Proces seksualizacji a podatność na zaburzenia odżywiania u kobiet w wieku 18–26 lat

Nina Putyńska

doi:10.18778/1427-969X.24.03

Autor

Nina Putyńska Centrum Psychoterapii Jasna

DOI:

https://doi.org/10.18778/1427-969X.24.03

Słowa kluczowe:

seksualizacja, zaburzenia odżywiania

Abstrakt

Przedmiot pracy stanowi zależność zachodząca między procesem seksualizacji a zaburzeniami odżywiania. W niniejszej publikacji dokonano próby sprawdzenia, czy istnieją zależności między tymi zjawiskami z uwzględnieniem trzech wymiarów seksualizacji (kulturowego, interpersonalnego i intrapsychicznego) zawartych w Kwestionariuszu Podatności na Seksualizację a objawami zaburzeń odżywiania ujętymi w sześciu skalach Inwentarza Samooceny Objawów Jadłowstrętu Psychicznego. W tym celu dokonano postępowania empirycznego poprzedzonego prezentacją poruszanych zagadnień w świetle danych dostępnych w literaturze. Przebadano 115 kobiet. Stwierdzono istnienie zależności między podatnością na seksualizację a podatnością na zaburzenia odżywiania na poziomie globalnym oraz zależności na poszczególnych skalach. Najważniejsze wnioski wysnute z badań to: podatność na seksualizację najsilniej wiąże się z koncentracją na wyglądzie i masie ciała, z tendencją do zaburzeń odżywiania najsilniej wiąże się czynnik intrapsychiczny, nie stwierdzono żadnej statystycznie istotnej zależności między czynnikiem kulturowym a podatnością na zaburzenia w odżywianiu.

Bibliografia

American Psychiatric Association (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. Washington DC: American Psychiatric Association Publishing.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1176/appi.books.9780890425596

American Psychological Association (2013). Raport na temat seksualizacji dziewcząt. W: Stowarzyszenie Twoja Sprawa (red.), Odebrana niewinność: O seksualizacji kobiet i dziewcząt we współczesnej kulturze: Raporty (s. 11–61). Warszawa: Stowarzyszenie Twoja Sprawa.
Google Scholar

Bańdur Z. (2011). Kobieta w reklamie: konsumpcja czy godność osoby? Warszawskie Studia Pastoralne, 14, 169–181.
Google Scholar

Baranowska B. (2013). Zaburzenia zachowania związane z odżywianiem – Cz. I: Jadłowstręt psychiczny łac., ang. anorexia nervosa. W: A. Szczekilk, P. Gajewski (red.), Interna Szczeklika – Podręcznik chorób wewnętrznych (s. 2664–2668). Medycyna Praktyczna.
Google Scholar

Bruch H. (1977). Anorexia Nervosa. W: E.D. Wittkower, H. Warnes (red.), Psychosomatic medicine. Clinical applications. New York–San Francisco–London: Harper and Row.
Google Scholar

Brytek-Matera A. (2008). Obraz ciała – obraz siebie. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
Google Scholar

Fredrickson B.L., Roberts T.-A. (1997). Objectification theory: Toward understanding women’s lived experience and mental health risks. Psychology of Women Quarterly, 21, 173–206.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/j.1471-6402.1997.tb00108.x

Gerbner G., Gross L., Morgan M., Signorielli N. (1994). Growing up with television: The cultivation perspective. W: J. Bryant, D. Zillmann (red.), Media effects: Advances in theory and research (s. 17–41). Hillsdale, New Jersey: Erlbaum.
Google Scholar

Hill A., Weaver C., Blundell J. (1990). Dieting concerns of 10-year-old-girls and their mothers. British Journal of Clinical Psychology, 29, 346–348.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/j.2044-8260.1990.tb00894.x

Józefik B. (1996). Epidemiologia zaburzeń odżywiania się. W: B. Józefik (red.). Anoreksja i bulimia psychiczna (s. 20–27). Kraków: Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Lambiase J. (2003). Sex – Online and in Internet advertising. W: T. Reichert, J. Lambiase (red.), Sex in advertising: Perspectives on the erotic appeal (s. 247–269). Mahwah, New Jersey: Erlbaum.
Google Scholar

Miśko P. (2010). Seksualizacja kultury a ryzykowne zachowania seksualne. O potrzebie skutecznej profilaktyki. Naukowe Zeszyty Studenckie nr 2. Edukacja – Grupa – Teraźniejszość.
Google Scholar

Nowak K. (2022). Dzieci i młodzież w obliczu procesu seksualizacji. Zeszyty Naukowe WSG, 40(7), 205–221.
Google Scholar

Owsiejczyk A. (2007). Determinanty kulturowe zaburzeń odżywiania. Wizerunki Ról Rodzinnych. Roczniki Socjologii Rodziny, 18, 201–216.
Google Scholar

Papadopoulos L. (2010). Sexualization of young people review. London: Home Office Publication.
Google Scholar

Putyński L. (2016). Polska adaptacja Inwentarza Samooceny Objawów Jadłowstrętu Psychicznego – ANIS i walidacja w grupie adolescentek. Polish Journal of Nutrition, 79–87.
Google Scholar

Ramsey L., Horan A. (2018). Picture this: Women’s self-sexualization in photos on social media. Personality & Individual Differences, 133, 85–90.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.paid.2017.06.022

Stecker-Bryczkowska D. (2000). Kultura popularna a kształtowanie się tożsamości własnego ciała u dzieci: warunki powstawania anorexia nervosa. W: A. Suchańska (red.), Podmiotowe i społeczno-kulturowe uwarunkowania anoreksji (s. 50–76). Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
Google Scholar

Szymczak K., Janicka I. (2021). Kwestionariusz Nadseksualizacji – polska adaptacja metody. Seksuologia Polska, 19, 8–18.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.5603/SP.2021.0005

Terwee C.B., Bot S., van der Windt D.A., Dekker J. (2007). Quality criteria were proposed for measurement properties of health status questionnaires. Journal of Clinical Epidemiology, 60, 34–42.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.jclinepi.2006.03.012

Tolman D.L. (2002). Dilemmas of desire: Teenage girls talk about sexuality. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press.
Google Scholar

Trojanowska P. (2014). Seksualizacja dzieci i młodzieży. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 2, 55–78.
Google Scholar

Walesa C. (2001). Rola ojca w psychicznym rozwoju dziecka. W: D. Kornas-Biela (red.), Oblicza ojcostwa. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Google Scholar

Wolska M. (1996). Zaburzenia odżywiania w perspektywie kulturowej i społecznej. W: B. Józefik (red.), Anoreksja i bulimia psychiczna (s. 100–111). Kraków: Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Wright H.M. (1996). Tatusiowa córeczka, czyli o niezwykłym wpływie ojca na osobowość córki. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Vocatio.
Google Scholar

Wycisk J. (2000). To tylko kobiecość. Rozumienie anoreksji w ujęciu feministycznym. W: A. Suchańska (red.), Podmiotowe i społeczno-kulturowe uwarunkowania anoreksji (s. 125–141). Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
Google Scholar

Zielona-Jenek M. (2017). Seksualizacja – definicje, polemiki i próba rekonceptualizacji. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 3, 9–36.
Google Scholar