Religious rationalism of Wiszowaty and Leibniz
DOI:
https://doi.org/10.18778/1689-4286.29.02Keywords:
Socinianism, Leibniz, Wiszowaty, rationalism, truth, reason, faithAbstract
The purpose of this article is to show that religious rationalism presented by Polish Socinian Andrzej Wiszowaty is different from Leibniz’s religious rationalism. At the beginning of the article the author analyzed the dispute between Wiszowaty and Leibniz about Trinity. While comparing religious and philosophical concept of Wiszowaty and Leibniz the author has proved that both philosophers presented different views related to the nature of God, perception of the truths of faith, predestination and miracles. Wiszowaty in a dispute about the Trinity represented Socinian ideas and believed the dogma of the Trinity is contrary to the reason and inconsistent with the Bible, while Leibniz defended the Christian dogma against the alleged contradictions.
References
Cichowicz, S., 1970, Filozof i istnienie u podstaw Teodycei G. W. Leibniza, Warszawa: PWN.
View in Google Scholar
Chmaj, L., 1921, Andrzej Wiszowaty jako działacz i myśliciel religijny, „Reformacja w Polsce, Organ Towarzystwa do Badania Dziejów Reformacji w Polsce”, r. 1, z. 4.
View in Google Scholar
Copleston, F., 1995, Historia Filozofii: Od Kartezjusza do Leibniza, t. 4, przeł. J. Marzęcki, Warszawa: PAX.
View in Google Scholar
Copleston, F., 2000, Historia Filozofii: Od Augustyna do Szkota, t. 2, przeł. S. Zalewski, Warszawa: PAX.
View in Google Scholar
Huber, S., 2005, Logika i wiara w sporze Andrzeja Wiszowatego i Gottfrieda Wilhelma Leibniza o Trójcę Świętą, Warszawa: Semper.
View in Google Scholar
Kolarzowski, J., 2009, Idea praw jednostki w pismach Braci Polskich: u narodzin nowożytnej koncepcji praw człowieka, Warszawa: WUW.
View in Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323529699
Leibniz, G. W., 1969, Czwarte pismo Leibniza, przeł. S. Cichowicz, H. Krzeczkowski, [w:] tegoż, Wyznanie wiary filozofa; Rozprawa metafizyczna; Monadologia; Zasady natury i łaski oraz inne pisma filozoficzne, Warszawa: PWN.
View in Google Scholar
Leibniz, G. W., 1969, Wyznanie wiary filozofa, przeł. S. Cichowicz, H. Krzeczkowski [w:] tegoż, Wyznanie wiary filozofa; Rozprawa metafizyczna; Monadologia; Zasady natury i łaski oraz inne pisma filozoficzne, Warszawa: PWN.
View in Google Scholar
Leibniz, G. W., 2001, Teodycea: O dobroci Boga, wolności człowieka i pochodzeniu zła, przeł. M. Frankiewicz, Warszawa: PWN.
View in Google Scholar
Leibniz, G. W., 2005, Obrona Trójcy, przeł. S. Huber [w:] S. Huber, Logika i wiara w sporze Andrzeja Wiszowatego i Gottfrieda Wilhelma Leibniza o Trójcę Świętą, Warszawa: Semper.
View in Google Scholar
Narbutt, O., 1962, Sylogizmy Wiszowatego w świetle krytyki Leibniza, „Ruch Filozoficzny” XXI, nr 4.
View in Google Scholar
Ogonowski, Z., 1959, Wiara i rozum w doktrynach religijnych socynian i Locke’a, [w:] L. Chmaj (red.), Studia nad arianizmem, Warszawa: PWN.
View in Google Scholar
Ogonowski, Z., 1960, Socynianizm polski, Warszawa: WP.
View in Google Scholar
Ogonowski, Z., 1960, Wstęp, [w:] A. Wiszowaty, O religii zgodnej z rozumem: czyli, Traktat o posługiwaniu się sądem rozumu także w sprawach teologicznych i religijnych, przeł. E. Jędrkiewicz, Warszawa: PWN.
View in Google Scholar
Ogonowski, Z., 1966, Socynianizm a oświecenie, Warszawa: PWN.
View in Google Scholar
Ogonowski, Z., 1981, Leibniz i socynianizm, „Odrodzenie i reformacja w Polsce”, t. XXVI.
View in Google Scholar
Radoń, S., 1993, Z dziejów polemiki antyariańskiej w Polsce XVI–XVII wieku, Kraków: Universitas.
View in Google Scholar
Sidor, E., 2005, Bracia polscy i ich ad fontes, Poznań: Echad.
View in Google Scholar
Tomasz z Akwinu, 2003, Suma contra gentiles. Prawda wiary chrześcijańskiej w dyskusji z poganami, innowiercami i błądzącymi, przeł. Z. Włodek, Poznań: W drodze.
View in Google Scholar
Wiszowaty, A., 1960, O religii zgodnej z rozumem: czyli, Traktat o posługiwaniu się sądem rozumu także w sprawach teologicznych i religijnych, przeł. E. Jędrkiewicz, Warszawa: PWN.
View in Google Scholar
Wiszowaty, A., 2005, List do Barona Boineburga w październiku 1665 r., przeł. S. Huber [w:] S. Huber, Logika i wiara w sporze Andrzeja Wiszowatego i Gottfrieda Wilhelma Leibniza o Trójcę Świętą, Warszawa: Semper.
View in Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
