Uniwersalizm vs. tradycjonalizm – różne racjonalności, odmienne antropologie

Anna Kopeć-Kaczor

doi:10.18778/1689-4286.48.06

Autor

Anna Kopeć-Kaczor Uniwersytet Jagielloński

DOI:

https://doi.org/10.18778/1689-4286.48.06

Słowa kluczowe:

uniwersalizm, tradycja, racjonalność, tożsamość, wolność

Abstrakt

Artykuł przedstawia tezę (postawioną przez Alasdaira MacIntyre'a), że spór o znaczenie takich pojęć jak ‘tożsamość’, ‘podmiotowość’, ‘wolność’, jest nierozstrzygalny. Konflikty wokół nich opierają się na błędnym założeniu, że istnieje tylko jedna prawdziwa racjonalność. MacIntyre konfrontuje taką koncepcję (uniwersalizm) z podejściem, które przyznaje, że istnieje wiele różnych rodzajów racjonalności (zakorzenionych w różnych tradycjach). Pierwsza część artykułu prezentuje jak MacIntyre rozumie uniwersalność i tradycję Druga koncentruje się na takich pojęciach, jak tożsamość i wolność, rozwijanych przez dwie tradycje: liberalizm i etykę cnoty. Na koniec przedstawia wniosek, że czynnikiem odróżniającym od siebie te dwie tradycje jest fakt istnienia (nieistnienia) dóbr doskonałości.

Bibliografia

Annas, J. (2011). Intelligent virtue. New York: Oxford University Press.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199228782.001.0001

Arystoteles. (2012). Etyka Nikomachejska. Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar

Chmielewski, A. (2014). Niewspółmierność, nieprzekładalność, konflikt. Relatywizm we współczesnej filozofii analitycznej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Zobacz w Google Scholar

Gałkowski, S. (2003). Rozwój i odpowiedzialność. Antropologiczne podstawy koncepcji wychowania moralnego. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Zobacz w Google Scholar

Gawkowska, A. (2004). Biorąc wspólnotę poważnie?: komunitarystyczne krytyki liberalizmu. Warszawa: IFiS PAN.
Zobacz w Google Scholar

Hursthouse, R. (1999). On virtue ethics. Oxford University Press.
Zobacz w Google Scholar

Jaśtal, J. (2009). Natura cnoty. Problematyka emocji w neoarystotelesowskiej etyce cnót. Kraków: Księgarnia Akademicka.
Zobacz w Google Scholar

Machura, P. (2009). Ideał człowieka-filozofa w koncepcji AlasdairaMacIntyre’a. Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”.
Zobacz w Google Scholar

MacIntyre, A. (2007). Czyja sprawiedliwość? Jaka racjonalność?. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Zobacz w Google Scholar

MacIntyre, A. (2009). Dependent Rational Animals. Londyn: Duckworth.
Zobacz w Google Scholar

MacIntyre, A. (1996). Dziedzictwo cnoty: Studium z teorii moralności. Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar

MacIntyre, A. (2016). Ethics in the Conflicts of Modernity. An Essay on Desire, Practical Reasoning, and Narrative. Cambridge: Cambridge University Press.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/9781316816967

MacIntyre, A. (2009a). Etyka i polityka. Warszawa:
Zobacz w Google Scholar

MacIntyre, A. (2013). Krótka historia etyki. Filozofia moralności od czasów Homera do XX wieku. Warszawa: PWN.
Zobacz w Google Scholar

MacIntyre, A. (2006). The Tasks of Philosophy. Cambridge: Cambridge University Press.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511819797

MacIntyre, A. (2009b).Trzy antagonistyczne wersje dociekań moralnych. Etyka, Genealogia i Tradycja. Warszawa:Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Zobacz w Google Scholar

Nieztsche, F. (1993). Pisma pozostałe 1862-1875. Kraków: Inter Esse.
Zobacz w Google Scholar

Nowak, W.M. (2008). Spór o nowoczesność w poglądach Charlesa Taylora i AlasdairaMacIntyre’a. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Zobacz w Google Scholar

Środa, M. (2003). Indywidualizm i jego krytycy. Warszawa: Aletheia.
Zobacz w Google Scholar

Szutta, N. (red.).(2010). Współczesna etyka cnót: możliwości i ograniczenia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14394/etyka.1175

Szutta, N., A. (2015). W poszukiwaniu moralnego charakteru. Lublin: Wydawnictwo Academicon.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.52097/acapress.9788362475667

Warmbier, A. (red.).(2016). Spór o podmiotowość. Perspektywa interdyscyplinarna. Kraków: Księgarnia Akademicka.
Zobacz w Google Scholar

Williams, B. (1973). Problems of the Self. Philosophical Papers 1956-1972. Cambridge: Cambridge University Press.
Zobacz w Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511621253

Zdybel, J. (2005). Między wolnością a powinnością. Filozofia polityczna Isaiaha Berlina i AlasdairaMacIntyre’a. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Mari Curie-Skłodowskiej.
Zobacz w Google Scholar