Proces podwójnej tranzycji wyzwaniem dla rozwoju młodzieży z niepełnosprawnością

Anna Skrzypa; Mariola Wolan-Nowakowska

doi:10.18778/1427-969X.23.02

Autor

Anna Skrzypa SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny https://orcid.org/0000-0003-1913-0887
Mariola Wolan-Nowakowska Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej, Instytut Pedagogiki, Katedra Pedagogiki Pracy i Andragogiki https://orcid.org/0000-0002-7715-8741

DOI:

https://doi.org/10.18778/1427-969X.23.02

Słowa kluczowe:

tranzycja, niepełnosprawność, dorosłość, rodzice, szkoła

Abstrakt

Tranzycja dla młodych dorosłych jest pomostem między przewidywalnym i uporządkowanym światem edukacji a światem pracy, który cechuje się nieprzewidywalnością oraz zmiennymi regułami. Tranzycja stanowi wyzwanie dla młodzieży, która przechodzi z etapu dorastania w etap dorosłości. Artykuł ukazuje specyficzne trudności młodzieży z niepełnosprawnością w procesie tranzycji. Podkreślono rolę rodziców oraz szkoły w przygotowaniu młodzieży z niepełnosprawnością do budowania autonomii i dorosłego życia.

Bibliografia

Bańka A. (2003). Rola Poradnictwa Zawodowego w integracji osób niepełnosprawnych z rynkiem pracy. Materiały konferencyjne, Warszawa: Biuro Koordynacji Kształcenia Kadr Fundacja Fundusz Współpracy.
Google Scholar

Bańka A. (2007). Psychologiczne doradztwo karier. Poznań: Wydawnictwo PRINT-B.
Google Scholar

Cybal-Michalska A. (2013). Młodzież akademicka a kariera zawodowa. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Google Scholar

Drabik-Podgórna V. (2010). Tranzycja jako nowa kategoria biograficzna we współczesnym poradnictwie zawodowym. Edukacja Dorosłych, 1, 91–104.
Google Scholar

Grzybowska D. (2003). Szkoła wobec zadania przygotowania młodzieży niepełnosprawnej do podjęcia ról człowieka dorosłego. W: K.D. Rzędzicka, A. Kobylańska (red.), Dorosłość, niepełnosprawność, czas współczesny. Na pograniczach pedagogiki specjalnej. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Google Scholar

Guichard J. (2007). Transition. W: J. Guichard, M. Huteau (eds.), Orientation et insertion professionnelle. 75 concepts clés. Paris: Dunod. https://doi.org/10.3917/dunod.guich.2008.01
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.3917/dunod.guich.2008.01

Loebl W. (2003). Drogi osiągania autonomii przez osoby niepełnosprawne. W: K.D. Rzędzicka, A. Kobylańska (red.), Dorosłość, niepełnosprawność, czas współczesny. Na pograniczach pedagogiki specjalnej. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Google Scholar

Loska M. (2009). Psychofizyczne możliwości i społeczne wyznaczniki funkcjonowania osób niepełnosprawnych ruchowo. W: M. Wolan-Nowakowska (red.), Poradnictwo zawodowe dla osób niepełnosprawnych – ku możliwościom przeciw ograniczeniom. Kraków: Wydawnictwo Naukowe AKAPIT.
Google Scholar

Mikrut A., Dyduch E. (2019). Przygotowanie do zawodu i zatrudnienie osób z niepełnosprawnością intelektualną. Rozważania na kanwie Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Google Scholar

Pichalski R. (2003). Refleksje nad dorosłością. W: K.D. Rzędzicka, A. Kobylańska (red.), Dorosłość, niepełnosprawność, czas współczesny. Na pograniczach pedagogiki specjalnej. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Google Scholar

Pisula E. (2008). Dorosłość osób z niepełnosprawnością intelektualną – szanse i zagrożenia. Warszawa: Wydawnictwo PSOUU.
Google Scholar

Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej, Dz.U. z 17.08.2022, poz. 1717.
Google Scholar

Wehman P., Kregel J., Barcus J.M. (1985). From school to work: A vocational transition model for handicapped students, exceptional children. Exceptional Children, 25–37. https://doi.org/10.1177/001440298505200103
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/001440298505200103

Wolan-Nowakowska M. (2008). Wybrane aspekty decyzji zawodowych i edukacyjnych młodzieży niepełnosprawnej. Annales Univesitatis Marie Curie-Skłodowska. Sectio J. Pedagogia – Psychologia, 21, 39–49.
Google Scholar

Wolan-Nowakowska M. (2012). System orientacji i poradnictwa zawodowego dla młodzieży z niepełnosprawnością. W: E. Wojtasiak, M. Wolan-Nowakowska (red.), Poradnictwo zawodowe w rehabilitacji osób niepełnosprawnych. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Google Scholar

Wolan-Nowakowska M. (2013). Młodzież w sytuacji planowania kariery zawodowej. Badania porównawcze uczniów z dysfunkcją narządu ruchu i pełnosprawnych. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Google Scholar

Wolan-Nowakowska M. (2021). Rehabilitacja zawodowa osób z niepełnosprawnością intelektualną. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
Google Scholar

Wolska D. (2015). Umiejętności życiowe jako wyznacznik aktywizacji zawodowej dorosłych z głębszą niepełnosprawnością intelektualną. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Google Scholar

Zakrzewska M. (2022). Aktywność zawodowa a jakość życia osób z niepełnosprawnością intelektualną. Warszawa: Wydawnictwo PSONI.
Google Scholar

Zielińska-Król K. (2014). Rodzina w procesie wsparcia społecznego i zawodowego osoby niepełnosprawnej. Labor et Educatio, 2, 79–89.
Google Scholar