousseau – człowiek czy obywatel…, ss. 3-12.
View in Google Scholar
Spaemann, R., 2012a, Czym jest dobra religia, [w:] tegoż, Kroki poza siebie. Przemówienia i eseje, przeł. J. Merecki, Warszawa: Oficyna Naukowa, ss. 293-295.
View in Google Scholar
Spaemann, R., 2012b, Kontrowersyjna natura filozofii, [w:] tegoż, Kroki poza siebie…, ss. 42-60.
View in Google Scholar
Spaemann, R., 2012c, Prawda i wolność, [w:] tegoż, Kroki poza siebie..., ss. 243-259.
View in Google Scholar
Spaemann, R., 2012d, Próby myślenia całości, [w:] tegoż, Kroki poza siebie…, ss. 3-16.
View in Google Scholar
Spaemann, R., 2012e, Przekonania w cywilizacji hipotetycznej, [w:] tegoż, Kroki poza siebie..., ss. 223-242.
View in Google Scholar
Spaemann, R., Löw, R., 2008, Cele naturalne. Dzieje i ponowne odkrycie myślenia teleologicznego, przeł. A. Półtawski, Warszawa: Oficyna Naukowa.
View in Google Scholar
Taubes, J., 2013, Apokalipsa i polityka. Eseje mesjańskie, przeł. P. Graczyk (i in.), Warszawa: Fundacja Augusta hrabiego Cieszkowskiego.
View in Google Scholar
Vattimo, G., 1997, Postnowoczesność i kres historii, przeł. B. Stelmaszczyk, [w:] R. Nycz (red.), Postmodernizm. Antologia przekładów, Kraków: Baran i Suszczyński, ss. 128-144.
View in Google Scholar
Vattimo, G., 2005, Historia zbawienia, historia interpretacji, przeł. A. Zawadzki, „Teksty Drugie”, 4, ss. 113-120.
View in Google Scholar
Vattimo, G., 2010, Wiek interpretacji, [w:] R. Rorty, G. Vattimo, Przyszłość religii, red. Santiago Zabala, przeł. Sławomir Królak, Kraków: WUJ, ss. 53-66.
View in Google Scholar
Vitiello, V., 1999, Pustynia, ethos, opuszczenie. Przyczynek do topologii religijności, przeł. E. Łukaszyk, [w:] Religia. Seminarium na Capri prowadzone przez Jacquesa Derridę i Gianniego Vattimo […],Warszawa: „KR”, ss. 163-204.
View in Google Scholar
Wittgenstein, L., 1970, Tractatus logico-philosophicus, przeł. B. Wolniewicz, Warszawa: PWN.
View in Google Scholar
Woźniak, R. J., 2010, Radykalna Ortodoksja: próba opisu, „Znak”, 662-663, ss. 10-20.
View in Google Scholar
Zabala, S., 2010, Wprowadzenie. Religia poza teizmem i ateizmem, [w:] R. Rorty, G. Vattimo, Przyszłość religii, przeł. S. Królak, Kraków: WUJ, ss. 9-36.
View in Google Scholar
Zawadzki, A., 2006, Wstęp, [w:] G. Vattimo, Koniec nowoczesności, przeł. M. Surma-Gawłowska, Kraków: Universitas, ss. V-XXI.
View in Google Scholar
Žižek, S., 2006, Kukła i karzeł. Perwersyjny rdzeń chrześcijaństwa, przeł. M. Kropiwnicki, Bydgoszcz: Branta.
View in Google Scholar
Žižek, S., 2009, Kruchy absolut, czyli dlaczego warto walczyć o chrześcijańskie dziedzictwo, przeł. M. Kropiwnicki, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
View in Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.