Rafy procesu rewitalizacji – teoria i polskie doświadczenia
DOI:
https://doi.org/10.18778/1429-3730.49.02Słowa kluczowe:
rewitalizacja, program rewitalizacji, ustawa o rewitalizacji, dobre i złe praktykiAbstrakt
Polskie doświadczenia rewitalizacyjne sięgają początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku, rewaloryzacyjne, szeroko uznane w światowej literaturze przedmiotu i praktyce konserwatorskiej, są zaś odleglejsze. Wraz z kolejnymi zmianami podejścia do rewitalizacji polskie gminy miały możliwość poznania pełnego spektrum znaczenia terminu „rewitalizacja” i nauczenia się jego stosowania. Obserwacja tych doświadczeń pokazuje, że oprócz pozytywnych zmian często występują i ciemne strony, których skutki najczęściej odczuwają najbardziej potrzebujący mieszkańcy i inni interesariusze na obszarach zdegradowanych. Celem artykułu jest przedstawienie zagrożeń związanych z procesem rewitalizacji oraz ich usystematyzowanie w świetle teorii i dotychczasowych, ponaddwudziestoletnich doświadczeń polskich miast. Artykuł zakończą rekomendacje dotyczące potrzeby ewolucyjnych zmian podejścia do rewitalizacji, które mogą ograniczyć ekspozycję mieszkańców na negatywne skutki procesów rewitalizacyjnych.
Bibliografia
Andersson R., ‘Breaking Segregation’ – Rhetorical Construct or Effective Policy? The Case of the Metropolitan Development Initiative in Sweden, „Urban Studies” 2006, vol. 43, nr 4.
Google Scholar
Andritzky M. (red.), Stadtsanierung oder Stadtzerstörung?, [w:] H. Glaser, Urbanistik – Neue Aspekte der Stadtentwicklung, C.H. Beck’sche Verlagsbuchhandlung, München 1974.
Google Scholar
Ashworth G.J., Heritage planning: conservation as the management of urban change, Geo Pres, Groningen 1991.
Google Scholar
Biliński T., Studia programowe i metody realizacji przedsięwzięć rewitalizacyjnych, „Sprawy Mieszkaniowe” 2001, nr 1–2.
Google Scholar
Billert A., Centrum Staromiejskie w Żarach; problemy, metody i strategie rewitalizacji, maszynopis, Słubice 2004.
Google Scholar
Carpenter J., Addressing Europe’s Urban Challenges: Lessons from the EU Urban Community Initiative, „Urban Studies” 2006, vol. 43, nr 12.
Google Scholar
Cęckiewicz W. (red.), Rola i funkcja zespołów zabytkowych w rozwoju przestrzennym miast, aglomeracji i regionów, raport z badań w ramach problemu międzyresortowego „Rewaloryzacja zespołów zabytkowych na tle rozwoju miast”, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków 1989.
Google Scholar
Chojecki S., Problemy przebudowy starych dzielnic mieszkaniowych, „Miasto” 1973, nr 3.
Google Scholar
Couch C., Urban Renewal. Theory and Practice, Macmillan, London 1990.
Google Scholar
Donnison D., The Challenge of Urban Regeneration for Community Development, „Community Development Journal” 1993, vol. 28, nr 4.
Google Scholar
Dyspersja, Kierunki i zasady wspierania działań społecznych ukierunkowanych na aktywizację społeczną i gospodarczą zdegradowanych obszarów miejskich w subregionalnych i regionalnych ośrodkach rozwojowych województwa pomorskiego w kontekście perspektywy fi nansowej UE 2014–2020, badanie na zamówienie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego, Warszawa 2013.
Google Scholar
Jacquier C., On Relationship between Integrated Policies for Sustainable Development and Urban Governance, „Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie” 2005, vol. 96, nr 4.
Google Scholar
Jadach‑Sepioło A., Płachecki T., Analiza zagrożeń dla procesu rewitalizacji Strefy Wielkomiejskiej w Łodzi. Raport, Urząd Miasta Łodzi, Łódź 2015.
Google Scholar
Janas K., Jarczewski W., Wańkowicz W., Model rewitalizacji miast, tom X, seria „Rewitalizacja miast polskich”, Instytut Rozwoju Miast, Kraków 2010.
Google Scholar
Kaczmarek S., Rewitalizacja terenów poprzemysłowych. Nowy wymiar w rozwoju miast, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2001.
Google Scholar
Kanclerz F., Ochrona historycznych układów miejskich – postulaty konserwatorskie, BMIOZ, Warszawa 1967.
Google Scholar
Kozłowski S., Wojnarowska A., Rewitalizacja zdegradowanych obszarów miejskich. Zagadnienia teoretyczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2011.
Google Scholar
Majer A., Miasta Ameryki. Kryzys i polityka odnowy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999.
Google Scholar
Monheim H., Stadterneuerung in Klein‑ und Mittelstädten – Ein Plädoyer für die Behutsamkeit, „Informationen zur Raumentwicklung” 1985, H. 9.
Google Scholar
Muzioł‑Węcławowicz A., Rewitalizacja dzielnic śródmiejskich, [w:] W. Jarczewski (red.), Przestrzenne aspekty rewitalizacji. Śródmieścia, blokowiska, tereny poprzemysłowe, pokolejowe i powojskowe, tom IV, seria „Rewitalizacja miast polskich”, Instytut Rozwoju Miast, Kraków 2009.
Google Scholar
Noworól A., Planowanie rozwoju terytorialnego w skali regionalnej i lokalnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2007.
Google Scholar
Ostrowski W., Zespoły zabytkowe a urbanistyka, Arkady, Warszawa 1980.
Google Scholar
Palicki S., Rewitalizacja na tle innych przejawów odnowy miast, „Studia i Materiały Towarzystwa Naukowego Nieruchomości” 2007, vol. 15, nr 1–2.
Google Scholar
Roberts P., The Evolution, Definition and Purpose of Urban Regeneration, [w:] P. Roberts, H. Sykes, Urban Regeneration: A Handbook, Sage, London 2000.
Google Scholar
Skalski K., Francuski model rehabilitacji zasobów mieszkaniowych. Propozycja zastosowania w Polsce, „Sprawy Mieszkaniowe” 1994, nr 4.
Google Scholar
Skalski K., Projekty i programy rewitalizacji w latach 2000–2006. Studium przypadków, Stowarzyszenie „Forum Rewitalizacji”, Kraków 2006.
Google Scholar
Skiba J., Rewaloryzacja zespołów mieszkaniowych Krakowa, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1976.
Google Scholar
Topczewska T., Siemiński W., Urban revitalisation in Poland, Instytut Gospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa, Warszawa 2013.
Google Scholar
Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz.U. z 2015 r., poz. 1777).
Google Scholar
Warzywoda‑Kruszyńska W., Jankowski B., Ciągłość i zmiana w łódzkich enklawach biedy, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2013.
Google Scholar
Ziobrowski Z., Domański B., Rewitalizacja miast polskich jako sposób zachowania dziedzictwa materialnego i duchowego oraz czynnik zrównoważonego rozwoju. Podsumowanie projektu, tom XIII, seria „Rewitalizacja miast polskich”, Instytut Rozwoju Miast, Kraków 2010.
Google Scholar
Ziobrowski Z., Ptaszycka‑Jackowska D., Rębowska A., Geissler A., Rewitalizacja, re‑habilitacja, restrukturyzacja. Odnowa miast, Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej, Oddział w Krakowie, Kraków 2000.
Google Scholar
Ziobrowski Z. (red.), Założenia polityki rewitalizacji w Polsce, tom IX, seria „Rewitalizacja miast polskich”, Instytut Rozwoju Miast, Kraków 2010.
Google Scholar
Zuziak Z., Strategie rewitalizacji przestrzeni śródmiejskiej, Politechnika Krakowska im. T. Kościuszki, Kraków 1998.
Google Scholar
