A Comparison of Type A Behaviour Pattern in Cardiovascular High Risk and Normal Adolescents

Nina Ogińska-Bulik

doi:10.18778/1427-969X.10.05

Autor

Nina Ogińska-Bulik University of Łódź, Institute of Psychology, Psychoprophylactic Department

DOI:

https://doi.org/10.18778/1427-969X.10.05

Słowa kluczowe:

wzór zachowania typu A, choroby sercowo-naczyniowe, młodzież

Abstrakt

Celem podjętych badań było ustalenie czy młodzież z rozpoznanymi czynnikami ryzyka niedokrwiennej choroby serca różni się˛ od młodzieży bez takich czynników w zakresie nasilenia zachowań typu A oraz ustalenie związku między wzorem zachowania A a tymi czynnikami w grupie ryzyka. Badaniami objęto młodzież w wieku 15–18 lat. Część´ pierwsza˛ badań mająca˛na celu wykrycie biologicznych czynników ryzyka choroby niedokrwiennej serca przeprowadzono wśród 350 nastolatków. Część drugą˛ obejmującą pomiar nasilenia wzoru zachowania A przeprowadzono wśród tych nastolatków, którzy zostali zakwalifikowani do grupy ryzyka (N = 56) oraz losowo wybranych 52 nastolatków bez czynników ryzyka, stanowiących grupę porównawczą. Do pomiaru nasilenia zachowań Typu A zastosowano skalę Hunter-Wolf A-B Rating Scale w polskiej modyfikacji N. Ogińskiej-Bulik i Z. Juczyńskiego. Uzyskane wyniki badań wykazały, że skłonność do zachowań Typu A, a szczególnie wyrażania niecierpliwości-agresji, jest przejawiana przede wszystkim przez młodzież którą˛ charakteryzuje występowanie czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, tj. siedzący tryb życia, nadwaga oraz podwyższony poziom cholesterolu.

Bibliografia

Berenson G. S. (1986), Causation of cardiovascular risk factors in children. Perspectives on cardiovascular risk in early life, Raven Press, New York
Google Scholar

Bełtkowska-Korpała B. (2004), Rola wzoru zachowania A w prewencji wtórnej choroby niedokrwiennej serca, [in:] K. Wrzes´niewski, D. Włodarczyk (red.), Choroba niedokrwienna serca, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk, 175–197
Google Scholar

Blumenthal J. A., Williams R. B., Kang Y., Schanberg S. M., Thompson L. W. (1978), Type A behavior pattern and coronary atherosclerosis, ‘‘Circulation’’, 68, 634–639
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1161/01.CIR.58.4.634

Dembroski T. M., Costa, P. T. (1987), Coronary prone behavior: components of Type A pattern and hostility, ‘‘Journal of Personality’’, 55, 213–235
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-6494.1987.tb00435.x

Dembroski T. M., MacDougall J. M., Williams R. B. (1985), Components of Type A, hostility and anger-in: Relationship to angiographic findings, ‘‘Psychosomatic Medicine’’, 447, 219–233
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1097/00006842-198505000-00001

Dembroski T. M., MacDougall J. M., Shields J. L., Petito J., Lushene R. (1975), Components of the Type A coronary prone behavior pattern and cardiovascular responses to psychomotor performance challenge, ‘‘Journal of Behavioral Medicine’’, 1, 159–176
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/BF00846637

Ellefson R., Elveback L., Hodgson P., Weidman W. (1978), Cholesterol and triglycerides in serum lipoproteins of young persons in Rochester, Minnesota, ‘‘Mayo Clinic Proceedings’’, 53, 307–319
Google Scholar

Frank K. A., Heller S. S., Kornfeld D. S., Sporn A., Weiss M. (1978), Type A behavior pattern and coronary angiography findings, ‘‘Journal of the American Medical Association’’, 240, 761–763
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1001/jama.240.8.761

Friedman M., Rosenman H. (1959), Association of specific overt behavior pattern with blood and cardiovascular findings, ‘‘Journal of the American Medical Association’’, 169, 1286–1298
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1001/jama.1959.03000290012005

Friedman M., Rosenman R. H., Byers S. (1964), Serum lipids and conjunctual circulation after fat ingestion in men exhibiting Type A behavior pattern, ‘‘Circulation’’, 29, 874–886
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1161/01.CIR.29.6.874

Harburg E., Gleiberman L., Russel M., Cooper M. L. (1991), Anger coping styles and blood pressure in black and white males: Buffalo, New York, ‘‘Psychosomatic Medicine’’, 53, 153–164
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1097/00006842-199103000-00005

Hayman L. L., Meininger J. C., Stashinko E. E., Gallagher P. R., Coates P. M. (1988), Type A behavior and physiological cardiovascular risk factors in school-age twin children, ‘‘Nursing Research’’, 37, 290–306
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1097/00006199-198809000-00006

Haynes G. S., Feinleib M., Kannel W. B. (1980), The relationship of psychosocial factors to coronary heart disease in the Framingham Study: II. Eight-year incidence of coronary heart disease, ‘‘American Journal of Epidemiology’’, 2, 37–58
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/oxfordjournals.aje.a112873

Hunter S., Wolf T., Sklov M. C., Webber L. S., Watson R. M., Berenson G. S. (1982), Type A coronary prone behavior pattern and cardiovascular risk factor variables in children and adolescents: The Bogalusa Heart Study, ‘‘Journal of Chronic Diseases’’, 35, 613–621
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/0021-9681(82)90013-3

Juczynski Z. (1989), Predyktory efektywności rehabilitacji kardiologicznej po niepowikłanym zawale serca, Wydawnictwo KUL, Lublin
Google Scholar

Keltikangas-Jarvinen L., Raikkonen K. (1989), Developmental trends in Type A behavior as predictors for the development of somatic coronary heart disease risk factors, ‘‘Psychotherapy and Psychosomatics’’, 51, 210–215
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1159/000288158

Lundberg U. (1983), Note on Type A behavior and cardiovascular response to challenge in 3- to 6-year old children, ‘‘Journal of Psychosomatic Research’’, 23, 39–42
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/0022-3999(83)90107-1

Matthews K. A., Manuck S., Saab P. (1986), Cardiovascular responses of adolescents during a naturally occurring stressor and their behavioural and psychophysiological predictors, ‘‘Psychophysiology’’, 2, 198–209
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/j.1469-8986.1986.tb00618.x

Matthews K. A., Glass D. C., Rosenman R. H., Bortner R. W. (1977), Competitive drive, pattern A and coronary heart disease: A further analysis of some data from the Western Collaborative Group Study, ‘‘Journal of Chronic Diseases’’, 30, 489–498
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/0021-9681(77)90071-6

Oginska-Bulik N. (1998a), Psychological characteristics of adolescents with risk factors of coronary heart disease, ‘‘Polish Psychological Bulletin’’, 29, 4, 321–329
Google Scholar

Oginska-Bulik N. (1998b), Zachowania Typu A u dzieci i młodzieży: geneza, charakterystyka i modyfikacja, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź
Google Scholar

Oginska-Bulik N. (2002), Modyfikacja zachowań typu A u dzieci i młodzieży, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź
Google Scholar

Oginska-Bulik N., Johnson C. (1999), A comparison of anger in cardiovascular high risk and normal adolescents, ‘‘Acta Universitatis Lodziensis Folia Psychologica’’, 3, 29–38
Google Scholar

Oginska-Bulik N., Juczynski Z. (1996), Skale do pomiaru zachowań Typu A/B u dzieci i młodzieży, ‘‘Studia Psychologiczne’’, 34, 121–139
Google Scholar

Regland D. R., Brand R. J. (1988), Type A behavior and mortality from coronary heart disease, ‘‘New England Journal of Medicine’’, 318, 65–69
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1056/NEJM198801143180201

Report of the Second Task Force on Blood Pressure Control in Children (1987), ‘‘Pediatrics’’, 59, 797–814
Google Scholar

Rosenman R. H., Brand R. J., Jenkins C. D., Friedman M., Strauss R., Wurm M. (1975), Coronary heart disease in the Western Collaborative Group Study: Final follow-up experience of 8,5 years, ‘‘Journal of the American Medical Association’’, 238, 872–877
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1001/jama.233.8.872

Siegel J. M. (1984), Anger and cardiovascular risk in adolescents, ‘‘Health Psychology’’, 3, 299–313
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1037//0278-6133.3.4.293

Siegel J. M., Leitch C. J. (1981), Behavioral factors and blood pressure in adolescence: The Tacoma Study, ‘‘American Journal of Epidemiology’’, 113, 171–181
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/oxfordjournals.aje.a113081

Taggart R., Carruthers M. A. (1977), Behavior patterns and emotional stress in the etiology of coronary heart disease: Cardiological and biochemical correlates, [in:] D. W. Wheatley (ed.), Stress and heart, Raven Press, New York, 33–45
Google Scholar

Tylka J. (1994), Czynnik psychiczny w etiologii i rehabilitacji choroby niedokrwiennej serca, Wydawnictwo Instytutu Kardiologii, Warszawa
Google Scholar

Vogele C., Steptoe A. (1993), Anger inhibition and family history as modulators of cardiovascular responses to mental stress in adolescent boys, ‘‘Journal of Psychosomatic Research’’, 37, 503–514
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/0022-3999(93)90006-2

Webber L. S., Srinivasan S. R., Voors A. W., Berenson G. S. (1980), Persistence of levels for risk factor variables during the first year of life: The Bogalusa Heart Study, ‘‘Journal of Chronic Diseases’’, 33, 157–167
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/0021-9681(80)90015-6

Weidner G., McLellern R., Sexton G. (1986), Type A behaviour and physiologic coronary risk factors in children of the Family Heart Study: results from 1-year follow-up, ‘‘Psychosomatic Medicine’’, 48, 489–495
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1097/00006842-198609000-00003

Wielgosz A. T., Nolan R. P. (2000), Biobehavioral factors in the context of ischemic cardiovascular diseases, ‘‘Journal of Psychosomatic Research’’, 48, 339–345
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/S0022-3999(99)00093-8

Williams R. B., Haney T. L., Lee K. L., Kong Y., Blumenthal J. A., Whalen R. E. (1980), Type A behavior hostility and coronary atherosclerosis, ‘‘Psychosomatic Medicine’’, 42, 539–549
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1097/00006842-198011000-00002

Wolański N., Koziół R. (1987), Ocena rozwoju dziecka w zdrowiu i chorobie, Ossolineum, Wrocław
Google Scholar

Wolff T. M., Hunter S., Webber L. S., Berenson G. A. (1981), Self concept, locus of control, goal blockage and coronary prone behavior pattern in children and adolescents: Bogalusa Heart Study, ‘‘Journal of General Psychology’’, 105, 13–26
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/00221309.1981.9921056

Wrześniewski K., Jenkins C. D., Zyzanski S. J. (1979), Wzór zachowania A jako czynnik ryzyka choroby wieńcowej, ‘‘Polski Tygodnik Lekarski’’, 44, 1727–1729
Google Scholar

Zyzanski S. J., Jenkins C. D., Ryan T. J., Flessas A., Everist M. (1976), Psychological correlates of coronary angiographic findings, ‘‘Archives of Internal Medicine’’, 136, 1234–1237
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1001/archinte.136.11.1234