Ancient Woodlands’ and Synanthropic Plants as Indicators of Maintenance of the Forest Communities in the Nature Reserves of the Oświęcim Basin

Zbigniew Wilczek; Michał Romańczyk; Alicja Barć

doi:10.2478/v10107-009-0019-9

Authors

Zbigniew Wilczek Silesian University, Faculty of Biology and Environmental Protection, Department of Geobotany and Nature Protection
Michał Romańczyk Silesian University, Faculty of Biology and Environmental Protection, Department of Geobotany and Nature Protection
Alicja Barć Silesian University, Faculty of Biology and Environmental Protection, Department of Geobotany and Nature Protection

DOI:

https://doi.org/10.2478/v10107-009-0019-9

Keywords:

Tilio-Carpinetum, reserves, ancient woodlands, coefficient of floristic naturalness

Abstract

The landscape of the Oświęcim Basin, naturally dominated by forest communities, has been strongly transformed due to the long-term activities of man. Across time and space, it has been stamped by pond management and agriculture to the highest degree. Despite such a strong transformation of the natural environment fragments of forests which reflect the peculiarities of forest vegetation of the macroregion still occur. These are the Żaki and the Przeciszów nature reserves. The goal of the phytosociological studies done within their borders was the assessment of the Tilio-Carpinetum phytocoenoses which dominate in the reserves, regarding their: maintenance, naturalness, anthropological changes and compliance to anthropopressure, as well as natural values. Therefore, analyses related to the share of: character species, ancient woodland indicators and synanthropes were performed for purposes of the study. It has been proposed that transformations of the forest communities be assessed using the new formula of floristic naturalness coefficient (WNF), based on the share of ancient woodland and synanthropic species.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Adamowski, W., Mędrzycki, P., Łuczaj, Ł. 1998. The penetration of alien woody species into the plant communities of the Białowieża Forest: the role of biological properties and human activities. Phytocoenosis 10 (N.S.), Suppl. Cartogr. Geobot. 9: 211–228.
Google Scholar

Babczyńska-Sendek, B., Cabała, S., Kimsa, S., Wika, S. 1993. Wielkość rezerwatów a stan zachowania ich szaty roślinnej na przykładzie województw częstochowskiego i katowickiego. Prądnik. Pr. Muz. Szafera 7–8: 257–266.
Google Scholar

Balcerkiewicz, S., Kasprowicz, M. 1989. Wybrane aspekty synantropizacji szaty roślinnej ujawniające się na granicy kompleksów leśnych. Prace CPBP 04. 10, Wydawnictwo SGGW AR 7, pp. 7–21.
Google Scholar

Braun-Blanquet, J. 1964. Pflanzensoziologie, Grundzüge der Vegetationskunde. 3. Aufl. Springer, Wien–New York.
Google Scholar

Dzwonko, Z. 2007. Przewodnik do badań fitosocjologicznych. Instytut Botaniki UJ, Wydawnictwo Sorus, Poznań–Kraków.
Google Scholar

Dzwonko, Z., Loster, S. 2001. Wskaźnikowe gatunki starych lasów liściastych i ich znaczenie dla ochrony przyrody i kartografii roślinności. IGiPZ PAN, Prace Geograficzne 178: 120–132.
Google Scholar

Gorczyca, M. 2008. Ocena skuteczności ochrony wartości botanicznych w wybranych rezerwatach przyrody środkowej i południowej części województwa śląskiego. Praca doktorska. Katedra Geobotaniki i Ochrony Przyrody, Uniwersytet Śląski, Katowice.
Google Scholar

Holeksa, J. 1993. Wielkość rezerwatów a skuteczność ochrony mieszanych lasów dolnoreglowych w Beskidach Zachodnich. Prądnik. Pr. Muz. Szafera 7-8: 359–369.
Google Scholar

Holeksa, J. 1997. Wielkość rezerwatów a możliwość ochrony naturalnych ekosystemów leśnych. Ochr. Przyr. 54: 3–13.
Google Scholar

Holeksa, J., Wilczek, Z., Sierka, E. 2008. Dawne plany urządzenia gospodarstwa rezerwatowego jako źródło informacji o przemianach zbiorowisk leśnych objętych ochroną rezerwatową. In: J. Holeksa (ed.), Zakres, tempo i mechanizmy zmian w przyrodzie terenów chronionych w Polsce. Studia Nat. 54, cz. II: 107–119.
Google Scholar

Kondracki, J. 2001. Geografia regionalna Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Koźbiał, K. 2000. Starostwo zatorskie. Zarys dziejów do 1772 roku. Wydawnictwo Promocji Powiatu, Miasta i Gminy „Promo”, Kraków.
Google Scholar

Ledwoń, M., Smieja, A., Żyła, W., Betleja, J., Krzanowski, Z. 2004. Przyroda kompleksu leśno-stawowego w Brzeszczach-Nazieleńcach. Przewodnik po ścieżce dydaktycznej. Towarzystwo na rzecz Ziemi. Czaplon.
Google Scholar

Matuszkiewicz, W. 2002. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Mirek, Z., Piękoś-Mirkowa, H., Zając, A., Zając, M. 2002. Flowering plants and pteridophytes of Poland – a checklist. In: Z. MIREK (ed.), Biodiversity of Poland 1. W. Szafer Insitute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
Google Scholar

Ochyra, R., Żarnowiec, J., Bednarek-Ochyra, H. 2003. Casus catalogue of Polish mosses. In: Z. Mirek (ed.), Biodiversity of Poland 3. W. Szafer Insitute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
Google Scholar

Pawlaczyk, P. 1993. Możliwości hamowania synantropizacji fitocenoz leśnych. Przegl. Przyr. IV (3): 3–24.
Google Scholar

Pawłowski, B. 1977. Skład i budowa zbiorowisk roślinnych i metody ich badania. In: W. Szafer, K. Zarzycki (eds), Szata roślinna Polski. T.1, PWN, Warszawa, pp. 237–269.
Google Scholar

Pullin, A.S. 2004. Biologiczne podstawy ochrony przyrody. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Sierka, E., Chmura, D. 2007. Problem gatunków inwazyjnych i ekspansywnych w leśnych rezerwatach przyrody Wyżyny Śląsko-Krakowskiej. Środowisko i Rozwój 15 (1/2007): 98–105.
Google Scholar

Tokarska-Guzik, B. 2005. The establishment and spread of alien plant species (kenophytes) in Poland. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Google Scholar

Wilczek, Z. 1998. Roślinność rezerwatów przyrody województwa bielskiego. In: L. Bernacki, A. Blarowski, Z. Wilczek (eds), Osobliwości szaty roślinnej województwa bielskiego. Colgraf-Press, Poznań. pp. 136.
Google Scholar

Wilczek, Z., Holeksa, J., Romańczyk, M. 2008 Szata roślinna rezerwatu "Żaki" w Kotlinie Oświęcimskiej – zagrożenia i perspektywy ochrony. Chrońmy Przyr. Ojcz. 64 (2): 93–99.
Google Scholar

Włodek, J. 1957. Kraina Stawów. Ziemia, rok II, nr 6 (8): 6–8.
Google Scholar

Zając, E.U., Zając, A. 1975. Lista archeofitów występujących w Polsce. Zeszyty Naukowe Uniw. Jagiell., Pr. Bot. 3: 7–16.
Google Scholar

Zając, A., Zając, M., Tokarska-Guzik, B. 1998. Kenophytes in the flora of Poland: list, status and origin. Phytocenosis 10 (N.S.), Suppl. Cartogr. Geobot. 9: 107–116.
Google Scholar