Military Migration as a Social Consequence of War. On the Example of the Hvizdets-Obertyn Campaign of 1531

Autor

DOI:

https://doi.org/10.18778/3071-7779.2024.1.05

Słowa kluczowe:

Migrations, mercenaries, war, Kingdom of Poland, 16th century, Obertyn, early modern history

Abstrakt

Since the end of the Middle Ages, most of the wars fought by the Jagiellons were fought by enlisted soldiers, while every year they served in the permanent defence system (Polish: obrona potoczna) in the Ruthenian lands. As a result, several thousands, tens of thousands, and sometimes even tens of thousands of men left their place of residence and moved to another area, sometimes hundreds of kilometres away. As their destination was most often the Ruthenian lands, and the largest percentage of recruits with a known territorial affiliation came from Lesser Poland, it can be assumed that the distance oscillated, on average, around 290 km (in a straight line from Kraków to Lviv) and another 225–250 km from Lviv (the traditional place of concentration of troops) to the region of Kamianets-Podilskyi or Medzhybizh, i.e. to the area of fairly frequent military operations.

Thus, the question arises, to what extent the phenomenon of the migration of soldiers (permanent or temporary) is perceptible in the source material? Having the treasury and military registers, it is possible to compile data directly concerning individual soldiers with knowledge about their territorial origin and activity in a specific territory during the war expedition. Given the bulk of the preserved source material, certain exclusions have to be made in this study. The entirety of the surviving archives requires thorough and lengthy research. Thus, this paper is a test survey, based on sources related to Hetman Jan Tarnowski’s Moldavian expedition of 1531. At that time, Tarnowski commanded around six thousand soldiers, which seems to be a sufficiently large research sample. We aim to show the sheer regularity of soldier movements/migrations, especially as this issue is essentially absent from Polish military-historical literature.

Bibliografia

AGAD. ASK 19 – Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Archiwum Skarbu Koronnego, Branch 85, sign. 19
Zobacz w Google Scholar

Ailes M.E. 2002. Military Migration and State Formation. The British Military Community in Seventeenth-Century Sweden. Lincoln.
Zobacz w Google Scholar

Bachrach D.S. 2012. Warfare in Tenth-Century Germany. Woodbridge.
Zobacz w Google Scholar

Bachrach D.S. 2014. Niemiecka sztuka wojenna w czasach Mieszka I. Oświęcim.
Zobacz w Google Scholar

Bogucka M., Samsonowicz H. 1986. Dzieje miast i mieszczaństwa w Polsce przedrozbiorowej. Wrocław.
Zobacz w Google Scholar

Bołdyrew A. 2011. Piechota zaciężna w Polsce w pierwszej połowie XVI wieku. Warszawa.
Zobacz w Google Scholar

Bołdyrew A. 2016a. Między koniecznością a powinnością. Motywacje podejmowania służby w XVI-wiecznej zaciężnej armii koronnej. In: A. Drzewiecki (ed.), O powinnościach żołnierskich 1: Na fundamencie historii i tradycji. Oświęcim, 87–99.
Zobacz w Google Scholar

Bołdyrew A. 2016b. Mikołaj Iskrzycki et consortes. In: K. Maksymiuk, D. Wereda, R. Roguski (eds), Na wojnie i w szlacheckim dworku. Studia i materiały. Siedlce, 53–65.
Zobacz w Google Scholar

Bołdyrew A. 2016c. Służba wojsk pieniężnych jako kontrakt handlowy w Polsce ostatnich Jagiellonów. In: A. Niewiński (ed.), Przysięga wojskowa. Idea i praktyka. Z dziejów wojskowości polskiej i powszechnej. Oświęcim, 55–62.
Zobacz w Google Scholar

Bołdyrew A. 2023. Mobilizacja zaciężnych w kampanii letniej 1531 r. “Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym” 67(3), 51–71.
Zobacz w Google Scholar

Borowski S. 1975. Próba odtworzenia struktur społecznych i procesów demograficznych na Warmii u schyłku XVII w. na przykładzie Dobrego Miasta i okolicy. “Przeszłość Demograficzna Polski” 8, 125–198.
Zobacz w Google Scholar

Coale A.J., Demeny P., Vaughan B. 1983. Regional Model Life Tables and Stable Populations. New York.
Zobacz w Google Scholar

Czołowski A. 1890. Bitwa pod Obertynem r. 1531. “Kwartalnik Historyczny” 4, 631–662.
Zobacz w Google Scholar

Czołowski A. 1931. Bitwa pod Obertynem 22 sierpnia 1531. Lwów.
Zobacz w Google Scholar

Czwojdrak B. 2007. Jastrzębce w ziemi krakowskiej i sandomierskiej do połowy XV wieku. Kraków.
Zobacz w Google Scholar

Dworzaczek W. 1971. Leliwici Tarnowscy. Z dziejów możnowładztwa małopolskiego. Wiek XIV–XV. Warszawa.
Zobacz w Google Scholar

Dworzaczek W. 1985. Hetman Jan Tarnowski. Z dziejów możnowładztwa małopolskiego. Warszawa.
Zobacz w Google Scholar

Dworzaczek W. 1996. Leliwici Tarnowscy. Od schyłku XVI wieku do czasów współczesnych. Tarnobrzeg.
Zobacz w Google Scholar

Fattori N. 2019. Migration and Community in the Early Modern Mediterranean. The Greeks of Ancona, 1510–1595. London.
Zobacz w Google Scholar

Górski K. 1894. Tarnowski i bitwa pod Obertynem. “Biblioteka Warszawska” 3, 560–577.
Zobacz w Google Scholar

Kolankowski L. 1938. Rycerstwo obertyńskie 1531 r. “Ziemia Czerwieńska” 4, 48–85.
Zobacz w Google Scholar

Kuklo C. 1998. Kobieta samotna w społeczeństwie miejskim u schyłku Rzeczypospolitej szlacheckiej. Białystok.
Zobacz w Google Scholar

Kuklo C. 2000. Demografia Rzeczypospolitej przedrozbiorowej. Warszawa.
Zobacz w Google Scholar

Kuklo C. 2006. Główne kierunki migracji na ziemiach polskich do końca XVIII wieku. In: A. Furdal, W. Wysoczański (eds), Migracje. Dzieje, typologia, definicje. Wrocław, 148–156.
Zobacz w Google Scholar

Kurtyka J. 1997. Tęczyńscy. Studium z dziejów polskiej elity możnowładczej w średniowieczu. Kraków.
Zobacz w Google Scholar

Luzzi S. 2022. Migration, Identity, Urban Society. The German Community in Trento (Fifteenth to seventeenth Centuries). In: C. Cornelißen, B.A. Kümin, M. Rospocher (eds), Massimo Migration and the European City. Social and Cultural Perspectives from Early Modernity to the Present. Oldenbourg, 53–71.
Zobacz w Google Scholar

Nowicka E. 2000. Świat człowieka – świat kultury. Systematyczny wykład problemów antropologii kulturowej. Warszawa.
Zobacz w Google Scholar

Parker C.H. 2010. Global Interactions in the Early Modern Age, 1400–1800. Cambridge.
Zobacz w Google Scholar

Plewczyński M. 1994. Obertyn 1531. Warszawa.
Zobacz w Google Scholar

Plewczyński M. 2011. Wojny i wojskowość polska w XVI wieku 1. Zabrze.
Zobacz w Google Scholar

Plewczyński M. 2012. Wojny i wojskowość polska w XVI wieku 2. Zabrze.
Zobacz w Google Scholar

Pooley C.G. 2017. Mobility, Migration and Transport. Historical Perspectives. Lancaster.
Zobacz w Google Scholar

Preston S.H., McDaniel A., Grushka C. 1993. New Model Life Tables fo High-Mortality Populations. “Historical Methods” 26(4), 149–159.
Zobacz w Google Scholar

Reith R. 2008. Circulation of Skilled Labour in Late Medieval and Early Modern Central Europe. In: S.R. Epstein, M. Prak (eds), Guilds, Innovation, and the European Economy, 1400–1800. New York, 123–142.
Zobacz w Google Scholar

Rejestry 1531. Rejestry popisowe wojska koronnego 1531, wyd. A. Bołdyrew, Warszawa 2023.
Zobacz w Google Scholar

Samsonowicz H. 1979. Liczba i wielkość miast późnego średniowiecza Polski. “Kwartalnik Historyczny” 86(4), 917–931.
Zobacz w Google Scholar

Sperka J. 2001. Szafrańcowie herbu Stary Koń. Z dziejów kariery i awansu w późnośredniowiecznej Polsce. Katowice.
Zobacz w Google Scholar

Spieralski Z. 1958. Polska sztuka wojenna w latach 1454–1562. Warszawa.
Zobacz w Google Scholar

Spieralski Z. 1962–1964. Iskrzycki Mikołaj. In: Polski słownik biograficzny 10. Wrocław, 171–172.
Zobacz w Google Scholar

Spieralski Z. 1962. Kampania obertyńska 1531 roku. Warszawa.
Zobacz w Google Scholar

Szybkowski S. 2018. Kościeleccy ze Skępego herbu Ogon i ich protoplaści. Studium z dziejów późnośredniowiecznej rodziny możnowładczej. Gdańsk.
Zobacz w Google Scholar

Tomczak A. 1984–1985. Pretwicz Bernard. In: Polski słownik biograficzny 28. Wrocław, 433–435.
Zobacz w Google Scholar

Woods R. 2007. Ancient and Early Modern Mortality: experience and understanding. “Economic History Review” 60, 373–399.
Zobacz w Google Scholar

Wyżga M. 2018. Ze współczesnych badań nad mobilnością w Europie przednowoczesnej. “Przeszłość Demograficzna Polski” 40, 11–37.
Zobacz w Google Scholar

Opublikowane

2024-12-30

Jak cytować

Bołdyrew, A., & Łopatecki, K. (2024). Military Migration as a Social Consequence of War. On the Example of the Hvizdets-Obertyn Campaign of 1531. Faces of War, (1), 61–77. https://doi.org/10.18778/3071-7779.2024.1.05

Numer

Dział

Artykuły

##plugins.generic.funding.fundingData##