The spread of alien species along the touristic routes of the Słowiński National Park
DOI:
https://doi.org/10.1515/fobio-2017-0007Słowa kluczowe:
invasive species, anthropopression, protected areas, synanthropic plantsAbstrakt
Szlaki turystyczne mają wielkie znaczenie dla rozprzestrzeniania się obcych gatunków na obszarach chronionych, takich jak parki narodowe. Celem badań była ocena rozprzestrzeniania się wybranych gatunków wzdłuż różnego rodzaju szlaków turystycznych przebiegających przez Słowiński Park Narodowy oraz dróg asfaltowych leżących w bezpośrednim sąsiedztwie Parku, w jego otulinie. Stwierdzono obecność 108 stanowisk ośmiu obcych gatunków: Padus serotina, Quercus rubra, Acer negundo, Robinia pseudoacacia spośród gatunków drzewiastych oraz Conyza canadensis, Impatiens parviflora, Juncus tenuis i Oxalis fontana spośród roślin zielnych). Stanowiska roślin drzewiastych odnotowano na obszarach, gdzie wcześniej były celowo sadzone oraz wzdłuż szlaków prowadzących do takich obszarów. Wszystkie analizowane rośliny drzewiaste mogą być źródłem zagrożenia ekologicznego i powinny być aktywnie usuwane. W przypadku roślin zielnych, gatunki, które zgodnie z literaturą nie stanowią zagrożenia dla nieprzekształconych zbiorowisk roślinnych – Juncus tenuis i Oxalis fontana – notowano dość powszechnie. Ich populacje powinny być monitorowane. Populacje Impatiens parviflora, gatunku zaklasyfikowanego do IV klasy inwazyjności oraz Conyza canadensis, który zgodnie z literaturą może rozprzestrzeniać się na wydmach, powinny zostać zniszczone jak najszybciej, dopóki zajmują małe obszary.
Pobrania
Bibliografia
Adamowski, W., Bomanowska, A. 2016. Niecierpek drobnokwiatowy Impatiens parviflora DC. In: Obidziński, A., Kołaczkowska, E. & Otręba, A. (eds), Metody zwalczania obcych gatunków roślin występujących na terenie Puszczy Kampinoskiej, 1st edn, pp. 25–31. Kampinoski Park Narodowy.
Google Scholar
Banaszek, J., Szymczyk, A. 2014. The influence of hum an impact on the diversity of plant species on the example of the landscape conservation protected area. Acta Geographica Silesiana, 17: 5–10.
Google Scholar
Bijak, S., Czajkowski, M., Ludwisiak, Ł. 2014. Occurrence of black cherry (Prunus serotina Ehrh.) in the State Forests in Poland. Forest Research Papers, 75: 359–365.
Google Scholar
Credit Valley Conservation. 2011. Methods to control invasive species. Mississauga, Ontario, Canada. http://www.creditvalleyca.ca/wpcontent/uploads/2011/02/MethodstoControlInvasives.pdf
Google Scholar
Dajdok, Z., Krzysztofiak, A., Krzysztofiak, L., Romański, M., Śliwiński, M. 2007. Rośliny inwazyjne w Wigierskim Parku Narodowym. Wydawnictwo Stowarzyszenia „Człowiek i Przyroda”, Krzywe.
Google Scholar
Damschen, E.I., Baker, D.V., Bohrer, G., Nathan, R., Orrock, J.L., Turner, J.R., Brudvig, L.A., Haddad, N.M., Levey, D.J., Tewksbury, J.J. 2014. How fragmentation and corridors affect wind dynamics and seed dispersal in open habitats. Proc Natl Acad Sci USA 111(9): 3484–3489. URL: http://www.pnas.org/content/111/9/3484
Google Scholar
Danielewicz, W., Wiatrowska, B. 2014. Inwazyjne gatunki drzew i krzewów w lasach Polski. Peckiana, 9: 59–67.
Google Scholar
Flory, S.L., Clay, K. 2006. Invasive shrub distribution varies with distance to roads and stand age in eastern deciduous forests in Indiana, USA. Plant Ecology, 184: 131–141.
Google Scholar
Flory, S.L., Clay, K. 2009. Effects of roads and forest successional age on experimental plant invasions. Biological Conservation, 142: 2531–2537.
Google Scholar
Forman, R.T.T., Sperling, D., Bissonette, J.A., Clevenger, A.P, Cutshall, C.D., Dale, V.H., Fahrig, L., France, R., Goldman, C.R., Heanue, K., Jones, J.A., Swanson, F.J., Turrentine, T., Winter, T.C. 2003. Road ecology: science and solutions. Island Press, Washington.
Google Scholar
Frączek, J., Mudryk, K., Wróbel, M. 2009. Klon jesionolistny Acer negundo L. – nowy potencjalny gatunek energetyczny. Acta Agrophysica, 14(2): 313–322.
Google Scholar
Fornal-Pieniak, B. 2011. Impact of toursim on forest ecosystems in Ciężkowice district. Studia i Materiały CEPL w Rogowie R. 13, 3(28): 175–180.
Google Scholar
Gazda, A., Augustynowicz, P. 2012. Obce gatunki drzew w polskich lasach gospodarczych. Co wiemy o puli i o rozmieszczeniu wybranych taksonów? Studia i Materiały CEPL w Rogowie, 33(4): 53–71.
Google Scholar
Hantz, J. 1979. Rodzaj Oxalis w Polsce. Fragmenta Floristica et Geobotanica, 25: 65–112.
Google Scholar
Jagodziński, A.M., Dyderski, M. K., Rawlik, M., Banaszczak, P. 2015. Plantation of coniferous trees modifies risk and size of Padus serotina (Ehrh.) Borkh. invasion – Evidence from a Rogów Arboretum case study. Forest Ecology and Management 357: 84–94.
Google Scholar
Joly, M., Bertrand, P., Gbangou, R.Y., White, M.–C., Dubé, J., Lavoie, C. 2011. Paving the way for invasive species: road type and the spread of common ragweed (Ambrosia artemisiifolia). Environmental Management, 48(3): 514–522.
Google Scholar
Krzysztofiak, L., Krzysztofiak, A. 2015. Zwalczanie niecierpka gruczołowatego Impatiens glandulifera w Wigierskim Parku Narodowym iw jego bezpośredniej otulinie. In: Krzysztofiak L., Krzysztofiak, A. (eds), Zwalczanie inwazyjnych gatunków roślin obcego pochodzenia–dobre i złe doświadczenia, Stowarzyszenie „Człowiek i Przyroda”, Krzywe, 75–88.
Google Scholar
Kołaczkowska, E. 2008. Inwazje obcych gatunków roślin – problem naukowy i praktyczny. Przegląd Geograficzny, 80(1): 55–73.
Google Scholar
Kuc, M., Piszczek, M., Janusz, A. 2012. Znaczenie dęba czerwonego w ekosystemie leśnym i rachunku ekonomicznym nadleśnictw Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Katowicach. Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej, 14 (4): 152–159.
Google Scholar
Lugo, A.E., Gucinski, H. 2000. Function, effects, and management of forest roads. Forest Ecology and Management, 133: 249–262.
Google Scholar
McKinney, M.L. 2002. Influence of settlement time, human population, park shape and age, visitation and roads on the number of alien plant species in protected areas in the USA. Diversity and Distributions, 8(6): 311–318.
Google Scholar
Mędrzycki, P., 2007. NOBANIS - Invasive Alien Species Fact Sheet - Acer negundo. From: Online Database of the European Network on Invasive Alien Species - NOBANIS www.nobanis.org Date of access 01/08/2016.
Google Scholar
Mędrzycki, P. 2014. Klon jesionolistny Acer negundo. W: Otręba A., Michalska-Hejduk D. (eds), Inwazyjne gatunki roślin w Kampinoskim Parku Narodowym i w jego sąsiedztwie. Kampinoski Park Narodowy.
Google Scholar
Mirek, Z., Piękoś-Mirkowa, H., Zając, A., Zając, M. 2002. Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. W. Szafer Institute of Botany, Polihs Academy of Science, Kraków.
Google Scholar
Namura-Ochalska, A. 2012. Walka z czeremchą amerykańską Padus serotina (Ehrh.) Borkh.– Ocena skuteczności wybranych metod w Kampinoskim Parku Narodowym. Studia i Materiały CEPL w Rogowie, 33(4): 190–200.
Google Scholar
Obidziński A, Woziwoda B. 2014. Klon jesionolistny Acer negundo. In: Otręba, A., Michalska-Hejduk, D (eds), Inwazyjne gatunki roślin w Kampinoskim Parku Narodowym i w jego sąsiedztwie. Kampinoski Park Narodowy.
Google Scholar
Packiewicz, K., Wróbel, M., Wieczorek, T., Gilewska, M., Otremba, K. 2006. Charakterystyka wzrostu drzew klonu jesionolistnego, oliwnika wąskolistnego i robinii akacjowej na składowisku popiołów elektrownianych. Acta Scientiarum Polonorum, Formatio Circumiectus, 5 (1): 87–98.
Google Scholar
Parendes, L.A., Jones, J.A. 2000. Role of light availability and dispersal in exotic plant invasion along roads and streams in the H.J. Andrews Experimental Forest, Oregon. Conservation Biology, 14: 64–75.
Google Scholar
Partyka, J. 2010. Ruch turystyczny w polskich parkach narodowych. Folia Turistica 22: 9–24.
Google Scholar
Pauchard, A., Alaback, P.B. 2006. Edge type defines alien plant species invasions along Pinus contorta burned, highway and clearcut forest edges. Forest Ecology and Management, 223: 327–335.
Google Scholar
Piotrowska, H. 1997. Przyroda Słowińskiego Parku Narodowego. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań-Gdańsk.
Google Scholar
Richards, P. W. 1943. Juncus Macer. Journal of Ecology, 31(1), 51–59.
Google Scholar
Robakowski, P., Bielinis, E. 2011. Competition between sessile oak (Quercus petraea) and black cherry (Padus serotina): Dynamics of seedlings growth. Polish Journal of Ecology, 59(2): 297–306.
Google Scholar
Rooney, P.R. 2005. Distribution of ecologically–invasive plants along off–road vehicle trails in the Chequamegon National Forest, Wisconsin. The Michigan Botanist, 44: 178–182.
Google Scholar
Rutkowski, L. 2006. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar
Sołtys-Lelek, A., Barabasz-Krasny, B. 2010. Ekspansja wybranych gatunków obcego pochodzenia we florze i szacie roślinnej Ojcowskiego Parku Narodowego (południowa Polska). Prądnik. Prace i Materiały Muzeum im. prof. Władysława Szafera, 20: 333–376.
Google Scholar
Small, J. K. 1896. A Neglected Species of Oxalis and Its Relatives. Bulletin of the Torrey Botanical Club, 23(7), 265-269.
Google Scholar
Tałałaj, I. 2013. Rośliny chronione i gatunki inwazyjne w dolinie Biebrzy – trwanie i migracja w zmieniających się warunkach środowiska. Przewodnik po sesji terenowej II Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej „Różnorodność biologiczna – od komórki do ekosystemu. Rośliny i grzyby w zmieniających się warunkach środowiska. Oddział Białostocki Polskiego Towarzystwa Botanicznego, Białystok.
Google Scholar
Thebaud, C., Abbott, R.J. 1995. Characterization of invasive Conyza species (Asteraceae) in Europe: Quantitative trait and isozyme analysis. American Journal of Botany, 82: 360–368.
Google Scholar
Tokarska-Guzik, B., Bzdęga, K., Nowak, T., Urbisz, A., Węgrzynek, B., Dajdok, Z. 2015. Propozycja listy roślin gatunków obcych, które mogą stanowić zagrożenie dla przyrody Polski i Unii Europejskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Google Scholar
Tokarska-Guzik, B., Dajdok, Z., Zając, M., Zając, M., Urbisz, A., Danielewicz, W., Hołdyński, Cz. 2012. Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Warszawa.
Google Scholar
Watkins, R.Z., Chen, J.Q., Pickens, J., Brosofske, K.D. 2003. Effects of forest roads on understory plants in a managed hardwood landscape. Conservation Biology, 17: 411–419.
Google Scholar
Weaver, S.E. 2001. The biology of Canadian weeds, 115, Conyza canadensis. Canadian Journal of Plant Sciences, 81: 867–875.
Google Scholar
Weber, E. 2000. Switzerland and the invasive plant species issue. Botanica Helvetica, 115: 77–81.
Google Scholar
Wojterski, T. 1979. Mapa zbiorowisk roślinnych Słowińskiego Parku Narodowego. Zakład Kartografii i Geomatyki UAM, Poznań.
Google Scholar
Woziwoda B., Obidziński A. 2016. Dąb czerwony Quercus rubra L. In: Obidziński, A., Kołaczkowska, E., Otręba, A. [eds], Metody zwalczania obcych gatunków roślin występujących na terenie Puszczy Kampinoskiej, pp. 89–97. Wydawnictwo BioDar, Izabelin–Kraków.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.