Koncert życzeń – żądania francuskie w negocjacjach gospodarczych z Polską w latach 1933–1935

Anna Ambrochowicz-Gajownik

doi:10.18778/2080-8313.23.04

Autor

Anna Ambrochowicz-Gajownik https://orcid.org/0000-0001-7460-0859

DOI:

https://doi.org/10.18778/2080-8313.23.04

Słowa kluczowe:

stosunki gospodarcze, Druga Rzeczpospolita, Francja, historia ekonomiczna Francji, historia ekonomiczna Polski, kryzys gospodarczy

Abstrakt

Lata 30. XX w. w stosunkach gospodarczych pomiędzy Polską a Francją do łatwych nie należały. Oba kraje bardzo mocno odczuwały skutki kryzysu ekonomicznego. Przyczynił się on m.in. do wprowadzenia zakazu przywozu, czyli zastosowania tzw. polityki kontyngentowej. Następnie wymusił na Francji ochronę własnego rynku poprzez ograniczenie importu na rzecz premiowania eksportu. W Polsce zaś czynnikiem pogłębiającym kryzys był odpływ zagranicznych kapitałów. Innym przejawem rozbieżności w relacjach bilateralnych był sposób prowadzenia negocjacji. Francja nastawiona była na prowadzenie rozmów w sposób punktowy, a nie całościowy. Strona polska preferowała to drugie rozwiązanie, ponieważ umożliwiało wyrównanie bilansu handlowego z płatniczym. W latach 1933–1935 relacje gospodarcze polsko-francuskie przypominały swoistego rodzaju koncert życzeń, w którym rolę dominującą odgrywała strona francuska. Stawiane przez nią warunki były najczęściej niekorzystne dla drugiej strony, co też powodowało liczne napięcia.

Biogram autora

Anna Ambrochowicz-Gajownik

Dr Anna Ambrochowicz-Gajownik – historyczka, absolwentka Uniwersytetu Warmińsko- Mazurskiego w Olsztynie, doktor nauk humanistycznych, badaczka niezależna, członkini Światowej Rady Badań nad Polakami za Granicą. Zainteresowania naukowe: historia najnowsza, historia dyplomacji w XX w., stosunki polsko- francuskie, emigracja polska we Francji w pierwszej połowie XX w., służba konsularna II Rzeczypospolitej, stosunki gospodarcze. Autorka monografii: W cieniu Lazurowego Wybrzeża. Konsulat polski w Marsylii w latach 1919–1940, Warszawa 2019.

Bibliografia

Archiwum Instytutu Hoovera, Ministerstwo Spraw Zagranicznych.
Google Scholar

Ministerstwo Spraw Zagranicznych.
Google Scholar

Urząd Wojewódzki Lubelski, Wydział Społeczno-Polityczny 1919–1939.
Google Scholar

Banque des règlements internationaux: Septième rapport annuel 1er avril 1936 – 31 mars 1937, Bâle 1937.
Google Scholar

Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1933, red. W. Skóra, Warszawa 2015.
Google Scholar

Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1935, red. S. Żerko, Warszawa 2017.
Google Scholar

Ambrochowicz-Gajownik A., Polsko-francuskie kontakty na niwie gospodarczej w dwudziestoleciu międzywojennym, „Wiadomości Historyczne” 2019, nr 1, s. 10–14.
Google Scholar

Ambrochowicz-Gajownik A., Polsko-francuskie stosunki gospodarcze w okresie międzywojennym: nowe postulaty badawcze, „Przegląd Środkowo-Wschodni” 2016 nr 1, s. 182–214.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.32612/uw.2543618X.2016.pp.182-211

Ambrochowicz-Gajownik A., Senat Drugiej Rzeczypospolitej a stosunki polsko-francuskie – wybrane aspekty, [w:] Senat II Rzeczypospolitej (1922–1939) – rzecznik rozsądku, rozwagi i miary, red. Z. Girzyński, J. Kłaczkow, J. Żaryn, Toruń 2020, s. 199–228.
Google Scholar

Ambrochowicz-Gajownik A., „Uległość – wymuszona czy konieczna?”. Polsko-francuskie stosunki gospodarcze na forum Sejmu Ustawodawczego, [w:] Fundamenty Niepodległej. Sejm Ustawodawczy (1919–1922), red. Z. Girzyński, J. Kłaczkow, J. Żaryn, Toruń 2020.
Google Scholar

Banaś K., Odrodzona Rzeczypospolita na rynkach zamorskich. Handel polsko-arabski w latach 1918–1939, Łódź 2019.
Google Scholar

Batowski H., Między dwiema wojnami 1919–1939, Kraków 2011.
Google Scholar

Bułhak H., Polska–Francja z dziejów sojuszu 1922–1939, cz. 1: 1922–1932, Warszawa 1993.
Google Scholar

Bułhak H., Polska–Francja. Z dziejów sojuszu 1933–1936, Warszawa 2000.
Google Scholar

Ciałowicz J., Polsko-francuski sojusz wojskowy 1921–1939, Warszawa 1970.
Google Scholar

Davion I., Strategiczne stosunki francusko-polskie w latach 1918–1939 „Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej” 2011, R. 9, z. 1.
Google Scholar

Dąbrowski P., „Panama żyrardowska” w okresie dwudziestolecia międzywojennego – wyrok Sądu Obywatelskiego w sprawie Aleksandra Lednickiego, „Studia Iuridica Lublinensia” 2014, nr 21, s. 11–31.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.17951/sil.2014.21.0.11

Frey Y, Histoire des Polonais en France, Paris 2019.
Google Scholar

Gajownik T., Stosunki rosyjsko-francuskie w przededniu podpisania paktu o nieagresji w 1932 roku w świetle polskich czynników wojskowych, „Przegląd Wschodnioeuropejski” 2020, nr 1, s. 135–144.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31648/pw.5976

Grata P., Polityka podatkowa wicepremiera i ministra Eugeniusza Kwiatkowskiego w latach 1935–1939, „Humanities and Social Sciences” 2014, nr 21, s. 23–46.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.7862/rz.2014.hss.2

Janowska H., Polska emigracja zarobkowa we Francji (1919–1939), Warszawa 1964.
Google Scholar

Klimiuk Z., Wpływ wielkiego kryzysu i zagranicy na polski handel zagraniczny w latach 1929–1935 (część II), „NE” 2017, nr 26, s. 25–41.
Google Scholar

Kołodziej E., Polska i inne państwa wobec problemu reparacji i długów zagranicznych w latach 1918–1939, Warszawa 2017.
Google Scholar

Kołodziej E., Wychodźstwo zarobkowe. Studia nad polityką emigracyjną II Rzeczypospolitej, Warszawa 1982.
Google Scholar

Korczyk H., Działanie i recepcja Locarna 1927–1936, Warszawa 1999.
Google Scholar

Kornat M., Między Niemcami a Rosją Sowiecką. Realia geopolityki i dylematy dyplomacji, [w:] Dyplomacja w służbie Rzeczypospolitej 1918–1939, Warszawa 2019.
Google Scholar

Kornat M., Polityka zagraniczna Polski 1938–1939. Cztery decyzje Józefa Becka, Gdańsk 2012.
Google Scholar

Kornat M., Wołos M., Józef Beck. Biografia, Kraków 2020.
Google Scholar

Kuźmiński T., Polska, Francja, Niemcy 1933–1935. Z dziejów sojuszu polsko–francuskiego, Warszawa 1963.
Google Scholar

Laforest Ch., La stratégie française et la Pologne (1919–1939). Aspects économiques et implications politiques, „Histoire, économie et société” 2003, nr 3, s. 395–411.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.3406/hes.2003.2328

Landau Z., Tomaszewski J., Druga Rzeczpospolita. Gospodarka – Społeczeństwo – Miejsce w świecie (sporne problemy badań), Warszawa 1977.
Google Scholar

Landau Z., Tomaszewski J., Gospodarka Polski międzywojennej 1918–1939. Wielki Kryzys 1930–1935, t. 3, Warszawa 1982.
Google Scholar

Landau Z., Tomaszewski J., Kapitały obce w Polsce 1918–1939: Materiały i dokumenty, Warszawa 1964.
Google Scholar

Landau Z., Tomaszewski J., Sprawa żyrardowska. Przyczynek do dziejów kapitałów obcych w Polsce międzywojennej, Warszawa 1983.
Google Scholar

Łazor J., Colonial expansion or vital assistance? French capital and interwar Poland, „Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy” 2019, nr 57, s. 279–281 https://doi.org/10.15584/nsawg.201
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.15584/nsawg.2019.1.19

Łazor J., Kapitał francuski w Polsce międzywojennej. Stan badań i postulaty badawcze, „Journal of Humanities and Social Sciences” 2019, nr 1, s. 29–52.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.15584/johass.2019.1.3

Mazur W., Droga do Rambouillet: zabiegi o francuski kredyt zbrojeniowy na modernizację Wojska Polskiego (jesień 1935 – jesień 1936), „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 2013, nr 2.
Google Scholar

Morawski W., Gospodarka II Rzeczypospolitej, [w:] Polski wiek XX, red. K. Persak, P. Machcewicz, Warszawa 2009.
Google Scholar

Pasztor M., Polska w oczach francuskich kół rządowych w latach 1924–1939, Warszawa 1999.
Google Scholar

Ponty J., Polonais méconnu. Histoire des travailleurs immigrés en France dans l’entre – deux – guerres, Paris 2005.
Google Scholar

Rollet H., La Pologne au XXe siecle, Paris 1984.
Google Scholar

Schirmann S., Les relations économiques et financières franco-allemandes 1932–1939, Vincennes 1995 https://doi.org/10.4000/books.igpde.2150
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4000/books.igpde.2150

Skodlarski J., Historia gospodarcza, Warszawa 2013.
Google Scholar

Soutou G.-H., L’alliance franco-polonaise (1925–1933) ou comment s’en débarrasser?, „Revue d’Histoire diplomatique” 1981, nr 2–4, s. 295–348.
Google Scholar

Wandycz P., France and her Eastern Allies 1919–1925. French-Czechoslovak-Polish Relations from the Paris Peace Conference to Locarno, Minneapolis 1962.
Google Scholar

Wandycz P., France and the Polish-Soviet War, 1919–1920, „The Polish Review” 2017, vol. 62, No. 3, s. 3–15 https://doi.org/10.5406/polishreview.62.3.0003
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.5406/polishreview.62.3.0003

Wandycz P., O czasach dawniejszych i bliższych. Studia z dziejów Polski i Europy Środkowo-Wschodniej, Poznań 2009.
Google Scholar

Warner G., Pierre Laval and the eclipse of France 1931–1945, New York 1968.
Google Scholar

Wołos M., Alfred Chłapowski (1874–1940). Biografia ambasadora Polski we Francji, Toruń 2001.
Google Scholar

Wołos M., Francja–ZSRR. Stosunki polityczne w latach 1924–1932, Toruń 2004.
Google Scholar

Wołos M., Polityka wschodnia. Relacje II Rzeczypospolitej ze Związkiem Sowieckim i krajami wschodnioeuropejskimi, [w:] Dyplomacja w służbie Rzeczypospolitej 1918–1939, Warszawa 2018.
Google Scholar

Wołos M., Szkic o polskiej polityce zagranicznej w międzywojennym dwudziestoleciu, [w:] Polski wiek XX, red. K. Persak, P. Machcewicz, Warszawa 2009, s. 195–270.
Google Scholar