Schrony w Nowej Hucie jako kłopotliwe dziedzictwo: pomiędzy edukacją a rozrywką
DOI:
https://doi.org/10.18778/0867-5856.29.1.01Keywords:
dziedzictwo, turystyka, edukacja, Nowa Huta, schronyAbstract
W artykule podjęto próbę ukazania, w jaki sposób przestrzeń dziedzictwa Nowej Huty ulega stopniowej transformacji pod wpływem ruchu turystycznego. Przykładem, który zostanie przeanalizowany, jest projekt nowej trasy turystycznej, prezentującej schrony w Nowej Hucie. Kontekstem do rozważań będzie koncepcja edutainment, czyli forma edukacji poprzez rozrywkę. Rozważania będą oparte na tezie, że włączanie elementów rozrywki w proces interpretacji kłopotliwego dziedzictwa stanowi rozwiązanie, które ułatwia dostrzeżenie ambiwalencji wynikających ze złożonej przeszłości i tym samym przyczynia się do bardziej pogłębionego rozumienia, a w konsekwencji także do akceptacji dziedzictwa.
Downloads
References
Ashworth, G. (2002). Holocaust tourism: The experience of Kraków-Kazimierz. International Research in Geographical and Environmental Education, 11 (4), 363–367.
Google Scholar
Banaszkiewicz, M. (2018). Turystyka w miejscach kłopotliwego dziedzictwa. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Bauman, Z. (1996). From pilgrim to tourist − or a short history of identity. In: S. Hall, P. du Gay (red.), Questions of cultural identity (s. 18–36). London: SAGE Publications.
Google Scholar
Boorstin, D. (1964). The image: A guide to pseudo-events in America. New York: Harper & Row.
Google Scholar
Caulton, T. (2006). Hands-on exhibitions: Managing interactive museums and science centres. London: Routledge.
Google Scholar
Combs, J.E. (2000). Play world: The emergence of the new ludenic age. Westport: Greenwood Publishing Group.
Google Scholar
Dzieszyński, R., Franczyk, J. (2006). Encyklopedia Nowej Huty. Kraków: Wydawnictwo Towarzystwa Słowaków w Polsce.
Google Scholar
Falk, J.H., Dierking, L.D. (2000). Learning from museums: Visitor experiences and the making of meaning. Plymouth: Rowman & Littlefield.
Google Scholar
Gądecki, J. (2012). I love NH. Gentryfikacja starej części Nowej Huty. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk.
Google Scholar
Gaweł, Ł. (2014). Poprzemysłowe dziedzictwo kulturowe a rozwój turystyki. Zastosowanie modelu AUDEE do oceny industrialnych atrakcji turystycznych. Turystyka Kulturowa , 11, 53–67.
Google Scholar
Gaweł, Ł., Kostera, M. (eds) (2018). Etnografie instytucji dziedzictwa kulturowego. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Golonka-Czajkowska, M. (2013). Nowe miasto nowych ludzi. Mitologie nowohuckie. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Holzer, J. (2012). Europa zimnej wojny. Kraków: Znak.
Google Scholar
Hooper-Greenhill, E. (2007). Museums and education: Purpose, pedagogy, performance. London: Routledge.
Google Scholar
Huizinga, J. (1997). Homo ludens: zabawa jako źródło kultury. Tłum. M. Kurecka, W. Wirpsza. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
Google Scholar
Jagło, P., Lempart, M. (2013). Nowa Huta 1949+. Kraków: Muzeum Historyczne Miasta Krakowa.
Google Scholar
Kantor, R., Paleczny, T., Banaszkiewicz, M. (red.) (2011). Wąż w raju. Zabawa w społeczeństwie konsumpcyjnym. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Klaś, J. (2016). Ochrona dziedzictwa kulturowego Nowej Huty − między teorią a praktyką. W: Ł. Gaweł, W. Pokojska, A. Pudełko (red.), Zarządzanie dziedzictwem. Problemy, obszary, definicje (s. 254–284). Kraków: Wydawnictwo Attyka.
Google Scholar
Klaś, J. (red.) (2018). Nowa Huta. Architektoniczny portret miasta drugiej połowy XX wieku. Kraków: Ośrodek Kultury im. C.K. Norwida.
Google Scholar
Klimek, Ł. (2013). Nowa Huta 1949+. Kraków: Muzeum Historyczne Miasta Krakowa.
Google Scholar
Knudsen, B. (2010). The past as staged-real environment: Communism revisited in the crazy guides communism tours, Kraków, Poland. Journal of Tourism and Cultural Change, 8 (3), 139–153.
Google Scholar
Lebow, K. (2013). Unfinished utopia: Nowa Huta, stalinism, and Polish society, 1949–56. Ithaca–London: Cornell University Press.
Google Scholar
Majewska, E. (2007). Nowa Huta as a utopian project: A sketch on political imagination. W: M. Kaltwasser, E. Majewska, J. Szreder (red.), Futuryzm miast przemysłowych. 100-lecie Nowej Huty i Wolfsburga (s. 17–25). Kraków: Korporacja Ha!Art.
Google Scholar
Mierzwa, T. (2015). Schrony Terenowej Obrony Przeciwlotniczej w Nowej Hucie. Światowid, 2, 141–160.
Google Scholar
Mierzwa, T., Semik, Z. (2015). Nuclear threat. Shelters in Nowa Huta. Kraków: Muzeum PRL-u.
Google Scholar
Muzeum Historyczne Miasta Krakowa. Pobrane z: https://www.muzeumkrakowa.pl/oddzialy/muzeum-nowej-huty (14.02.2019).
Google Scholar
Muzeum PRL-u. Pobrane z: www.mprl.pl (10.02.2019).
Google Scholar
Nuclear threat. Shelters in Nowa Huta (2015). Pobrane z: http://www.mprl.pl/wystawy/152/nuclear-threat.-shelters-in-nowahuta..html (14.02.2019).
Google Scholar
Okoń, W. (1995). Zabawa a rzeczywistość. Warszawa: Wydawnictwo Żak.
Google Scholar
Paleczny, T., Kantor, R., Banaszkiewicz, M. (red.) (2012). Kultura zabawy. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Parry, R. (2013). Museums in a digital age. London: Routledge.
Google Scholar
Pasternak, A. (2019). Trasa turystyczna po schronach Nowej Huty – narzędzia i metody projektowania. Światowid, 5, 37–53.
Google Scholar
Pfaffenberger, B. (1983). Serious pilgrims and frivolous tourists: The chimera of tourism in the pilgrimages of Sri Lanka. Annals of Tourism Research, 10 (1), 57–74.
Google Scholar
Pine, J., Gilmore, J. (1999). The experience economy: Work is theatre an every business a stage. Boston: Harvard Business School Press.
Google Scholar
Postman, N. (2000). Amusing ourselves to death: Public discourse in the age of show business. London: Penguin Books.
Google Scholar
Poźniak, K. (2014). Nowa Huta: Generations of change in a socialist model town. Pittsburgh: Pittsburgh University Press.
Google Scholar
Robinson, M., Picard, D. (red.) (2016). Emotion in motion: Tourism, affect and transformation. London: Routledge.
Google Scholar
Salazar, N. (2010). Envisioning eden: Mobilizing imaginaries in tourism and beyond. Oxford: Berghahn Book.
Google Scholar
Salwiński, J., Sibila, L.J. (red.) (2008). Nowa Huta – przeszłość i wizja. Studium muzeum rozproszonego. Kraków: Muzeum Historyczne Miasta Krakowa.
Google Scholar
Selwyn, T. (red.) (1996). The tourist image: Myths and myth making in tourism. Chichester: John Wiley & Son.
Google Scholar
Smith, L. (2006). Uses of heritage. Oxford: Routledge.
Google Scholar
Smith, M., Hall, D. (2006). Enlargement implications for European tourism. W: D. Hall, M. Smith, B. Marciszewska (red.), Tourism in the new Europe: The challenges and opportunities of EU enlargement (s. 32–43). Wallingford: CABI.
Google Scholar
Stenning, A., Smith, A., Rochovská, A., Świątek, D. (2010). Domesticating neo-liberalism. Spaces of economic practice and social reproduction in post-socialist cities. Chichester: Wiley-Blackwell.
Google Scholar
Tilden, F. (1957). Interpreting our heritage. Principles and practices for visitor services in parks, museums, and historic places. Chapel Hill: University of North Carolina Press.
Google Scholar
Tunbridge, J.E., Ashworth, G.J. (1996). Dissonant heritage: The management of the past as a resource in conflict. Chichester–New York: Wiley & Son.
Google Scholar
Urry, J., Larsen, J. (2011). The tourist gaze 3.0. London: Routledge.
Google Scholar
Whigham, K. (2014). Performing and future (in) performing a past – Identity, cultural performances and the Utopian impulse. Tourist Studies, 14 (2), 203–224.
Google Scholar
Xie, P.F. (2015). Industrial heritage tourism. Bristol: Channel View Publications.
Google Scholar
Zarzycka, K. (2017). Pełny scenariusz wystawy oraz projekt aranżacji wystawy „Trasa turystyczna po schronach Nowej Huty” w pomieszczeniach budynku przy Osiedlu Szkolnym 22 (obecna biblioteka) wraz ze schronem oraz schronach w budynkach na Osiedlu Szkolnym 9, 37, Osiedlu Krakówiaków 43, realizowanym w ramach projektu „Muzeum PRL − Podziemna Nowa Huta”. Kraków (materiały nieopublikowane, przygotowane na zlecenie Muzeum PRL-u).
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2019 Turyzm/Tourism
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
