OKRES NIEWOLI NARODOWEJ W ODSŁONIE PRYWATNOŚCI – CYKL KONFERENCJI „ŻYCIE PRYWATNE POLAKÓW W XIX WIEKU”

Izabela Socka^*

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie; University of Warmia and Mazury in Olsztyn
https://orcid.org/0000-0001-7402-7570

W tym roku ukazał się dwunasty tom serii wydawniczej „Życie prywatne Polaków w XIX wieku” z podtytułem „Śmiech, humor, satyra” i mija dwanaście lat od zorganizowania pierwszej konferencji cyklu. Zarówno seria, jak i cykl konferencji, skupia grono badaczy dziewiętnastego stulecia, którzy systematycznie odsłaniają różne obszary prywatności Polaków w okresie niewoli narodowej. Coroczne konferencje i rozrastające się tomy z wynikami pokonferencyjnych ustaleń, stanowią świadectwo niesłabnącego zainteresowania tym obszarem badawczym. Seria wydawnicza jest jedyną w Polsce, systematycznie ukazującą się od kilkunastu lat publikacją naukową, realizującą badania w zakresie historii prywatności. Jest też odpowiedzią na wyzwanie, stawiane przed historykami XXI w. – otwarcie na zagadnienia interesujące współczesną humanistykę i włączenie się w nurt interdyscyplinarnej debaty^[1].

Jeszcze dwie dekady temu historia prywatności była w polskiej historiografii obszarem marginalnym i rzadko podejmowanym. Warto przypomnieć, że dyskusja nad pojęciem i możliwościami badania historii życia prywatnego rozpoczęła się w latach siedemdziesiątych XX w. w środowisku historyków, wywodzących się ze szkoły Annales, których zainteresowanie skupiło się na antropologii historycznej, mikrohistorii i historii mentalności. Pierwszą próbę całościowego ujęcia historii prywatności zainicjował Philippe Ariès, który we współpracy z badaczami francuskimi, brytyjskimi i amerykańskimi w latach 1979–1984 opublikował serię Historia życia prywatnego, obejmującą chronologicznie dwa tysiąclecia – od starożytności po wiek XX^[2]. Określenia przedmiotu badań historii prywatnej poszukiwano w opozycji do funkcjonowania jednostki w przestrzeni publicznej^[3]. W obliczu ewolucji pojęcia prywatności to ujęcie okazało się nieprecyzyjne i często niemożliwe do rozgraniczenia w odniesieniu do społeczeństwa w różnych fazach rozwoju. Proponowane definicje prywatności na płaszczyźnie zainteresowań naukowych wielu dyscyplin – psychologii, socjologii, filozofii, etyki, prawa – wprowadzały chaos terminologiczny^[4]. Historycy, podejmujący badania nad „prywatnością” w różnych epokach, stawali przed zadaniem określenia własnego modelu badawczego^[5]. W zakresie historii życia prywatnego przenikają się różne obszary badań – od historii mentalności, przez mikrohistorię, historię życia codziennego po historię rodziny. Głównym celem, który stawia przed sobą historyk prywatności to dotarcie do różnych sfer intymności człowieka, jego świata emocjonalnego, interakcji naznaczonych bliskością i zażyłością, przestrzeni sekretnych, doświadczeń wewnętrznych, ale też sfery obcowania z innymi (relacji rodzinnych, przyjacielskich, erotycznych, romantycznych). Trudno wyabstrahować badania nad życiem prywatnym od badań historii życia codziennego, czy badań mikrohistorycznych. Historycy prywatności pochylają się nad analogicznymi zjawiskami: spędzaniem czasu wolnego, religijnością, obyczajami, ale nie w wymiarze zbiorowym (środowisk społecznych), tylko w wymiarze indywidualnym. Ich badania są silnie sprzężone z historią mentalności. Często też czerpią z modelu analizy mikrohistorycznej, śledząc i opisując jednostkowe przypadki. Historia prywatności wiąże się z niezwykle płodnym kierunkiem badawczym – historią rodziny, w ramach której jednostka tworzy więzi intymne. Wreszcie historycy prywatności wkraczają w prężnie rozwijający się od początku XXI w. trend w historiografii światowej – historię emocji^[6].

Cykl konferencji został zapoczątkowany sesją naukową zorganizowaną w dniach 3–4 grudnia 2012 r. w Instytucie Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Z inicjatywą badań historii prywatności wyszły Maria Korybut-Marciniak i Marta Zbrzeźniak – historyczki z olsztyńskiego środowiska, które dostrzegały potrzebę innego spojrzenia na człowieka w przeszłości. Badaczki podjęły próbę stworzenia platformy dyskusyjnej, kierującej naukowy namysł na wewnętrzne doświadczenia mieszkańców ziem polskich pod zaborami. Wynikało to z coraz silniej odczuwanej w środowisku historycznym potrzeby uzupełnienia obrazu dziejów o zagadnienia, które pozostawały na marginesie. Ich nadrzędnym celem było spojrzenie na społeczeństwo polskie XIX stulecia przez pryzmat osobistych doświadczeń, na Polaków z różnych środowisk, na ich systemy wartości, odczuwanie i przeżywanie świata oraz ich obyczajowość. Cezury czasowe konferencji wyznaczyła epoka, w której jej inicjatorki się specjalizowały. Dziewiętnaste stulecie jest również ważną cezurą w kontekście badań nad życiem prywatnym – to epoka, w której rodzi się indywidualizm jednostki, poprzez anonimowość, której doświadcza w życiu zbiorowym. Pierwsza sesja z 2012 r. stanowiła formę rekonesansu wśród badaczy historii nowoczesnej i sprawdzenia na ile zagadnienia związane z przestrzenią prywatności są atrakcyjne badawczo dla reprezentantów nielicznego przecież środowiska dziewiętnastowieczników. Zainteresowanie konferencją przeszło najśmielsze oczekiwania – w trakcie dwudniowej sesji, w ramach siedmiu paneli^[7], referaty wygłosiło 42 badaczy z kilkunastu ośrodków naukowych w Polsce. Sesja uwidoczniła potrzebę dyskusji wokół szeroko rozumianego „życia prywatnego” zarówno pośród doświadczonych badaczy, jak i historyków będących na początku swojej kariery.

Od 2014 r. idea badań nad prywatnością w XIX stuleciu otrzymała wsparcie profesora Jarosława Kity, co zapoczątkowało wieloletnią już współpracę dwóch ośrodków – Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego i Uniwersytetu Łódzkiego. Druga konferencja, która odbyła się w dniach 24–25 marca 2014 r. w Olsztynie była już organizowana we współpracy z Instytutem Historii UŁ. Podtytuł konferencji „Portret kobiecy – Polki w realiach epoki” został zainspirowany rosnącą popularnością herstory. Studia nad historią kobiet w Polsce dopiero nabierały rozmachu. Prywatność, codzienność, twórczość, duchowość kobiet w XIX w. była, zdaniem organizatorów, interesująca poznawczo. Odzew środowiska humanistów na zaproszenie do dyskursu był zaskakujący – do udziału w konferencji zgłosiło się blisko stu badaczy z wiodących ośrodków naukowych – chęć udziału w sesji zgłosili nie tylko historycy, ale również literaturoznawcy, historycy sztuki i antropolodzy kultury. Po selekcji zgłoszeń przez Komitet Naukowy Konferencji w programie znalazło się 70 referatów, które wygłoszono w ramach pięciu paneli: „Prywatność kobiety aktywnej”, „Prywatność patriotki”, „Kobiety w świetle prasy”, „Portrety literackie”, „W kręgu rodzinnym”^[8].

Bohaterami trzeciej sesji, zorganizowanej w murach Uniwersytetu Łódzkiego w dniach 8–9 października 2015 r. były dzieci. Podtytuł konferencji „Świat dziecka” zachęcał do podjęcia zagadnień związanych z prywatnością najmłodszych przedstawicieli polskiego społeczeństwa z różnych perspektyw badawczych. Problemem, który stanął przed badaczami życia prywatnego była bardzo ograniczona baza źródłowa. Pomimo tego, że dzieci nie pozostawiły wielu zapisów odautorskich, obawy organizatorów okazały się nieuzasadnione – III sesja naukowa zgromadziła 26 badaczy z 13 ośrodków naukowych, którzy podjęli refleksje nad dzieciństwem w różnych środowiskach społecznych. Referaty uczestników sesji zostały pogrupowane w pięciu panelach tematycznych: „Dzieci z różnych warstw społecznych i z różnych środowisk”, „Dziecko pod ochroną”, „Dziecko w literaturze”, „Portrety rodzinne”, „Wokół wychowania”. Zaprezentowane podczas sesji referaty, oparte na różnorodnej bazie źródłowej, odsłaniały różne odcienie dzieciństwa – jako okres pełen beztroski, zabawy i radości, nauki, ale również naznaczony zagrożeniem życia, chorobami, niebezpieczeństwami, cierpieniami, wynikającymi z polityki zaborców^[9].

Tematem czwartej konferencji było kulturowe zjawisko mody. Sesja naukowa z podtytułem „Wokół mody” została zorganizowana w dniach 20–21 czerwca 2016 r. w Olsztynie. Organizatorzy zachęcali do spojrzenia na modę szeroko, podkreślając, że jest ona regulatorem zachowania się jednostek w społeczeństwach nowoczesnych. Chociaż modę najczęściej kojarzy się ze stylem, wyglądem zewnętrznym, sposobem ubierania się, to inicjatorzy sesji zachęcali do spojrzenia na modę w różnych przejawach życia prywatnego i publicznego Polaków. Propozycja spotkała się z szerokim odzewem w kraju – na sesję zgłoszono 28 referatów. Podczas dwudniowych obrad referenci dyskutowali m.in. na temat stylów obowiązujących w wyglądzie zewnętrznym, ale również panujących w XIX w. mód na dobroczynność, podróżowanie, fotografię, rekreację fizyczną, style architektoniczne, wystrój wnętrz, archeologię, artystów, magnetyzm, zegary. Konferencja miała formę objazdową – pierwsza część odbywała się w murach Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, druga była połączona ze zwiedzaniem zabytków Warmii i obrady przeniesiono do Synagogi w Barczewie oraz dziewiętnastowiecznego dworu ziemiańskiego w Jełmuniu^[10].

Piąta konferencja z podtytułem „Prywatne światy zamknięte w listach” zorganizowana w Olsztynie w dniach 21–22 września 2017 r. skupiła się wokół korespondencji. W organizację sesji, obok Instytutów Historii UŁ i UWM włączył się olsztyński Oddział Polskiego Towarzystwa Historycznego, który współorganizował także kolejne sesje. Epistolografia okresu obok memuarów stanowi jedno z podstawowych źródeł do badań życia prywatnego dziewiętnastowiecznego społeczeństwa. Korespondencja jako jedna z głównych form komunikacji społecznej w XIX stuleciu odzwierciedla bogate doświadczenie życia osobistego jednostki i świata, w którym funkcjonował oraz realiów codziennej egzystencji. Z tego powodu organizatorzy zdecydowali się na odkrycie prywatnych światów zamkniętych w listach. Proponowane zagadnienia skłoniły badaczy dziewięciu ośrodków naukowych w kraju do zaprezentowania dziewiętnastowiecznej rzeczywistości z perspektywy autorów listów, odgrywających różne role społeczne, pochodzących z różnych warstw i środowisk, znajdujących się w różnych sytuacjach życiowych. Wyznaczone kryterium źródłowe zachęciło humanistów do ukazania bogactwa ukrytego w codzienności przeżywanej, doświadczanej i opisywanej w korespondencji – zarówno tej, która została opracowana i opublikowana, jak i zbiorów pozostających w rękopisach. Podczas sesji wygłoszono 23 referaty o bardzo zróżnicowanej tematyce. Świadectwem tego, że perspektywa epistolograficzna w badaniu prywatności Polaków jest interesującym polem badawczym była ożywiona dyskusja podczas konferencji^[11].

Motywem przewodnim kolejnej – VI sesji naukowej był świat XIX-wiecznego mężczyzny w perspektywie prywatności. Peregrynacja przez XIX stulecie ukazuje przede wszystkim sylwetki mężczyzn przez pryzmat ich aktywności publicznej, pracy zarobkowej, udziału w kampaniach wojennych i powstaniach narodowych, a także utartych w świadomości społecznej ról, jakie stawiały przed nim realia społeczno-obyczajowe oraz obowiązujące wzorce i kanony. Podczas sesji w dniach 4–5 października 2018 r. w Olsztynie organizatorzy postanowili przyjrzeć się mężczyznom od strony ich codzienności, relacji prywatnych, przeżyć wewnętrznych, tożsamości psychicznej i fizycznej, postrzegania zmian cywilizacyjnych i kulturowych oraz przemian społecznych i reakcji na umacnianie się pozycji kobiety. W dyskusji nad prywatnością mężczyzn wzięło udział 22 badaczy z 12 ośrodków naukowych. Podjęto w niej m.in. wątki wychowania chłopców w rodzinach inteligenckich, męskiej przyjaźni, sportów uprawianych przez mężczyzn, związków intymnych, męskich ról w rodzinie – męża i ojca oraz sposobów spędzania wolnego czasu przez mężczyzn^[12].

W dniach 10–11 października 2019 r. Instytuty Historii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego i Uniwersytetu Łódzkiego wraz z olsztyńskim Oddziałem Polskiego Towarzystwa Historycznego zorganizowały VII sesję z podtytułem „Kariera w optyce prywatności”. W zaproszeniu konferencyjnym organizatorzy zachęcali badaczy do odświeżenia spojrzenia na dziwiętnastowiecznych bohaterów, poprzez reinterpretacje znanych lub rekonstrukcję dotąd niezidentyfikowanych rysów biograficznych, ze szczególnym uwzględnieniem prywatnych uwarunkowań karier bohaterów. Celem sesji miało być zerwanie z pośmiertnymi legendami wielkich postaci i przywrócenie im warstwy prywatności. Trzydziestu badaczy, przybyłych na obrady dowodziło, że każda kariera ma też swoje prywatne oblicze. Referenci wskazywali, jak wydarzenia w życiu prywatnym napędzały kariery, inspirowały do śmiałych działań albo przeciwnie – powstrzymywały bohaterów przed kolejnym krokiem. Podczas dwóch dni obrad, odbywających się na Wydziale Humanistycznym UWM (pierwszy dzień) oraz na zamku w Lidzbarku Warmińskim – Muzeum Warmii i Mazur (drugi dzień), toczono dyskusję nad mniej znanym obliczem dziewiętnastowiecznych polityków, pisarzy, lekarzy, żołnierzy, przemysłowców, muzyków, artystów, urzędników^[13].

Ósma konferencja z cyklu „Życie prywatne Polaków w XIX wieku” z podtytułem „W zwierciadle rzeczy”, którą zorganizowano 9 października 2020 r., przypadła na okres pandemii. Organizatorzy nie byli pewni, czy przepisy pozwolą na spotkanie, stąd umożliwiono alternatywny udział w obradach w formie zdalnej. Wiodącym tematem było tym razem otoczenie materialne Polaków w wieku XIX. Świat rzeczy odzwierciedla realia codziennej egzystencji człowieka, jego mentalność, standard życia, wyznawane wartości, więzi rodzinne, charakter codziennych zajęć, sposoby spędzania wolnego czasu, poczucie estetyki, stosunek do mody, religii, przemian cywilizacyjnych. Uczestnicy sięgnęli do różnych źródeł: pojawiły się mieszkania, urządzenia w kurortach, przyrządy higieniczne, wyposażenie gabinetów lekarskich, spisy garderoby, zielniki, nagrobki, książki etc. Niepewność, w związku z szybko zmieniającą się sytuacją epidemiologiczną w kraju, doprowadziła do znacznego zmniejszenia liczby uczestników – w sesji wzięło udział 18 naukowców z 11 ośrodków badawczych w Polsce. Pomimo niewielkiej liczby referatów w porównaniu do poprzednich lat, dyskusja podczas obrad była zagorzała. Wystąpienia charakteryzowały się różnorodnością tematyczną. Podtytuł konferencji sprowokował uczestników do sięgnięcia po nowe metody badawcze, umożliwiające stawianie pytań przedmiotom^[14].

Do organizacji IX sesji, która odbyła się w dniach 8–9 października 2021 r., dołączyło Muzeum Dom Jana Matejki Oddział Muzeum Narodowego w Krakowie. Właśnie do dawnego domu Jana Matejki, najwybitniejszego polskiego malarza doby niewoli narodowej, zaproszono referentów do dyskusji nad życiem prywatnym Polaków z perspektywy stołu. IX sesja kierowała uwagę na kontekst kultury kulinarnej, rytuałów konsumpcyjnych oraz społecznych uwarunkowań wyżywienia. Organizatorzy wyszli z propozycją poszerzenia wiedzy na temat dziewiętnastowiecznej kuchni – zarówno w środowiskach elit, jak i w niższych grupach społecznych. Zwrócili uwagę, że kulturowy i społeczny kontekst wyżywienia odsłania nie tylko warunki życia codziennego, ale stwarza też grunt pod refleksje na temat przemian cywilizacyjnych, gospodarczych i kulturowych społeczeństwa polskiego. Praktyki kulinarne i konwenanse związane ze spożywaniem przynoszą informacje również o mentalności Polaków. Do wygłoszenia referatów w sesji zgłosiło się 24 naukowców. Wystąpienia koncentrowały się wokół kultury kulinarnej, rytuałów konsumpcyjnych oraz społecznych uwarunkowań wyżywienia. Zaprezentowano zarówno żołnierski wikt, dietę studencką, dietę emigrantów polistopadowych, dietę urzędników, wyżywienie w przytułkach i szpitalach, dietę w uzdrowiskach, jak również stół elit. Podjęto dyskusję nad „pamięcią narodowych smaków”, obyczajach przy stole i repertuarem biesiadnym. Obrady odbyły się w ramach czterech paneli tematycznych: „Pożywienie a zdrowie”, „Smaki narodowe”, „Wokół stołu”, „Kuchnia w życiu codziennym różnych grup społecznych”^[15].

Jubileuszowa, X sesja naukowa z cyklu „Życie prywatne Polaków w XIX wieku”, przeniosła uwagę na kulturową i społeczną rolę śmiechu w życiu Polaków doby zaborów. Podtytuł „Śmiech, humor, satyra” prowokował do nowego ujęcia życia pod zaborami. Okres niewoli narodowej zwykliśmy kojarzyć z tragedią, powagą, smutkiem, melancholią – tym czasem sesja miała pokazać epokę „cum humor”. Warto podkreślić, że konferencja otrzymała finansowanie z ministerialnego programu „Doskonała nauka”, moduł – „Wsparcie konferencji naukowych”. Miejscem obrad konferencyjnych ponownie stał się Olsztyn, do którego w dniach 29–30 listopada 2022 r. przybyło 29 referentów z czołowych krajowych ośrodków badawczych (na sesję zgłoszono 35 wystąpień). Uczestnicy zaproponowali szereg pomysłów na ukazanie tematów anegdot, naświetlenie roli satyry w życiu społecznym i politycznym, zaprezentowanie zjawiska śmiechu i wyśmiewania w różnych warstwach społecznych. Kultura śmiechu była badana za pośrednictwem różnorodnych źródeł, m.in. memuarów, poradników, korespondencji, karykatur, prozy, utworów poetyckich – choć przewagę stanowiła prasa humorystyczna z epoki. Gorąca dyskusja towarzysząca obradom dowiodła, że zagadnienie humoru wpisuje się w nowoczesny standard europejskiej historiografii i stanowi ważny komponent dociekań w zakresie mentalności społecznej^[16].

Jedenasta sesja naukowa „Życie prywatne Polaków w XIX wieku” z podtytułem „Requiem” zwróciła się ku kresowi ludzkiej egzystencji – śmierci, żałobie, emocjom bliskich zmarłego. Organizatorzy konferencji postawili sobie za cel naukową refleksję nad obrazem kresu życia, przeżywania żałoby, strategiami radzenia sobie z pustką po stracie. Temat wzbudził zainteresowanie polskich historyków i przedstawicieli innych dyscyplin. Na sesję zorganizowaną w dniach 5–6 października 2023 r. w Olsztynie zgłosiło się trzydziestu reprezentantów głównych ośrodków naukowych w Polsce. W trakcie obrad wygłoszono 25 referatów w ramach ośmiu paneli tematycznych: „Śmierć z daleka, śmierć z bliska”, „Rytuały”, „Umieranie kobiety”, „Wokół śmierci artysty”, „O śmierci w różnych środowiskach społecznych”, „Umieranie w literaturze”, „Śmierć i pogrzeb – studia przypadku”. Uczestnicy zaprezentowali bardzo różnorodne aspekty, związane z kresem życia, kulturą funeralną, emocjami w obliczu straty, odbiorem śmierci w różnych grupach społecznych. W referatach nie zabrakło kontekstów patriotycznych i politycznych, związanych z pogrzebami bohaterów i wrogów narodowych^[17].

Dwunasta konferencja cyklu o podtytule „Relacje-więzi-parantele” odbyła się w dniach 10–11 października 2024 r. Tym razem gospodarzem obrad był Instytut Historii Uniwersytetu Łódzkiego. Do Centrum Konferencyjno-Szkoleniowego UŁ w celu dyskusji nad dziewiętnastowiecznymi stosunkami międzyludzkimi przybyło 37 naukowców z całego kraju. Bogaty program obrad został podzielany na siedem tematycznych paneli. Bogactwo ujęć zaprezentowanych w wygłoszonych referatach otwierało przed badaczami pole do dyskusji, która była niezwykle żywiołowa. Prezentowano więzi, parantele, relacje przyjaźni, sieci relacji, ale też relacje trudne – z różnych punktów widzenia – kulturowo-religijnego, patriotycznego, emocjonalnego, ekonomicznego, zawodowego. Jednym z najlepiej rozwiniętych wątków tematycznych były relacje rodzinne i ich uwarunkowania prawne, obyczajowe, kulturowe. W wystąpieniach niejednokrotnie pojawiał się komponent emocjonalny relacji. Podobnie, jak w przypadku wcześniejszych sesji, uczestnikami ostatniej byli nie tylko przedstawiciele dyscypliny historia, ale również muzealnicy, literaturoznawcy, historycy sztuki, bibliotekoznawcy, antropolodzy, religioznawcy^[18]. Dzięki obecności reprezentantów różnych dyscyplin cykl ma charakter interdyscyplinarnego dyskursu^[19].

Organizatorzy zawsze planują kolejne sesje z rocznym wyprzedzeniem. Podczas zakończenia ostatniej, łódzkiej odsłony życia prywatnego, ogłosili temat wiodący konferencji w 2025 r. Ideą przewodnią będzie postawa wobec nowoczesności i postrzeganie postępu. Powstanie nowej kultury maszyn, umiejętność przezwyciężania przeszkód stawianych przez naturę, rozwój technologii, medycyny, wreszcie industrializacja i idące za nią przemiany w mentalności i życiu codziennym Polaków w XIX w. bez wątpienia są tematem wartym naukowego rozpoznania.

Warto podkreślić, że dzięki zaangażowaniu mgr Aleksandry Staniszewskiej z Uniwersytetu Łódzkiego konferencja od 2024 r. ma swoją stronę internetową, dzięki której może dotrzeć do szerszego grona zainteresowanych tematyką historii prywatnej. Na stronie zamieszczane są informacje na temat poszczególnych sesji, kwestie organizacyjne dotyczące obrad oraz informacje o serii wydawniczej „Życie prywatne Polaków w XIX wieku”^[20]. Seria wydawnicza, w której publikowane są wyniki ustaleń konferencyjnych, często uzupełniane o artykuły zamawiane, dopełniające obraz epoki, ukazuje się od 2013 r^[21].

Podsumowując – podczas dwunastu sesji odbytych w latach 2012–2024 łącznie wygłoszono 377 referatów, co jest wynikiem imponującym. Prelegenci uczestniczący w kolejnych konferencjach pochodzili prawie ze wszystkich wiodących ośrodków naukowych w Polsce – m.in. z Poznania, Warszawy, Krakowa, Lublina, Rzeszowa, Kielc, Katowic, Szczecina, Częstochowy, Gdańska, Białegostoku, Lublina, Torunia, Zielonej Góry, Słupska, Opola, Pułtuska oraz oczywiście z Łodzi i Olsztyna. Ponadto referaty wygłaszali przedstawiciele różnych muzeów tematycznych, pracownicy IPN i niezależni badacze. W Komitecie Naukowym konferencji, obok profesora Jarosława Kity i dr hab. Marii Korybut-Marciniak, prof. UWM, brali udział również prof. dr hab. Roman Jurkowski, dr hab. Jacek Kowalewski, prof. UWM, dr hab. Marta Sikorska, prof. UŁ. Z kolei w Komitecie Organizacyjnym sesji największym zaangażowaniem wyróżniali się: dr Mateusz Klempert, mgr Justyna Zyśk, dr Jolanta Kowalik, mgr Grażyna Czerniak, dr hab. Andrzej Korytko, prof. UWM, dr Elżbieta Klimus, mgr Izabela Socka, mgr Aleksandra Staniszewska, mgr Adrianna Czekalska oraz mgr Przemysław Rozental. Cykl konferencji jest istotnym elementem dyskursu historycznego nad obliczem dziewiętnastego stulecia na ziemiach polskich, zdominowanego w historiografii przez dzieje polityczne. Konferencje „Życie prywatne Polaków w XIX wieku” równoważą tę dominantę przybliżając obraz epoki w zakresie historii społecznej.