SPRAWOZDANIE Z KONFERENCJI NAUKOWEJ „ŚWIATY WŁADYSŁAWA ZAMOYSKIEGO (1853–1924)”, POZNAŃ, 22–23 PAŹDZIERNIKA 2024 R.
Report on the scientific conference “The Worlds of Władysław Zamoyski (1853–1924)” Poznań, 22–23 October 2024
Aleksandra Losik*
Polska Akademia Nauk Biblioteka Kórnicka; Polish Academy of Sciences Kórnik Library
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu; Adam Mickiewicz University in Poznań
https://orcid.org/0000-0002-4205-5785
KEYWORDS: Władysław Zamoyski, scientific report, conference, Poznań
SŁOWA KLUCZOWE: Władysław Zamoyski, sprawozdanie naukowe, konferencja, Poznań
Konferencja naukowa pt. „Światy Władysława Zamoyskiego (1853–1924)” odbyła się w dniach 22–23 października 2024 r. w Pałacu Działyńskich w Poznaniu. Wydarzenie to zostało zorganizowane przez Bibliotekę Kórnicką PAN, Instytut Slawistyki PAN, Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej UAM oraz Wydział Historii UAM, w ramach obchodów Roku Władysława Zamoyskiego, ogłoszonego przez Senat RP.
Pierwszy dzień konferencji rozpoczął się od rejestracji uczestników, po czym nastąpiło uroczyste otwarcie konferencji przez Dyrektorkę PAN Biblioteki Kórnickiej, dr hab. Magdalenę Biniaś-Szkopek, prof. UAM. Referat wprowadzający wygłosił prof. dr hab. Stanisław Sierpowski z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Następnie odbyły się trzy panele tematyczne.
Pierwszy panel skupił się na refleksji nad ideą narodu w kontekście działalności Zamoyskich w epoce porozbiorowej. Prof. dr hab. Joanna Nowak z Instytutu Slawistyki PAN przedstawiła referat na temat ciągłości i reinterpretacji pojęcia narodu w refleksji Zamoyskich. Prof. dr hab. Ewa Kraskowska z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza omówiła dzieciństwo hrabiego Władysława Zamoyskiego na podstawie korespondencji rodzinnej, ukazując wpływ wczesnych lat dziecinnych na jego późniejsze życie. Prof. dr hab. Janusz Pezda z Uniwersytetu Jagiellońskiego skupił się na związkach rodziny Zamoyskich z Biblioteką Polską w Paryżu, podkreślając ich wkład w rozwój tej instytucji. Dr Danuta Płygawko z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza przedstawiła rolę Paryża i paryżan w życiu i działalności hrabiego Władysława Zamoyskiego, ukazując jego aktywność w kontekście emigracji polskiej we Francji. Panel zakończył się ożywioną dyskusją, podczas której uczestnicy wymieniali poglądy na temat przedstawionych referatów.
Drugi panel poświęcony był podróżom Władysława Zamoyskiego do Australii i Oceanii oraz jego kontaktom z tamtejszą Polonią. Dr Kazimierz Adamczyk z Biblioteki Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy omówił podróż Zamoyskiego do Australii i Oceanii, podkreślając jego wpływ na tamtejsze środowisko polonijne. Prof. dr hab. Krzysztof Marchlewicz z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza przedstawił australijskie znajomości hrabiego Władysława, ukazując jego działalność na antypodach. Mgr Katarzyna Potocka zaprezentowała australijskie dokumenty archiwalne dotyczące pobytu Zamoyskiego w Australii, ukazując nowe źródła do badań nad jego działalnością. Prof. dr hab. Jarosław Kita z Uniwersytetu Łódzkiego omówił podróże kuracyjne osób z kręgu Władysława Zamoyskiego, nakreślając szeroki kontekst społeczny i polityczny tego zjawiska. Panel zakończył się interesującą wymianą spostrzeżeń i uwag między uczestnikami konferencji.
Ostatni panel pierwszego dnia obrad dotyczył działalności Zamoyskiego w Zakopanem. Prof. dr hab. Ryszard Grzesik z Instytutu Slawistyki PAN omówił spór o Morskie Oko na tle kształtowania się granicy Polski z Królestwem Węgier. Dr Julia Wesołowska z Archiwum Państwowego w Poznaniu przedstawiła działalność i wizerunek hrabiego Zamoyskiego w kontekście funkcjonowania Szkoły Domowej Pracy Kobiet. Mgr Weronika Wieczorek i mgr Dagmara Józefczyk z Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu omówiły literackie świadectwa obecności Władysława Zamoyskiego w Zakopanem. Po zakończeniu obrad uczestnicy konferencji wzięli udział w nocnym zwiedzaniu Zamku w Kórniku. Zwiedzających po zabytkowych wnętrzach oraz wystawie „W tym szaleństwie jest metoda. Niezwykłe dzieło Władysława Zamoyskiego” oprowadziła dyrektorka placówki Magdalena Biniaś-Szkopek.
Drugi dzień konferencji rozpoczął się panelem poświęconym związkom Władysława Zamoyskiego z kulturą, edukacją i nauką. Dr hab. Andrzej Mężyński przedstawił biografię Władysława Zamoyskiego, omawiając dalsze perspektywy badawcze, wskazując jednocześnie na potrzebę wpisania prac naukowych w plan pracy bibliotekarzy pracujących w bibliotekach naukowych. Dr Grzegorz Godlewski z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza oraz prof. IS PAN dr hab. Joanna Roszak z Instytutu Slawistyki PAN przedstawili projekt „Wielkopolski Zamoyski – szlak biograficzny”, ukazując jego walory edukacyjne i turystyczne. Dr Anna Lepalczyk omówiła działalność Władysława Zamoyskiego w kontekście scenariusza przedstawienia z okazji rocznicy odzyskania niepodległości, podkreślając edukacyjne aspekty tego przedsięwzięcia. Panel zakończył się żywą dyskusją, w której uczestnicy mogli podzielić się swoimi spostrzeżeniami i uwagami.
Ostatni panel podczas konferencji skupił się na działalności publicznej Władysława Zamoyskiego. Dr hab. Katarzyna Zagórska, prof. UAM z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza przedstawiła duchowy aspekt działalności Władysława hr. Zamoyskiego, ukazując jego motywacje i cele. Mgr Krzysztof Rataj z PAN Biblioteki Kórnickiej omówił działania Zamoyskiego na rzecz powstania i rozwoju Banku Ziemskiego w Poznaniu, podkreślając jego wkład w rozwój gospodarczy regionu. Dr Iwona Długoń z Biblioteki XX Czartoryskich w Krakowie przedstawiła relacje Władysława Zamoyskiego z rodziną Czartoryskich, ukazując jego życie prywatne i rodzinne. Dr Ewelina Kostrzewska z Uniwersytetu Łódzkiego omówiła kontakty Jadwigi i Marii Zamoyskich z Cecylią Plater-Zyberkówną, podkreślając ich rolę w działalności społecznej do 1906 r. Panel został zwieńczony owocną wymianą poglądów i refleksji pomiędzy uczestnikami.
Konferencja zakończyła się dyskusją podsumowującą, po której nastąpiło zamknięcie obrad. W trakcie konferencji uczestnicy mieli okazję zapoznać się z różnorodnymi aspektami życia i działalności Władysława Zamoyskiego, co pozwoliło na stworzenie szerokiej, wielokontekstowej perspektywy badawczej. Wydarzenie to stanowiło ważny wkład w obchody Roku Władysława Zamoyskiego, podkreślając jego znaczenie dla polskiej historii i kultury.