Population Losses in the Wola Area During the Warsaw Uprising 1944. A Review of Research and an Attempt at Balance

Authors

DOI:

https://doi.org/10.18778/3071-7779.2024.1.08

Keywords:

Warsaw Uprising of 1944, massacre of Wola, mass executions, population

Abstract

This article reviews the research of Stanisław Płoski and Ewa Śliwińska, Adam Borkiewicz, Hanns von Krannhals, Maria Turlejska, Antoni Przygoński, Joanna Hanson, Maja Motyl and Stanisław Rutkowski, Piotr Gursztyn, Norbert Bączyk and Grzegorz Jasiński and Hubert Kuberski, which indicates that there were between 10,000 and 57,600 victims of the Wola massacre. A comparative analysis of mass executions in Rumbula near Riga, Babyn Yar near Kyiv, and executions carried out as part of the ‘Ertnefest’ operation has shown that the German forces in Wola were sufficient to exterminate even up to approximately 60,000 people. It was also demonstrated that the Wola district covered the area west of Towarowa and Okopowa streets, composed of 14 statistical districts belonging to 7 police districts. The estimated population of Wola in the summer of 1944 was approximately 100,000 people – potential victims of mass executions. The above findings indicate the need to develop a new methodological proposal and conduct further research on the number of population losses in Wola in 1944.

References

DHM – Deutsches Historisches Museum. Inv.-Nr.: DF 2003/3. Brief von Reinhard Heydrich an Joachim von Ribbentrop 1 – B - Nr. 24 B/41 g. Rs. Berlin. 25. November 1941, 18. https://www.dhm.de/lemo/bestand/objekt/brief-von-reinhard-heydrich-an-joachim-von-ribbentrop-mit-erwaehnung-des-massakers-von-babi-jar-1941.html. Available on-line: October 21, 2023.
View in Google Scholar

LASH – Landesarchiv Schleswig-Holstein. Abt. 354 Landgericht und Staatsanwaltschaft Flensburg [Flensburg Regional Court and Public Prosecutor’s Office], No. 11 201. Testimony of Hanns von Krannhals before the Prosecutor’s Office in Flensburg, 23 September 1958, folio 7.
View in Google Scholar

USHMM – United States Holocaust Memorial Museum Collection. Accession Number: 1994.108.2. Bekanntmachung. Lublin April 21, 1944, https://collections.ushmm.org/search/catalog/irn8544. Available on-line: October 10, 2023.
View in Google Scholar

Adam Józef Borkiewicz. In: Powstańcze Biogramy. Muzeum Powstania Warszawskiego. https://www.1944.pl/powstancze-biogramy/adam-borkiewicz,3985.html. Available on-line: October 10, 2023.
View in Google Scholar

Akcja “Dożynki”. In: Holocaust Encyclopedia. United States Holocaust Memorial Museum. https://encyclopedia.ushmm.org/content/pl/article/aktion-erntefest-operation-harvest-festival. Available on-line: May 5, 2023.
View in Google Scholar

Bączyk N., Jasiński G. 2020. Dawid kontra Goliat. Niemieckie specjalne środki bojowe w Powstaniu Warszawskim. Warszawa.
View in Google Scholar

Berkhoff K. et al. (eds) 2018, Basic Historical Narrative of the Babyn Yar Holocaust Memorial Center. https://babynyar.org/en/historical-narrative. Available on-line: November 3, 2023.
View in Google Scholar

BN 1919 – Biblioteka Narodowa. Plan m. st. Warszawy, Magistrat m. st. Warszawy. Warszawa 1919. ref. ZZK 26,757.
View in Google Scholar

Borecka E. et al. (eds) 1994, Exodus Warszawy. Ludzie i miasto po Powstaniu 1944 3: Archiwalia. Warszawa.
View in Google Scholar

Borkiewicz A. 2018. Powstanie warszawskie 1944. Zarys działań natury wojskowej. Warszawa.
View in Google Scholar

Browning C.R. 2001. Ordinary men. Reserve Police Battalion 101 and the Final Solution in Poland. London.
View in Google Scholar

Chmielewski J. Akcja “Dożynki” (“Aktion Erntefest”) w Lublinie 3 listopada 1943. In: Leksykon. Historia Lublina i Lubelszczyzny. Zagłada. https://teatrnn.pl/leksykon/artykuly/akcja-dozynki-erntefest-w-lublinie-3-listopada-1943. Available on-line: May 29, 2023.
View in Google Scholar

Dunin-Wąsowicz K. 1988. Władze niemieckie i propaganda wobec powstania warszawskiego 1944 r. “Dzieje Najnowsze” 20(3–4), 21–68.
View in Google Scholar

Duszkin M. 2010. Wykładniki przybliżoności adnumeratywnej w języku polskim i rosyjskim. Warszawa.
View in Google Scholar

Gładysiak Ł. 2012. Jednostki specjalnego przeznaczenia niemieckiej Służby Bezpieczeństwa podczas działań wojennych na froncie wschodnim w latach 1941–1945. Poznań.
View in Google Scholar

Gursztyn P. 2015. Rzeź Woli. Zbrodnia nierozliczona. Warszawa.
View in Google Scholar

Hanson J.K.M. 1982. The Civilian Population and the Warsaw Uprising of 1944, Cambridge.
View in Google Scholar

Hanson J.K.M. 2004. Nadludzkiej poddani próbie. Ludność cywilna Warszawy w powstaniu 1944 r. transl. A. Wiśniewska-Walczyk. Warszawa.
View in Google Scholar

Jerzak M. 2017. Zbrodnie okupanta hitlerowskiego w czasie powstania warszawskiego na ludności cywilnej w polskiej historiografii, “Studia z Dziejów Polskiej Historiografii Wojskowej” 18, 89–106.
View in Google Scholar

Kąkolewski K. 1975. Co u pana słychać? Warszawa.
View in Google Scholar

Koprowska M. 2022. Życie religijne podczas Powstania Warszawskiego. Warszawa.
View in Google Scholar

Krannhals von H. 1962. Der Warschauer Aufstand 1944, Frankfurt am Main.
View in Google Scholar

Kuberski H. 2021. Walki SS-Sonderregiment Dirlewanger o Wolę a egzekucje zbiorowe ludności cywilnej. “Dzieje Najnowsze” 53(1), 137–176.
View in Google Scholar

Kula W. 1984. Ludność Warszawy w pierwszych ośmiu miesiącach wojny (IX 1939 – IV 1940). “Rocznik Warszawski” 17, 171–243.
View in Google Scholar

Kur T. (ed.) 1966. Pozostaną na zawsze w naszej pamięci. Warszawa.
View in Google Scholar

Marti P. 2016. Sprawa Reinefartha. Kat powstania warszawskiego czy szacowny obywatel. transl. B. Ostrowska. Warszawa.
View in Google Scholar

Mass shootings at Babyn Yar (Babi Yar). In: Holocaust Encyclopedia. United States Holocaust Memorial Museum. https://encyclopedia.ushmm.org/content/en/article/kiev-and-babi-yar. Available on-line: May 29, 2023.
View in Google Scholar

Mierecki P., Christoforow W. (eds) 2007. Powstanie Warszawskie 1944 w dokumentach z archiwów służb specjalnych. Warszawa.
View in Google Scholar

Motyl M., Rutkowski S. 1994. Powstanie Warszawskie 1 VIII-2 X 1944: rejestr miejsc i faktów zbrodni popełnionych przez okupanta hitlerowskiego na ziemiach polskich w latach 1939–1945. Warszawa.
View in Google Scholar

Mórawski K. 1994. Wprowadzenie. In: K. Mórawski (ed.), Wola – Warszawskie Termopile 1944. Przewodnik historyczny po miejscach walk i straceń z dni powstania warszawskiego. Warszawa, 9–10.
View in Google Scholar

Mórawski K. (ed.) 2000. Historia Woli. Warszawa.
View in Google Scholar

Operation ‘Harvest Festival’. In: Holocaust Encyclopedia. United States Holocaust Memorial Museum. https://encyclopedia.ushmm.org/content/pl/article/aktion-erntefest-operation-harvest-festival. Available on-line: May 29, 2023.
View in Google Scholar

The Order Police. In: Holocaust Encyclopedia. United States Holocaust Memorial Museum. https://encyclopedia.ushmm.org/content/en/article/the-order-police. Available on-line: May 29, 2023.
View in Google Scholar

Płoski S., Śliwińska E. 1951. Miejsca masowych egzekucji w Warszawie w latach 1939–1944. “Biuletyn Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce” 6, 81–97.
View in Google Scholar

Pobóg-Malinowski W. 1960, Najnowsza historia polityczna Polski 1864–1945 3. Londyn.
View in Google Scholar

Przewodnik... 1966. Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa. Lata wojny 1939–1945. Warszawa.
View in Google Scholar

Przygoński A. 1988. Powstanie warszawskie w sierpniu 1944 r. 1–2. Warszawa.
View in Google Scholar

Rocznik 1938. Rocznik Statystyczny Warszawy 1936–1937. Warszawa.
View in Google Scholar

Szarota T. 2010. Okupowanej Warszawy dzień powszedni: studium historyczne. Warszawa.
View in Google Scholar

Szober S. 1948. Słownik poprawnej polszczyzny. Warszawa.
View in Google Scholar

Turlejska M. 1974. Nieznane dokumenty o powstaniu warszawskim. “Polityka” 37.
View in Google Scholar

Tyszkiewicz J. 2000, Wola Warszawska w zaraniu dziejów i w średniowieczu. In: K. Mórawski (ed.), Historia Woli, Warszawa.
View in Google Scholar

Utracka K. 2018, Historiografia Powstania Warszawskiego. In: A. Borkiewicz Powstanie warszawskie 1944. Zarys działań natury wojskowej. Warszawa, 33–67.
View in Google Scholar

Utracka K. 2020, Stan badań Rzezi Woli. Materiały konferencji “Osądzić Rzeź Woli”, Warszawa 2020, s. 95–104. https://genocidewola44.pl/index.php/konferencja/. Available on-line: October 23, 2023.
View in Google Scholar

Downloads

Published

2024-12-30

How to Cite

Przeszowski, K. (2024). Population Losses in the Wola Area During the Warsaw Uprising 1944. A Review of Research and an Attempt at Balance. Faces of War, (1), 109–128. https://doi.org/10.18778/3071-7779.2024.1.08

Issue

Section

Articles