Celem działań restrukturyzacyjnych jest przede wszystkim zmiana w zakresie aktywów przedsiębiorstwa, jego struktury kapitałowej lub zarządzania[1]. Według kryterium rodzaju dokonanej transakcji wśród procesów restrukturyzacyjnych można wyróżnić m.in. połączenia i podziały podmiotów oraz ich likwidacje[2]. Skutki podatkowe połączenia, podziału albo likwidacji wywołują wątpliwości w szczególności w przypadku, gdy podmiotem przejmowanym, dzielonym albo likwidowanym jest podmiot niebędący polskim rezydentem podatkowym, posiadający udziały w spółce, której majątek składa się głównie z majątku nieruchomego położonego w Polsce.
Można spotkać się ze stanowiskiem prezentowanym w wydawanych interpretacjach indywidualnych, że potencjalny przychód związany z przejściem własności udziałów w wyniku ww. działań restrukturyzacyjnych powinien być klasyfikowany jako „zysk ze sprzedaży majątku”[3] w rozumieniu umów o unikaniu opodatkowania[4]. Praktyka w tym zakresie nie jest jednak jednolita. Warto bowiem zwrócić uwagę na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA) w Gliwicach, który uchylił interpretację Dyrektora KIS, stwierdzającą, że przychód powstały na podstawie art. 14a ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych[5] w związku z likwidacją udziałowca w spółkach nieruchomościowych powinien być uznany za „zysk ze sprzedaży majątku” na gruncie właściwej UPO[6]. Podobne stanowisko zostało również zaprezentowane w przeszłości przez organy podatkowe[7]. Co więcej, również w jednej z wydanych interpretacji indywidualnych Dyrektor KIS stwierdził, że potencjalny przychód uzyskany przez udziałowca w wyniku połączenia spółek nie powinien być klasyfikowany jako „zysk ze sprzedaży majątku”, lecz jako „dywidenda” na gruncie właściwej UPO[8].
Z uwagi na to celem artykułu jest analiza prawidłowości klasyfikacji potencjalnego przychodu uzyskanego w wyniku połączenia, podziału albo likwidacji jako „zysków z przeniesienia własności majątku” w rozumieniu UPO. Można bowiem postawić tezę, że przychody z restrukturyzacji powinny być uznane za „inne dochody” albo „dywidendy” na gruncie UPO, a ich odpowiednia klasyfikacja zależy przede wszystkim od roli podmiotu uczestniczącego w procesie restrukturyzacji.
Ponadto powołana problematyka zostanie poddana analizie w kontekście obowiązku pobrania przez spółkę nieruchomościową[9] zaliczki na podatek od dochodu uzyskanego z tytułu zbycia jej udziałów na podstawie art. 26aa ust. 1 u.p.d.o.p. Zasadna wydaje się bowiem teza, że przeniesienie własności udziałów w spółce nieruchomościowej w ramach procesów restrukturyzacyjnych nie stanowi ich „zbycia”, a w konsekwencji nie jest spełniony jeden z warunków powodujących powstanie obowiązków płatnika dla spółki nieruchomościowej.
Wskazane zagadnienia zostaną poddane analizie, w szczególności poprzez zastosowanie metody jurydycznej, jak również odwołania się do poglądów reprezentowanych w literaturze przedmiotu, orzecznictwie oraz praktyce organów podatkowych.
Punktem wyjścia do analizy wskazanej problematyki powinien być przede wszystkim przepis art. 3 ust. 3 pkt 4 u.p.d.o.p. Słusznie bowiem podkreśla się w orzecznictwie, że podstawą powstania obowiązku podatkowego jest wystąpienie stanu faktycznego spełniającego dyspozycję wynikającą z krajowego przepisu prawa podatkowego[10]. W przeciwnym wypadku nie istnieje podstawa do opodatkowania danego dochodu, nawet jeśli UPO przyznaje takie prawo[11].
Na podstawie art. 3 ust. 3 pkt 4 u.p.d.o.p. za dochody (przychody) osiągane przez podatników niebędących polskimi rezydentami uważa się dochody (przychody) z tytułu przeniesienia własności udziałów w spółce lub z tytułu należności będących następstwem posiadania tych udziałów, jeżeli co najmniej 50% wartości aktywów tej spółki, bezpośrednio lub pośrednio, stanowią nieruchomości położone na terytorium Polski lub prawa do takich nieruchomości. Jak wynika zatem z powołanego przepisu, przychód (dochód) podlegający opodatkowaniu w Polsce może powstać z dwóch tytułów, mianowicie:
W brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2017 r. przepis art. 3 ust. 3 pkt 4 u.p.d.o.p. stanowił wyłącznie o „przeniesieniu własności udziałów”. Natomiast przesłanka „należności będących następstwem posiadania udziałów” została wprowadzona z dniem 1 stycznia 2018 r. w wyniku jego nowelizacji. W związku z tym należy odwołać się do uzasadnienia do ustawy wprowadzającej wskazaną zmianę[12]. Jak bowiem stwierdził ustawodawca: „zmiana poszerza obecny zakres przepisu zawierającego tzw. klauzulę nieruchomościową. Chodzi o inne niż zbycie udziałów/akcji zdarzenia, których przedmiotem są udziały bądź akcje tzw. spółki nieruchomościowej […]. Chodzi o zdarzenia takie jak umorzenie udziałów, wystąpienia ze spółki osobowej będącej podatnikiem, zmniejszenie udziału kapitałowego w takiej spółce lub likwidację osoby prawnej. Ekonomiczny skutek tych zdarzeń jest bowiem analogiczny do zbycia udziałów/akcji spółki nieruchomościowej”. Oznacza to, że ustawodawca nie utożsamia pojęcia „zbycia” czy też użytego w art. 3 ust. 3 pkt 4 u.p.d.o.p. pojęcia „przeniesienia” z wszelkimi zdarzeniami, których skutkiem jest przejście prawa własności udziałów w spółce spełniającej warunki określone w tym przepisie. W celu objęcia zakresem art. 3 ust. 3 pkt 4 u.p.d.o.p. zdarzeń, których ekonomiczny skutek jest analogiczny do zbycia udziałów, ustawodawca wprowadził pojęcie „należności będące następstwem posiadania udziałów”.
Z uwagi na to uzasadnione wydaje się przyjęcie, że przychody uzyskane na skutek procesów restrukturyzacyjnych z udziałem nierezydenta będącego udziałowcem w spółce, której majątek składa się głównie z majątku nieruchomego położonego w Polsce, oraz jego wspólników mogą stanowić „należność będącą następstwem posiadania udziałów”. Skutkiem takich działań jest bowiem uzyskanie przez sukcesora prawa do udziału w zyskach spółki, które może stanowić polskie źródło przychodów[13]. Powyższe ma istotne znaczenie nie tylko w kontekście uznania, że procesy restrukturyzacyjne mogą stanowić polskie źródło przychodów na podstawie art. 3 ust. 3 pkt 4 u.p.d.o.p. Mając bowiem na względzie treść art. 3 ust. 2 UPO, pojęcia użyte w UPO powinny być co do zasady interpretowane z uwzględnieniem znaczenia wynikającego z ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Jak wskazano, można spotkać się z poglądem, że potencjalny przychód wynikający z restrukturyzacji powinien być uznany za „zysk z przeniesienia własności majątku” na gruncie UPO. Jako argument przemawiający za taką klasyfikacją powoływana jest przede wszystkim treść komentarza do art. 13 konwencji modelowej OECD, która wskazuje, że pojęcie „przeniesienie własności majątku” obejmuje w szczególności zyski z majątku pochodzące ze sprzedaży lub zamiany, z częściowej sprzedaży, wywłaszczenia, przekazania spółce w zamian za akcje, sprzedaży praw, darowizny, a nawet pośmiertnego przekazania majątku[14]. Użyte w komentarzu sformułowanie „w celu objęcia nimi szczególnie” nie wyklucza zatem zysków uzyskanych z tytułu przeniesienia majątku, wynikających z działań restrukturyzacyjnych[15].
Powołując treść art. 155 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny[16], w Interpretacji w zakresie podziału wywiedziono ponadto, że „zbycie” jest pojęciem szerszym niż np. sprzedaż czy darowizna, każde wyzbycie się rzeczy lub praw rodzi bowiem po stronie zbywającego skutek w postaci braku władztwa nad rzeczą lub prawem. W konsekwencji przejście z mocy prawa własności udziałów w wyniku sukcesji uniwersalnej na nowo zawiązaną spółkę również stanowi ich zbycie przez wspólnika[17]. Co więcej, we wskazanej interpretacji organ stwierdził, że brak uzyskania przysporzenia majątkowego w związku z planowanym podziałem przez wydzielenie części swojego majątku (obejmującego udziały w spółce nieruchomościowej) nie ma normatywnego znaczenia w świetle treści art. 12 ust. 1 pkt 9 u.p.d.o.p. Powołany przepis nie uzależnia bowiem skutków podatkowych od otrzymania przysporzenia przez spółkę podlegającą podziałowi, lecz od występowania zorganizowanej części przedsiębiorstwa (w majątku wydzielanym i pozostającym w spółce dzielonej).
Na podstawie art. 13 ust. 4 typowej UPO zyski osiągane przez osobę mającą siedzibę w umawiającym się państwie z tytułu przeniesienia własności udziałów, których wartość w więcej niż 50% pochodzi, bezpośrednio lub pośrednio, z majątku nieruchomego położonego w drugim umawiającym się państwie, mogą być opodatkowane w tym drugim państwie[18]. Oznacza to, że zastosowanie klauzuli nieruchomościowej wymaga łącznego spełnienia trzech przesłanek. Po pierwsze, osiągnięty zostaje zysk. Po drugie, zysk zostaje osiągnięty z przeniesienia udziałów przez rezydenta umawiającego się państwa. Po trzecie, wartość przenoszonych udziałów pochodzi, bezpośrednio lub pośrednio, w ponad 50% od wartości majątku nieruchomego położonego w drugim umawiającym się państwie.
Warto zatem zwrócić uwagę, że w ramach procesów restrukturyzacyjnych potencjalny przychód może powstać dla kilku podmiotów. W przypadku połączeń i podziałów spółek są to bowiem spółka dzielona i spółka przejmująca, jak również wspólnicy spółki przejmowanej lub dzielonej. W ramach likwidacji są to natomiast likwidowana spółka oraz jej wspólnik. Z uwagi na to warunki zastosowania art. 13 ust. 4 UPO powinny zostać poddane odrębnej analizie w kontekście każdego podmiotu, który może uzyskać przychód w związku z działaniami restrukturyzacyjnymi. W świetle analizowanej problematyki szczególne znaczenie wydają się mieć jednak dwie pierwsze przesłanki zastosowania powołanego przepisu.
Odnosząc się do pierwszego z powołanych wyżej warunków określonych w art. 13 ust. 4 UPO, podkreślić należy, że zarówno typowe UPO, jak i komentarz OECD nie zawierają definicji pojęcia zysku (gain[19]). Przy tym zarówno na podstawie komentarza OECD, jak i literatury przedmiotu zasadne jest przyjęcie, że stanowi on zasadniczo przyrost wartości aktywów i nie powinien być opodatkowany do momentu przeniesienia ich własności[20]. Oznacza to, że opodatkowaniu powinien podlegać zysk, który został faktycznie realizowany w związku z przeniesieniem danego aktywa. W przypadku przeniesienia własności udziałów zyskiem powinna być zatem rzeczywiście otrzymana nadwyżka ich wartości, powstała pomiędzy dniem nabycia udziałów a dniem przeniesienia ich własności[21].
Zasadny wydaje się zatem pogląd wyrażony w przywołanym wyżej wyroku WSA w Gliwicach, że powstanie zysku w rozumieniu UPO powinno być związane z uzyskaniem przychodu rozumianego jako rzeczywiste przysporzenie o charakterze trwałym. Powstanie przychodu na podstawie art. 14a u.p.d.o.p. w związku z wydaniem udziałów w spółkach nieruchomościowych nie wynika natomiast z otrzymania przez likwidowaną spółkę faktycznego przysporzenia, lecz jest wykreowane przez wyżej wymieniony przepis o charakterze szczególnym. Przekazanie majątku w ramach likwidacji następuje bowiem na podstawie odpowiednich przepisów prawa handlowego. Nie może zatem stanowić „zysku” w rozumieniu UPO. W konsekwencji przychód powstały na podstawie art. 14a u.p.d.o.p. powinien zostać uznany za „inny przychód”, który podlega opodatkowaniu na podstawie art. 22 UPO.
Można zatem również podać w wątpliwość pogląd wyrażony w przytoczonej Interpretacji w zakresie podziału, że brak rzeczywistego przysporzenia po stronie spółki dzielonej pozostaje bez wpływu na uznanie przychodu powstałego na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 9 u.p.d.o.p. za „zysk” w rozumieniu UPO. Powołany przepis także należy uznać za kreujący szczególny rodzaj przychodu bez zaistnienia przysporzenia po stronie spółki dzielonej. Co więcej, również w przypadku połączenia spółka przejmowana nie osiąga rzeczywistego przysporzenia, które mogłoby stanowić przychód na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Przepisy tej ustawy nie zawierają także norm prawnych, które kreowałyby powstanie dla spółki przejmowanej szczególnego rodzaju przychodu bez zaistnienia rzeczywistego przysporzenia.
Jednakże, zgodnie z komentarzem OECD, zyski wynikające z przyrostu wartości majątku (rewaluacji) również są objęte postanowieniami art. 13 UPO, nawet jeśli nie następuje przeniesienie własności (tzw. ciche rezerwy lub aktualizacja wyceny). Przy tym na gruncie prawa polskiego może dojść do ujawnienia cichych rezerw związanych z udziałami przenoszonymi w ramach połączenia lub podziału wyłącznie w przypadku spółki przejmującej[22]. W przypadku likwidacji ciche rezerwy mogą zostać ujawnione w odniesieniu do wspólnika otrzymującego majątek w wyniku tego procesu[23]. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie zawierają natomiast norm prawnych, na podstawie których może powstać przychód wynikający z aktualizacji wyceny dla spółki przejmowanej, dzielonej lub likwidowanej oraz udziałowca spółki dzielonej lub przejmowanej[24], mogący stanowić zysk na podstawie art. 13 UPO.
Jednocześnie w stosunku do spółki przejmującej oraz udziałowca likwidowanej spółki mogą powstać wątpliwości, czy osiągnięty przez taką spółkę przychód wynikający z aktualizacji wyceny stanowi „zysk z przeniesienia własności majątku” w rozumieniu UPO. Warto bowiem odnieść się do drugiej przesłanki zastosowania klauzuli nieruchomościowej, a więc „przeniesienia własności udziałów”[25].
Zgodnie z art. 492 § 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych[26] połączenie może być dokonane przez przeniesienie całego majątku spółki przejmowanej na inną spółkę przejmującą albo przez zawiązanie spółki kapitałowej, na którą przechodzi majątek wszystkich łączących się spółek. Na podstawie art. 529 § 1 KSH podział polega na przeniesieniu całości albo części majątku spółki dzielonej na istniejące lub nowo zawiązane spółki. Przepis art. 286 § 1 i 2 KSH stanowi natomiast, że majątek likwidowanej spółki pozostały po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli powinien zostać podzielony między wspólników stosowanie do ich udziałów.
Jak zatem wynika z powyższego, połączenia oraz podziały polegają na przeniesieniu przez spółkę przejmowaną albo dzieloną swojego majątku na spółkę przejmującą. W przypadku podziału przeniesienie własności majątku może również nastąpić na spółki nowo zawiązane. Likwidacja spółki polega natomiast na podziale jej majątku pomiędzy wspólników, który może nastąpić także poprzez wydanie jego składników. W konsekwencji podmiotami uzyskującymi potencjalnie „zysk z tytułu przeniesienia udziałów” powinny być spółki: przejmowana, dzielona albo likwidowana[27].
Co więcej, również w odniesieniu do potencjalnego przychodu spółki przejmującej oraz dzielonej mogą powstać uzasadnione wątpliwości, czy wynika on z „przeniesienia” własności udziałów. Przejście własności udziałów na spółkę przejmującą następuje bowiem w ramach sukcesji uniwersalnej. Oznacza to, że z dniem połączenia lub podziału spółka przejmująca wstępuje w ogół praw i obowiązków spółek przejmowanych lub dzielonych na skutek jednego zdarzenia prawnego[28]. Skutkiem wstąpienia przez sukcesora w prawa i obowiązki poprzednika jest natomiast to, że sukcesor jest traktowany tak, jakby od początku był stroną tych stosunków prawnych[29]. Z perspektywy prawnej sukcesor będzie zatem traktowany tak, jakby przeniesienie nie nastąpiło, lecz był on od początku właścicielem składników majątku. W literaturze przedmiotu zwrócono natomiast uwagę, że klauzula nieruchomościowa obejmuje czynności, które skutkują przeniesieniem poszczególnych składników majątku[30]. Sukcesja uniwersalna jest natomiast sposobem nabycia majątku rozumianego jako wielość praw podmiotowych[31].
Jednocześnie trafny wydaje się pogląd reprezentowany w odniesieniu do udziałowca restrukturyzowanej spółki, że w związku z zaistnieniem takich zdarzeń nie dochodzi do „przeniesienia” własności posiadanych przez niego udziałów, ponieważ wspólnik posiada je do końca istnienia restrukturyzowanego podmiotu. W konsekwencji potencjalny przychód uzyskany w wyniku restrukturyzacji jest związany z przysługującymi prawami w spółce, a nie z zyskiem ze zbycia praw majątkowych[32].
Na podstawie art. 26aa ust. 1 u.p.d.o.p. spółka nieruchomościowa, której udziały są zbywane, jest obowiązana wpłacić, jako płatnik, zaliczkę na podatek od dochodu z tego tytułu, jeżeli stroną dokonującą zbycia jest nierezydent oraz przedmiotem transakcji zbycia są udziały dające co najmniej 5% praw głosu w spółce. Jak wynika z powołanego przepisu, jednym z warunków nałożenia na spółkę nieruchomością obowiązków płatnika jest dokonanie „zbycia” udziałów w takiej spółce przez nierezydenta. Potencjalne obowiązki spółki nieruchomościowej jako płatnika uzależnione są zatem przede wszystkim od tego, czy analizowane restrukturyzacje mogą być uznane za „zbycie” udziałów w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W literaturze przedmiotu reprezentowano pogląd, że pojęcie „przeniesienia” ma tożsamy zakres znaczeniowy z pojęciem „zbycia”[33]. Nie wydaje się to jednak pogląd trafny.
Zbywalność uprawnienia polega bowiem na możliwości jego przeniesienia przez czynność prawną dokonaną przez uprawnionego na inną osobę (umownej zmiany podmiotu prawa)[34]. Istnieje zatem podmiot, który nabył własność rzeczy lub innych praw majątkowych na skutek umowy zobowiązującej[35]. Jednocześnie nabywca składników majątku nie jest następcą prawnym (sukcesorem) zbywcy. Oznacza to, że nie jest traktowany tak, jakby przeniesienie nie nastąpiło, lecz uznawany jest za nowego właściciela rzeczy lub praw.
Przenoszalność praw można natomiast, w przeciwieństwie do zbywalności, utożsamiać z dopuszczalnością zmiany podmiotów tych praw[36]. Pojęcie to obejmuje zarówno czynności stanowiące zbycie, jak i zdarzenia, w ramach których następuje wstąpienie sukcesora w prawa i obowiązki poprzednika. W konsekwencji pojęcie „przenoszalności praw” jest zakresowo szersze niż pojęcie „zbycia”. Ponadto przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych posługują się pojęciami „zbycia”[37] oraz „przeniesienia”[38] w odniesieniu do różnych zdarzeń, z którymi wiążą skutki podatkowe. Należy zatem przyjąć, że mają one odmienne znaczenie[39].
W świetle powyższego nie można założyć, że w wyniku procesów restrukturyzacyjnych dochodzi do zbycia przez nierezydenta udziałów w spółce nieruchomościowej. W ramach takich działań spółki przejmowana, dzielona lub likwidowana przekazują bowiem swój majątek (w tym udziały w spółce nieruchomościowej) w ramach wykonania swoich obowiązków wynikających z odpowiednich przepisów prawa handlowego. Przekazanie majątku jest zatem czynnością jednostronną, która nie nakłada na podmioty otrzymujące majątek obowiązku spełnienia świadczenia wzajemnego wobec restrukturyzowanego podmiotu[40]. Z uwagi na to na spółce nieruchomościowej nie powinny ciążyć obowiązki płatnika w związku z restrukturyzacją jej udziałowca.
Właściwa klasyfikacja potencjalnych przychodów uzyskanych w wyniku działań restrukturyzacyjnych jest zagadnieniem złożonym. Jest to konsekwencją przede wszystkim wielości podmiotów, które uczestniczą w takich procesach, oraz ich roli.
Jak się jednak wydaje, przedstawione argumenty przemawiają za uznaniem, że przychody wynikające z procesów restrukturyzacyjnych, osiągnięte przez ich uczestników, nie stanowią „zysków z przeniesienia własności majątku”, mogących podlegać opodatkowaniu zgodnie z art. 13 ust. 4 UPO. W takim przypadku powinny one podlegać zasadom wynikającym z art. 10 albo art. 22 UPO. Oznacza to, że należy przede wszystkim zweryfikować, czy dany przychód może zostać uznany za „dywidendę” w rozumieniu UPO. Wskazana klasyfikacja zależy natomiast co do zasady od przepisów prawa wewnętrznego[41]. Jeżeli natomiast taki przychód nie spełni przesłanek uznania go za „dywidendę” zgodnie z art. 10 UPO, może zostać uznany za „inny przychód”, który podlega opodatkowaniu na podstawie art. 22 UPO.
Jednocześnie na spółce nieruchomościowej, której udziały są przenoszone w ramach procesów restrukturyzacyjnych, nie powinny ciążyć obowiązki płatnika na podstawie art. 26aa ust. 1 u.p.d.o.p. Takie przeniesienie nie stanowi bowiem „zbycia” udziałów w spółce nieruchomościowej zgodnie z ww. przepisem.
The tax consequences of restructurings raise doubts mainly due to the fact that multiple entities participate in such processes and the role of these entities differ. Therefore, the purpose of the article is to analyze the classification of potential revenue received as a result of the referenced restructuring activities as “gains from the transfer of assets” in light of the standopint represented by tax authorities and administrative courts. Moreover, the above issue will be also considered in the light of the real estate company’s obligations as a tax remitter.
Kidyba A., Sukcesja, kontynuacja, a może coś innego?, „Monitor Prawa Handlowego” 2011, nr 1.
Klimkiewicz-Deplano K., Restrukturyzacje spółek kapitałowych – zmiana polskich regulacji na przestrzeni ostatnich lat, „Przegląd Podatkowy” 2011, nr 10.
Kondej M., Wicher M., Opodatkowanie połączeń po 1.01.2022 r., „Przegląd Podatkowy” 2022, nr 7.
Koralewski M., Krajowe i transgraniczne fuzje i przejęcia w prawie podatkowym i rachunkowości, Warszawa 2009.
Kukulski Z., Klauzula nieruchomościowa w bilateralnych umowach podatkowych zawartych przez Polskę jako mechanizm zapobiegający międzynarodowemu unikaniu opodatkowania, [w:] Międzynarodowe unikanie opodatkowania. Wybrane zagadnienia, red. D. Gajewski, Warszawa 2017.
Litwińczuk H., Międzynarodowe prawo podatkowe, Warszawa 2020.
Machnikowski P., Komentarz do art. 57 k.c., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2019.
Missala W., Zyski ze sprzedaży majątku w świetle polskich umów o unikaniu podwójnego opodatkowania i praktyki polskich organów podatkowych, „Przegląd Podatkowy” 2012, nr 2.
Myrczek-Kadłubicka E., Dictionary of law terms, Warszawa 2013.
OECD, Model Tax Convention on Income and Capital: Condensed Version (as it read on 21.11.2017), 2017, https://read.oecd-ilibrary.org/taxation/model-tax-convention-on-income-and-on-capital-condensed-version-2017_mtc_cond-2017-en#page294 (dostęp: 12.05.2023).
Opiłowski M., Komentarz do art. 13 Konwencji Modelowej OECD, [w:] Model Konwencji OECD. Komentarz, red. B. Brzeziński, Warszawa 2010.
Podatkowy słownik encyklopedyczny, red. M. von Doorn-Olejnicka, Warszawa 2013.
Radwański Z., Olejniczak A., Prawo cywilne. Część ogólna, Warszawa 2019.
Raińczuk M., Leconte M., Konwencja wielostronna – wpływ na umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawarte przez Polskę, „Przegląd Podatkowy” 2018, nr 1.
Sapijaszka Z., Restrukturyzacja przedsiębiorstw. Szanse i ograniczenia, Warszawa 1997.
Wronkowska S., Podstawowe pojęcia prawa i prawoznawstwa, Poznań 2005.
Żuk M., Wybrane aspekty podatkowe transgranicznego połączenia przez przejęcie spółki komandytowo-akcyjnej, „Przegląd Podatkowy” 2010, nr 2.
