Transformation of Forest Vegetation after 40 Years of Protection in the Tomczyce Nature Reserve (Central Poland)
DOI:
https://doi.org/10.2478/v10107-009-0026-xKeywords:
forest regeneration, mixed pine-oak forest, nature protection, Central PolandAbstract
The Tomczyce nature reserve is characterized by a degenerated forest vegetation. We assume that the regeneration process was possible to launch after the establishment of the nature reserve in 1968. The vegetation of the Tomczyce forest complex was characterized for the first time by Jakubowska-Gabara (1976) whose studies were taken as a basis of our research. The phytocenoses after 40. years of protection have a greater participation of species with higher trophic and moisture requirements. The regeneration process in communities with pine trees is caused by an expansion of broad-leaved trees and shrubs. Transformation of forest vegetation causes a decrease in cover of thermophilous and heliophilous species. On the other hand, species of oak-hornbeam forests as well as anthropophytes are in expansion. Planning of the protection activities in the nature reserve needs to include these dynamic tendencies of the vegetation.
Downloads
References
Adamowski, W., Mędrzycki, P., Łuczaj, Ł. 1998. The penetration of alien woody species into the plant communities of the Białowieża Forest: the role of biological properties and human activities. Phytocoenosis 10 (N.S.) Suppl. Cartogr. Geobot. 9: 211–228.
Google Scholar
Barkman, J.J. 1989. A critical evaluation of minimum area concepts. Vegetatio 85: 89–104.
Google Scholar
Bernadzki, E., Bolibok, L., Brzeziecki, B., Zajączkowski, J., Żybura, H. 1998. Rozwój drzewostanów naturalnych Białowieskiego Parku Narodowego w okresie od 1936 do 1996 roku. SGGW, Warszawa.
Google Scholar
Bomanowska, A., Adamowski, W. 2009. The role of woody species in the secondary succession under monitored conditions (Bialowieza Forest, NE Poland). In: D. Ivanova (ed.), Plant, fungal and habitat diversity investigation and conservation. Proceedings of IV Balkan Botanical Congress, Sofia, 20–26 June 2006. Institute of Botany, Bulgarian Academy of Sciences, Sofia, pp. 291–295.
Google Scholar
Brzeziecki, B. 1999. Wzrost żyzności siedlisk: zjawisko pozorne czy rzeczywiste? Sylwan 11: 99–107.
Google Scholar
Brzeziecki, B. 2008. Wieloletnia dynamika drzewostanów naturalnych na przykładzie dwóch zbiorowisk leśnych Białowieskiego Parku Narodowego: Pino-Quercetum i Tilio-Carpinetum. In: J. Holeksa (ed.), Zakres, tempo i mechanizmy zmian w przyrodzie terenów chronionych w Polsce. Studia Nat. 54, cz. II: 9–22.
Google Scholar
Czerepko, J. 2001. Spontaniczna regeneracja lasu grądowego z lasem sosnowym w Puszczy Białowieskiej jako metoda renaturyzacji. Przegląd Przyrodniczy 12 (3–4): 81–90.
Google Scholar
Danielewicz, W., Pawlaczyk, P. 2006. Rola dębów w strukturze i funkcjonowaniu fitocenoz. In: W. BUGAŁA (ed.), Dęby. Nasze Drzewa Leśne 11. Instytut Dendrologii PAN, Poznań – Kórnik, pp. 474–564.
Google Scholar
Dölle, M., Bernhardt-Römermann, M., Parth, A., Schmidt, W. 2008. Changes in life history trait composition during undisturbed old-field succession. Flora 203: 508–522.
Google Scholar
Dziewolski, J. 1991. Kierunki przemian drzewostanów w parkach narodowych polskich Karpat w warunkach ochrony ścisłej i częściowej. Prądnik Pr. Muz. Szafera 4: 9–26.
Google Scholar
Dzwonko, Z. 2007. Przewodnik do badań fitosocjologicznych. Instytut Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wydawnictwo Sorus. Poznań–Kraków.
Google Scholar
Ellenberg, H., Weber, H. E., Düll, R., Wirth, W., Werner, W., Paulissen, D. 1992. Zeigerwerte von Pflanzen in Mitteleuropa. Ed. 2. Scripta Geobot. 18: 1–258.
Google Scholar
Ellenberg, H. 1988. Vegetation Ecology of Central Europe. Cambridge University Press, Avon.
Google Scholar
Faliński, J.B. 2000. The interpretation of contemporary vegetation transformations on the basis of the theories of synanthropisation and syndynamics. In: B. Jackowiak, W. Żukowski (eds), Mechanisms of Anthropogenic Changes of the Plant Cover. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, pp. 9–30.
Google Scholar
Faliński, J.B. 1966. Próba określenia zniekształceń fitocenozy. System faz degeneracyjnych zbiorowisk roślinnych. Dyskusje fitosocjologiczne (3). Tom XII: 31–43.
Google Scholar
Faliński, J.B. 1986. Vegetation dynamics in temperate lowland primeval forests. Ecological studies in Białowieża Forest. Geobotany 8. Dr W. Junk Publishers, Dordrecht/Boston/Lancaster, pp. 1–537.
Google Scholar
Godefroid, S., Phartyal, S.S., Weyembergh, G., Koedam, N. 2005. Ecological factors controlling the abundance of non-native invasive black cherry (Prunus serotina) in decidous forest understory in Belgium. Biol. Conserv. 210: 91–105.
Google Scholar
Grabda, E. 1935. Brzegi Pilicy pod Tomczycami. Ochr. Przyr., 15: 311–313.
Google Scholar
Herbich, J. 1999. Plan ochrony, czyli coś jesteśmy winni przyrodzie. Przegl. Przyr. 10 (1/2): 3–15.
Google Scholar
Hereźniak, J. 1992. Amerykańskie drzewa i krzewy na ziemiach polskich. In: M. Ławrynowicz, A.U. Warcholińska (eds), Rośliny pochodzenia amerykańskiego zadomowione w Polsce. Szlakami Nauki 19. Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź, pp. 97–150.
Google Scholar
Hill, M.O., Gauch, H.G. 1980. Detrended correspondence analysis, an improved ordination technique. Vegetatio 42: 47–58.
Google Scholar
Holeksa, J. 2005. Advantages and disadvantages of the strong position of phytosociology for nature conservation in Poland. Ecol. Questions 6: 19–27.
Google Scholar
Holeksa, J., Szwagrzyk, J. 2006. Zakres, tempo i mechanizmy zmian w przyrodzie terenów chronionych w Polsce – wprowadzenie. In: J. Holeksa (ed.), Zakres, tempo i mechanizmy zmian w przyrodzie terenów chronionych w Polsce. Studia Nat. 54, cz. I: 7–11.
Google Scholar
Jakubowska-Gabara, J. 1976. Zespoły leśne Uroczyska Tomczyce. Acta Univ. Lodz. Zesz. Nauk. Uniw. Łódzkiego. Nauki Mat.-Przyr. Ser. II, z. 2: 109–125.
Google Scholar
Jakubowska-Gabara, J. 1993. Recesja zespołu świetlistej dąbrowy Potentillo albae-Queretum Libb. 1933 w Polsce. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar
Jakubowska-Gabara, J. 1995. Szata roślinna rezerwatu „Półboru” oraz jej zmiany w ciągu dziesięciu lat. Acta Univ. Lodz., Folia sozol. 4: 93–122.
Google Scholar
Jakubowska-Gabara, J., Woziwoda, B. 2009. Decrease of vascular flora diversity in forest communities connected with invasive Quercus rubra. In: “Vegetation Processes and Human Impact in a Changing World”. Abstracts. 52nd International Symposium IAVS, Chania, Crete (Greece), May 30th – 4the June, p. 179.
Google Scholar
Kiedrzyński, M. 2008. The impact of forest management on the flora and vegetation of old oak-stands (An example from The Spała Forests, central Poland). Nat. Conserv. 65: 51–62.
Google Scholar
Kienast, F. 1991. Simulated successional characteristic of manager and unmanaged low-elevation forest in central Europe. For. Ecol. Manage. 42 (1–2): 49–61.
Google Scholar
Kondracki, J. 2002. Geografia regionalna Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar
Koop, H. 1989. Forest Dynamics. SILVI–STAR: a comprehensive monitoring system. Springer Verlag. Berlin.
Google Scholar
Kowalski, M. 1994. Zmiany składu gatunkowego lasów na tle zmian klimatu w ostatnich dwóch stuleciach. Sylwan 9: 33–43.
Google Scholar
Kujawa-Pawlaczyk, J. 1991. Rozprzestrzenianie się i neofityzm Impatiens parviflora DC. w Puszczy Białowieskiej. Phytocoenosis 3 (N.S.) Sem. Geobot. 1: 213–222.
Google Scholar
Kurowski, J.K. 2004a. La degeneration et regeneration des phytocenoses forestières: l’exemple de la Pologne Centrale. Natura Mosana 57 (3): 57–76.
Google Scholar
Kurowski, J.K. 2004b. The problem of the naturalness of pine forest – case study Jaksonek nature reserve on the Pilica River. In: A. Brzeg, M. Wojterska (eds), Coniferous forest vegetation – differentiation, dynamics and transformations. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu A. Mickiewicza, Poznań, pp. 171–177.
Google Scholar
Łaska, G. 2006. Tendencje dynamiczne zbiorowisk zastępczych w Puszczy Knyszyńskiej. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Google Scholar
Matuszkiewicz, J.M. (ed.). 2007. Geobotaniczne rozpoznanie tendencji rozwojowych zbiorowisk leśnych w wybranych regionach Polski. Monografie IGiPZ PAN, 8: 1–980.
Google Scholar
Matuszkiewicz, W. 2001. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar
Mirek, Z., Piękoś-Mirkowa, H., Zając, A., Zając, M. 2002. Flowering plants and pteridophytes of Poland – a checklist. In: Z. Mirek (ed.), Biodiversity of Poland 1. W. Szafer Insitute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
Google Scholar
Mitchell, F.J.G. 2005. How open were European primeval forest? Hypothesis testing using palaeoecological data. J. Ecol. 93: 168–177.
Google Scholar
Moore, P.D. 2005. Down to the woods yesterday. Nature 433: 588–589.
Google Scholar
Olaczek, R. 1972. Formy antropogenicznej degeneracji leśnych zbiorowisk roślinnych w krajobrazie rolniczym Polski Niżowej. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Google Scholar
Olaczek, R. 1974. Etapy pinetyzacji grądu. Phytocoenosis 3 (3/4): 201–214.
Google Scholar
Olaczek, R. 1998. The synanthropization of plant cover in the protected areas as a scientific and conservation problem. Phytocoenosis 10 (N.S.) Suppl. Cartogr. Geobot. 9: 275–279.
Google Scholar
Olaczek, R., Kurzac, M. 1995. Zmiany we florze i roślinności rezerwatu lipowego „Babsk” po trzydziestu latach ochrony. Acta Univ. Lodz., Folia sozol. 4: 123–144.
Google Scholar
Olivier, C.D., Larson, B.C. 1996. Forest stand dynamics. John Wiley and Sons, New York.
Google Scholar
Orczewska, A. 2000. Anthropogenic Changes in yhe Vegetation of Woodland Islands of the Głubczyce Plateau (Opole Voivodship). In: B. Jackowiak, W. Żukowski (eds), Mechanisms of Anthropogenic changes of the plant cover. Publications of the Department of Plant Taxonomy of the Adam Mickiewicz University in Poznań, 10, pp. 225–234.
Google Scholar
tręba, A., Ferchmin, M. 2007. Obce gatunki drzew miarą przekształcenia przyrody Kampinowskiego Parku Narodowego. In: D. Anderwald (ed.), Siedliska i gatunki wskaźnikowe w lasach, część 1. Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej R.9. Zesz. 2/3 (16): 234–244.
Google Scholar
Paluch, R. 2001. Zmiany zbiorowisk roślinnych i typów siedlisk w drzewostanach naturalnych Białowieskiego Parku Narodowego. Sylwan 145 (10): 73–81.
Google Scholar
Pawlaczyk, P. 1999. Złośliwy chichot przyrody, czyli o niebezpieczeństwach planowania. Przegl. Przyr. 10 (1/2): 17–27.
Google Scholar
Pawłowski, B. 1977. Skład i budowa zbiorowisk roślinnych oraz metody ich badania. In: W. Szafer, K. Zarzycki (eds), Szata roślinna Polski. Tom 1. PWN, Warszawa, pp. 237–279.
Google Scholar
Pickett, S.T.A., White, P.S. (eds). 1985. The ecology of natural disturbance and patch dynamics. Academic Press. New York.
Google Scholar
Pielou, E.C. 1975. Ecological diversity. John Wiley and Sons, Inc., New York, NY.
Google Scholar
Sierka, E., Chmura, D. 2006. Przemiany zbiorowisk leśnych i ich znaczenie dla ochrony walorów przyrodniczych rezerwatu przyrody “Dolina Żabnika” (Wyżyna Śląska). Chrońmy Przyr. Ojcz. 62 (4): 85–93.
Google Scholar
Solon, J. 2007. Przekształcenia borów sosnowych świeżych w Puszczy Augustowskiej. In: J.M. Matuszkiewicz (ed.), Geobotaniczne rozpoznanie tendencji rozwojowych zbiorowisk leśnych w wybranych regionach Polski. PAN IG i PZ. Monografie 8, pp. 176–196.
Google Scholar
Spiecker, H., Mielikäinen, K., Köhl, M., Skovsgaard, J.P. (eds.). 1996. Growth Trends in European Forests; EFI Research Report No. 5. Springer. Berlin.
Google Scholar
Szafer, W., Zarzycki K. (eds). 1977. Szata roślinna Polski. Tom 2. PWN, Warszawa.
Google Scholar
Szczygielski, M. 2007. Zmiana charakterystyki subborealnego boru mieszanego (Serratulo-Pinetum) w Puszczy Piskiej. In: J.M. Matuszkiewicz (ed.), Geobotaniczne rozpoznanie tendencji rozwojowych zbiorowisk leśnych w wybranych regionach Polski. PAN IG i PZ. Monografie 8, pp. 116–128.
Google Scholar
Szwagrzyk, J. 1994. Co nauka jest winna ochronie przyrody? Przegl. Przyr. 5 (3/4): 3–16.
Google Scholar
Szwagrzyk, J. 1996. Dynamika układów ekologicznych a wzorce naturalności. Przegl. Przyr. 7 (3/4): 29–40.
Google Scholar
Szwagrzyk, J. 2000. Rozległe naturalne zaburzenia w ekosystemch leśnych: ich zasięg, character i znaczenie dla dynamiki lasu. Wiad. ekol. 46(1): 3–19.
Google Scholar
Tichý, L., Holt, J. 2006. Juice – program for management, classification of ecological data. Program manual. Vegetation Science Group. Masaryk University. Brno.
Google Scholar
Tobisch, T., Csontos, P., Rédei, K., Führer, E. 2003. Fehér akác (Robinia pseudoacacia L.) faállományok vizsgálata aljnövényzetük összetétele alapján. Tájökológiai Lapok 1(2): 139–202.
Google Scholar
Woziwoda, B. 2007. Identyfikacja i ocena stanu zachowania siedlisk grądowych (kod Natura 2000: 9170) w lasach Polski Środkowej. In: D. Anderwald (ed.), Siedliska i gatunki wskaźnikowe w lasach, część 1. Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej R.9. Zesz. 2/3 (16): 59–69.
Google Scholar
Zelený, D., Tichý, L. 2006. Unconstrained ordinations in Juice. Institute of Botany and Zoology. Masaryk University, Brno. http://sci.muni.cz/botany/zeleny/ordination
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
