Recepcja teorii pedagogicznej Marii Montessori w wychowaniu przedszkolnym w Drugiej Rzeczypospolitej

Autor

  • Joanna Sosnowska University of Lodz, Faculty of Educational Sciences, Department of the History of Education and Pedeutology https://orcid.org/0000-0003-2622-0645

DOI:

https://doi.org/10.18778/2450-4491.11.09

Słowa kluczowe:

teoria pedagogiczna Marii Montessori, wychowanie przedszkolne w Polsce, przedstawicielki edukacji przedszkolnej w okresie międzywojennym, czasopiśmiennictwo pedagogiczne

Abstrakt

Nowatorski nurt w pedagogice, określany mianem „nowego wychowania”, który pojawił się w wielu krajach Europy w I połowie XX w., zmierzał do odnowy szkoły, warunków nauki i procesu uczenia się, wyznaczał nową rolę nauczycielowi, akcentował także nowe podejście do dziecka. Jedną z wielu przedstawicieli „nowego wychowania” była Maria Montessori (1870–1952), włoska lekarka i pedagog. Poznaniu teorii pedagogicznej M. Montessori w Polsce służyły publikacje książkowe jej autorstwa oraz literatura pedagogiczno-psychologiczna polskich pedagogów, w której nawiązywano do koncepcji wychowania Montessori. Celem artykułu jest ukazanie recepcji teorii pedagogicznej M. Montessori w wychowaniu przedszkolnym w latach 1918–1939.

Biogram autora

Joanna Sosnowska - University of Lodz, Faculty of Educational Sciences, Department of the History of Education and Pedeutology

Sosnowska Joanna – pedagog, doktor habilitowany, profesor Uniwersytetu Łódzkiego. Pracuje w Katedrze Historii Wychowania i Pedeutologii na Wydziale Nauk o Wychowaniu. Zainteresowania naukowo-badawcze: dzieje opieki nad dzieckiem oraz dzieje łódzkiej opieki społecznej przed 1914 r., w latach 1914–1918 oraz okresu Drugiej Rzeczypospolitej.

Bibliografia

Bogdanko A., Kowolik P. (2007) Polskie Towarzystwo Badań nad Dziećmi (powstanie, zadania, funkcje i działalność), “Nauczyciel i Szkoła”, 1–2: 20–32.
Google Scholar

Bogdanowiczowa Z. (1928a) Znaczenie metody Montessori, “Wychowanie Przedszkolne”, 6: 121–124.
Google Scholar

Bogdanowiczowa Z. (1928b) Znaczenie metody Montessori, “Wychowanie Przedszkolne”, 7/8: 145–149.
Google Scholar

Cicimirska N. (1928) Moja ochronka. Podręcznik metodyczny. Zbiór pogadanek i pieśni, Lwów–Warszawa, Nakładem Księgarni Gubrynowicza i Syna.
Google Scholar

Czerwiński S. (1929/1930) Ramy programowe nauczania w państwowych seminariach ochroniarskich, “Zagadnienia Przedszkolne”, 9: 6–10.
Google Scholar

Ćwiczenie zmysłów (1925a) “Wychowanie Przedszkolne”, 10: 29–30.
Google Scholar

Ćwiczenie zmysłów (1925b) “Wychowanie Przedszkolne”, 11–12: 39.
Google Scholar

Darewska A. M. (1925) O ćwiczeniu zmysłów, “Wychowanie Przedszkolne”, 8–9: 24–25.
Google Scholar

Drynda D. (2000) Geneza Nowego Wychowania w Polsce in: Galicja i jej dziedzictwo, vol. 14, Cz. Majorek, A. Meissner (eds.), Rzeszów, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej: 36.
Google Scholar

Gawin M. (2014) Bilet do nowoczesności. O kulturze polskiej w XIX/XX wieku, Warszawa, Teologia Polityczna.
Google Scholar

Gustowiczówna A. (1918) System wychowawczy Dr Maryi Montessori, “Czasopismo Pedagogiczne”, 1–3: 176–212.
Google Scholar

Guz S. (ed.) (1994) Metoda Marii Montessori. Historia i współczesność, Lublin, Wydawnictwo UMCS.
Google Scholar

Hessen S. (1935/1936) Pedagogika M. Montessori i jej losy, “Przedszkole”, 3–5.
Google Scholar

Hessen S. (1997a) O sprzecznościach i jedności wychowania, Warszawa, Wydawnictwo Akademickie “Żak”.
Google Scholar

Hessen S. (1997b) Podstawy pedagogiki, Warszawa, Wydawnictwo Akademickie “Żak”.
Google Scholar

Jamrożek W. (2011) Kongresy pedagogiczne w rozwoju myśli i praktyki edukacyjnej w II Rzeczypospolitej in: W kręgu dorobku edukacyjnego II Rzeczypospolitej, K. Jakubiak, T. Maliszewski (eds.), Kraków, Oficyna Wydawnicza “Impuls”: 15–28.
Google Scholar

Kabzińska Ł. (2002) Dziecko jako przedmiot poszukiwań badawczych w myśli pedagogicznej przełomu XIX/XX wieku in: Dziecko w rodzinie i społeczeństwie. Dzieje nowożytne, vol. II, eds. K. Jakubiak, W. Jamrożek, Bydgoszcz, Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego: 21–49.
Google Scholar

Korzeniowska W. (2011) Myśl pedagogiczna na przestrzeni wieków. Chronologiczny słownik biograficzny, Kraków, Oficyna Wydawnicza “Impuls”.
Google Scholar

Kupisiewicz Cz. (1984) Podstawy dydaktyki ogólnej, Warszawa, PWN.
Google Scholar

Kupisiewicz Cz. (2012) Z dziejów teorii i praktyki wychowania. Podręcznik akademicki, Kraków, Oficyna Wydawnicza “Impuls”.
Google Scholar

Łatacz E. (1995a) Jak wychowywać dzieci? Zarys teorii pedagogicznej Marii Montessori, Warszawa, Pracownia AA.
Google Scholar

Łatacz E. (1995b) Życie i działalność pedagogiczna Marii Montessori po roku 1910, “Acta Universitatis Lodziensis, Folia Paedagogica et Psychologica”, 35: 45–61.
Google Scholar

Łatacz E. (1996) Recepcja teorii pedagogicznej Marii Montessori w Polsce do roku 1939, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Mackiewiczówna N. (1926) Ćwiczenia zmysłów, “Wychowanie Przedszkolne”, 2: 11–12.
Google Scholar

Marciszewska-Posadzowa S. (1924) Z metodyki wychowania przedszkolnego, Poznań–Warszawa–Wilno–Lublin, Księgarnia św. Wojciecha.
Google Scholar

Miąso J. (ed.) (1980) Historia wychowania: wiek XX, t. 1, Warszawa, PWN.
Google Scholar

Międzynarodowy Kongres Nowego Wychowania w Nicei (1932) “Wychowanie Przedszkolne”, 6: 170–173.
Google Scholar

Miksza M. (2010) Zrozumieć Montessori, czyli Maria Montessori o wychowaniu dziecka, Kraków, Oficyna Wydawnicza “Impuls”.
Google Scholar

Montessori M. (2005) Domy Dziecięce. Metoda pedagogiki naukowej stosowana w wychowaniu najmłodszych dzieci, Warszawa, Wydawnictwo Akademickie “Żak” [publication on the basis of an Italian language copy 1913].
Google Scholar

Montessori M. (2014) Odkrycie dziecka, Łódź, transl. by Aleksandra Pluta, Wydawnictwo Palatum [original published in Italian 1948].
Google Scholar

Od Redakcji (1926) “Wychowanie Przedszkolne”, 1: 1.
Google Scholar

Pawłowska J. (1935/1936a) Z życia przedszkoli. Ankieta w sprawie postępów dzieci szkolnych, które otrzymały wychowanie przedszkolne, “Przedszkole”, 8–9: 198–199.
Google Scholar

Pawłowska J. (1935/1936b) Z życia przedszkoli. Przedszkole i dom, wzajemne oddziaływanie oraz wpływy, Cz. I, “Przedszkole”, 6: 135–138.
Google Scholar

Pawłowska J. (1935/1936c) Z życia przedszkoli. Przedszkole i dom, wzajemne oddziaływanie oraz wpływy, Cz. II, “Przedszkole”, 7: 162–166.
Google Scholar

Pinesowa F. (1931) System wychowawczy dr Marji Montessori, Warszawa, Dom Książki Polskiej.
Google Scholar

Prace samorządu łódzkiego na polu oświaty i kultury (1931) “Dziennik Zarządu Miasta Łodzi”, 35: 668.
Google Scholar

Samsel A. (2003) Wychowanie przedszkolne w latach 1918–1939 (część II), “Wychowanie w Przedszkolu”, 9: 519–523.
Google Scholar

Schätzel I. M. (1919) Idea wychowania przedszkolnego. Casa dei Bambini jako szkółka wszechstronnej pracy dziecka, Lwów, Polskie Towarzystwo Pedagogiczne.
Google Scholar

Sobczak J. (1998) "Nowe Wychowanie" w polskiej pedagogice okresu Drugiej Rzeczpospolitej 1918–1939, Bydgoszcz, Wyższa Szkoła Pedagogiczna.
Google Scholar

Sosnowska J. (2014) Instytucje wychowania przedszkolnego w wielokulturowej Łodzi w latach 1924–1939. Organizacja, zadania, formy działania, “Wychowanie w Rodzinie”, IX.: 281–306.
Google Scholar

Sosnowska J. (2016a) Janina Pawłowska (1895–1972) i jej koncepcja wychowania oraz opieki nad dziećmi w międzywojennej Łodzi in: Obywatelki na obcasach. Kobiety w życiu publicznym (XIX–XXI w.) Vol. I, U. Kozłowska, T. Sikorski (eds.), A. Wątor, Radzymin–Warszawa, Wydawnictwo von borowiecky: 281–297.
Google Scholar

Sosnowska J. (2016b) Wydawcy polskich czasopism pedagogicznych adresowanych do wychowawczyń przedszkoli i ich rola w popularyzowaniu idei wychowania przedszkolnego w II Rzeczypospolitej in: Oświatowe i edukacyjne aspekty działalności wydawniczej w XX i pierwszych latach XXI wieku, I. Michalska i G. Michalski (eds.), Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego: 31–55.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/7969-914-8.03

Sośnicki K. (1967) Rozwój pedagogiki zachodniej na przełomie XIX i XX wieku, Warszawa, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
Google Scholar

Sprawozdanie z Wystawy “Wychowanie Przedszkolne” (1926), “Wychowanie Przedszkolne”, 5: 11–14.
Google Scholar

Strzemeska J., Weryho M. (1920) Metoda wychowania przedszkolnego. Podręcznik dla wychowawców, Poznań–Lublin–Łódź, Wydawnictwo M. Arcta w Warszawie.
Google Scholar

Surma B. (2008) Pedagogika Montessori – podstawy teoretyczne i twórcze inspiracje w praktyce, Łódź, Wydawnictwo Palatum.
Google Scholar

Śliwerski B (2006) Pedagogika. Podstawy nauk o wychowaniu, t. 1, Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Google Scholar

Śliwerski B. (2007) Pedagogika dziecka. Studium pajdocentryzmu, Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Google Scholar

Uklejska M. (1932) Zagadnienie pracy w wychowaniu przedszkolnem, “Wychowanie Przedszkolne”, 1: 1–6.
Google Scholar

Weryho-Radziwiłłowiczowa M. (1931) Metoda wychowania przedszkolnego. Podręcznik dla wychowawców, Lwów–Warszawa, Wydawnictwo Książnica–Atlas.
Google Scholar

Winiarzowa A. (1918) Pierwsze lata polskiego dziecka, “Ruch Pedagogiczny”, 8–10: 184.
Google Scholar

Wróbel M. (1967) Wychowanie przedszkolne w Polsce w latach 1918–1939, Wrocław–Warszawa–Kraków, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN.
Google Scholar

W. S. (1928) Tydzień Dziecka, “Wychowanie Przedszkolne”, 10: 193–196.
Google Scholar

Żukiewiczowa Z. (1935) Dydaktyka przedszkola, Warszawa, Nasza Księgarnia.
Google Scholar

Żukiewiczowa Z. (1935/1936a) Fröbel i Montessori, “Przedszkole”, 5: 103–107.
Google Scholar

Żukiewiczowa Z. (1935/1936b) Fröbel i Montessori, “Przedszkole”, 6: 126–131.
Google Scholar

Żukiewiczowa Z. (1935/1936c) Fröbel i Montessori, “Przedszkole”, 7: 148–156.
Google Scholar

Żukiewiczowa Z. (1935/1936d) Fröbel i Montessori, “Przedszkole”, 8/9: 175–188.
Google Scholar

Opublikowane

2020-10-21

Jak cytować

Sosnowska, J. (2020). Recepcja teorii pedagogicznej Marii Montessori w wychowaniu przedszkolnym w Drugiej Rzeczypospolitej. Nauki O Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne, 11(2), 106–124. https://doi.org/10.18778/2450-4491.11.09