Kreatywność eksport–import. Interdyscyplinarne badania gospodarki kreatywnej w Europie Środkowo-Wschodniej

Karol Franczak

doi:10.18778/1733-8069.16.4.04

Autor

Karol Franczak Instytut Socjologii, Uniwersytet Łódzki https://orcid.org/0000-0003-0819-6848

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-8069.16.4.04

Słowa kluczowe:

gospodarka kreatywna, Europa Środkowo-Wschodnia, dyskurs modernizacyjny, relacje centrum-peryferie, zwrot translatologiczny

Abstrakt

Śledząc rozwój interdyscyplinarnych analiz gospodarki kreatywnej w refleksji społeczeństw zachodnich, tekst stawia pytanie o specyfikę implementacji tej idei w Europie Środkowo-Wschodniej. Autor konfrontuje mitologię przemysłów kreatywnych ze złożonym kontekstem społecznym i politycznym krajów regionu oraz próbuje ustalić, czy określone polityki publiczne mają porównywalny wynik, kiedy aplikowane są w różnych społecznych, kulturowych i politycznych warunkach. Problematyzacja „kompatybilności” dyskursu innowacjonistycznego z odmiennym od zachodniego typem społeczeństwa i nowoczesności służy refleksji nad uniwersalnym fenomenem recepcji zachodnich narracji modernizacyjnych, strategii ich przyswojeń, oporu lub nowych rekonstrukcji.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Karol Franczak - Instytut Socjologii, Uniwersytet Łódzki

Karol Franczak, socjolog i kulturoznawca, adiunkt w Zakładzie Badań Komunikacji Społecznej Instytutu Socjologii UŁ. Zajmuje się problematyką władzy i komunikacji, sfery publicznej oraz analizą działalności współczesnych elit symbolicznych. Autor książki Kalający własne gniazdo. Artyści i obrachunek z przeszłością (Universitas 2013). Publikuje w czasopismach naukowych oraz w prasie społeczno-kulturalnej, m.in. „Odrze” i „Tygodniku Powszechnym”.

Bibliografia

Angermuller Johannes (2014) Poststructuralist Discourse Analysis. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1057/9781137442475

Bachmann-Medick Doris (2012) Cultural Turns. Nowe kierunki w naukach o kulturze. Przełożyła Krystyna Krzemieniowa. Warszawa: Opficyna Naukowa.
Google Scholar

Bachmann-Medick Doris (2014) From Hybridity to Translation: Reflection on Travelling Concepts [w:] Doris Bachmann-Medick, eds., The Trans/National Study of Culture. A Translational Perspective. Berlin/Boston: de Gruyters, s. 119−136.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1515/9783110333800.119

Bal Mike (2012) Wędrujące pojęcia w naukach humanistycznych. Przełożyła Marta Bucholc. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
Google Scholar

Banasiak Jakub (2017) 15 stuleci. Rozmowa z Wilhelmem Sasnalem. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Google Scholar

Banasiak Jakub (2018) Prześniona dekada. Próba modernizacji państwowego systemu sztuki 1971−1980 [w:] Dorota Monkiewicz, red., Awangarda i państwo. Łódź: Muzeum Sztuki w Łodzi, s. 312−326.
Google Scholar

Beylin Marek (2015) Ferwor. Życie Aliny Szapocznikow. Kraków, Warszawa: Wydawnictwo Karakter, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.
Google Scholar

Bogołębski Tomasz (2014) Coaching w optyce rządomyślności – próba krytycznej analizy zjawiska [w:] Marek Czyżewski i in., red., Dyskurs elit symbolicznych. Warszawa: Wydawnictwo Sedno, s. 173−196.
Google Scholar

Bröckling Ulrich (2006) On Creativity: A brainstorming session. „Educational Philosophy and Theory”, vol. 38, no. 4, s. 513−521.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/j.1469-5812.2006.00208.x

Bührmann Andrea D., Schneider Werner (2008) Vom Diskurs zum Dispositiv. Eine Einführung in die Dispositivanalyse. Bielefeld: transcript.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1515/9783839408186

Chakrabarty Dipesh (2011) Prowincjalizacja Europy. Myśl postkolonialna i różnica historyczna. Przełożyli Dorota Kołodziejczyk, Tomasz Dobrogoszcz, Ewa Domańska. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Google Scholar

Chakrabarty Dipesh (2014) Place and Displaced Categories, or How We Translate Ourselves into Global Histories of the Modern [w:] Doris Bachmann-Medick, ed., The Trans/National Study of Culture. A Translational Perspective. Berlin/Boston: de Gruyters, s. 53−68.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1515/9783110333800.53

Chang Ha-Joon (2016) Źli samarytanie. Mit wolnego handlu i tajna historia kapitalizmu. Przełożyli Michał Sutowski, Barbara Szelewa. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Google Scholar

Chomątowska Beata (2014) Lachert i Szanajca. Architekci awangardy. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Google Scholar

Dauksza Agnieszka (2019) Jaremianka. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Google Scholar

Dunn Elizabeth (2017) Prywatyzując Polskę. O bobofrutach, wielkim biznesie i restrukturyzacji pracy. Przełożył Przemysław Sadura. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Google Scholar

Florida Richard (2010) Narodziny klasy kreatywnej. Przełożyli Tomasz Krzyżanowski, Michał Penkala. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
Google Scholar

Florida Richard (2017) The New Urban Crisis. How Our Cities Are Increasing Inequality, Deepening Segregation, and Failing the Middle Class – And What We Can Do About It. New York: Basic Books.
Google Scholar

Foucault Michel (2002) Porządek dyskursu. Przełożył Michał Kozłowski. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
Google Scholar

Garfinkel Harold (1989) Aspekty problemu potocznej wiedzy o strukturach społecznych. Przełożyła Dorota Lachowska [w:] Zdzisław Krasnodębski, red., Fenomenologia i socjologia. Zbiór tekstów. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 324−342.
Google Scholar

Gdula Maciej (2015) Odważ się być średnim! Genealogia i przyszłość polskiej klasy średniej. „Krytyka Polityczna”, nr 42, s. 83−132.
Google Scholar

Jasiecki Krzysztof (2016) Nowa peryferyjność w perspektywie różnorodności kapitalizmu. Przykład posocjalistycznych państw Unii Europejskiej [w:] Tomasz Zarycki, red., Polska jako peryferie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 51−72.
Google Scholar

Judt Tony (2013) Zapomniany wiek dwudziesty. Retrospekcje. Przełożył Paweł Marczewski. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar

Kornai János (1992) The Socialist System. The Political Economy of Communism. Oxford: Clarendon Press.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1515/9780691228020

Kuźniak Angelika (2019) Stryjeńska. Diabli nadali. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Google Scholar

Langer Antje, Nonhoff Martin, Reisigl Martin (2019) Diskursanalyse und Kritik. Wiesbaden: Springer VS.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-658-02180-1

Leszczyński Adam (2013) Skok w nowoczesność. Polityka wzrostu w krajach peryferyjnych 1943-1980. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Google Scholar

Martilla Thomas (2016) Post-Foundational Discourse Analysis. From Political Difference to Empirical Research. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1057/9781137538406_2

Mäe Rene (2015) The Creative Industries: a discourse-theoretical approach. „International Review of Social Research”, vol. 5, no. 2, s. 78−87.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1515/irsr-2015-0007

Majewski Tomasz, Rejniak-Majewska Agnieszka, Marzec Wiktor, red. (2014) Migracje modernizmu. Nowoczesność i uchodźcy. Łódź, Warszawa: Stowarzyszenie Inicjatyw Miejskich Topografie, Narodowe Centrum Kultury.
Google Scholar

McRobbie Angela (2016) Be Creative. Making a Living in the New Culture Industries. Cambridge: Polity Press.
Google Scholar

Metz Markus, Seeßlen Georg (2014) Geld frisst Kunst, Kunst frisst Geld. Ein Pamphlet. Berlin: Suhrkamp.
Google Scholar

Musiał Wojciech (2013) Modernizacja Polski. Warszawa: Fundacja Nauki Polskiej.
Google Scholar

Nowak Andrzej W. (2016) Tajemnicze zniknięcie Drugiego Świata. O trudnym losie półperyferii [w:] Tomasz Zarycki, red., Polska jako peryferie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 86−104.
Google Scholar

Nowicka Magdalena (2016) O użyteczności kategorii dyspozytywu w badaniach społecznych. „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 12, nr 1, s. 170−191.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.12.1.10

O’Connor Justin (2005) Creative Exports. Taking cultural industries to St Petersburg. „ International Journal Policy”, vol. 11, no. 1, s. 45−60.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/10286630500067747

Osten von Marion, Spielmann Peter (2009) Produkcja kultury w epoce kapitalizmu kognitywnego. Przełożyli Anna Szyjkowska-Piotrowska, Michał Piotrowski [w:] Katarzyna Chmielewska, Kuba Szreder, Tomasz Żukowski, red., Czytanki dla robotników sztuki. Kultura nie dla zysku. Warszawa: Fundacja Bęc Zmiana, s. 59−67.
Google Scholar

Pinto Louis (2009) Le café du commerce des penseurs. Á propos de la doxa intellectualle. Paris: Savoir/Agir.
Google Scholar

Piotrowski Piotr (2018) Globalne ujęcie sztuki Europy Wschodniej. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
Google Scholar

Polyák Lenente (2010) Wyzwalająca rama. Nowoczesne przestrzenie pracy i inspiracji. Przełożył Michał Choptiany. „Autoportret”, nr 1(30), s. 30−33.
Google Scholar

Pratt Andy C. (2009) Policy Transfer and the Field of the Cultural and Creative Industries: What Can Be Learned from Europe? [w:] Lily Kong, Justin O’Connor, eds., Creative Economies, Cre ative Cities. Asian-European Perspectives. New York: Springer, s. 9−23.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-4020-9949-6_2

Pruchnik Kamil, Zowczak Jakub (2016) Polska transformacja w kontekście pułapki średniego dochodu [w:] Mirosław Geise, Jarosław Oczki, Dariusz Piotrowski, red., Transformacja gospodarcza w Polsce. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Gospodarki, s. 11−20.
Google Scholar

Pyzik Agata (2018) Biedni, ale sexy. Kulturowe zderzenia na wschodzie i zachodzie Europy. Przełożył Miłosz Wojtyna. Gdańsk: Wydawnictwo W podwórku.
Google Scholar

Pyzik Agata, Sulej Karolina (2015) Jesteśmy biedni, ale sexy!. „Wysokie Obcasy” [dostęp 26 września 2020 r.]. Dostępny w Internecie: https://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/1,53662,18036406,Agata_Pyzik_z_Europy_Wschodniej__Jestesmy_biedni_.html
Google Scholar

Radło Mariusz-Jan, Ciesielska Dorota (2013) Polska w pułapce średniego dochodu. Perspektywy konkurencyjności polskiej gospodarki i regionów. Warszawa: Difin.
Google Scholar

Rațiu Dan-Eugen (2009) Cultural Policy and Values: Intrinsic versus Instrumental? The Case of Romania. „The Journal of Arts Management, Law, and Society”, vol. 39, no. 1, s. 24−44.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.3200/JAML.39.1.24-44

Rațiu Dan-Eugen (2011) Artistic Critique and Creativity: How Do Artists Play in the Social Change?. „Studia Ubb. Philosophia”, vol. 3, no. 56, s. 27−49.
Google Scholar

Raunig Gerald, Gene Ray, Wuggenig Ulf, eds. (2011) Critique of Creativity: Precarity, Subjectivity and Resistance in the ‘Creative Industries’. London: MayFlyBooks.
Google Scholar

Reckwitz Andreas (2017) Odkrycie kreatywności. O procesie społecznej estetyzacji. Przełożyły Katarzyna Kończal, Zofia Sucharska. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
Google Scholar

Said Edward (1983) Traveling Theory [w:] tegoż, The World, the Text, and the Critic. Cambridge MA: Harvard University Press, s. 226−247.
Google Scholar

Sieroń Arkadiusz (2019) Czy Polska wpadła w pułapkę średniego dochodu?. „Optimum. Economic Studies”, nr 2(96), s. 53−68.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.15290/oes.2019.02.96.04

Snell-Hornby Mary (2009) What’s in a Turn? On Fits, Starts and Writhings in Recent Translation Studies. „Translation Studies” no. 2(1), s. 41−51.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/14781700802496225

Stanek Łukasz (2015a) Architects from Socialist Countries in Ghana (1957–67): Modern Architecture and Mondialisation. „Journal of the Society of Architectural Historians”, vol. 74, no. 4, s. 416−442.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1525/jsah.2015.74.4.416

Stanek Łukasz (2015b) Mobilities of Architecture in the Global Cold War: From Socialist Poland to Kuwait and Back. „International Journal of Islamic Architecture”, vol. 4, no. 2, s. 365−398.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1386/ijia.4.2.365_1

Stratigatos Despina (2019) Gdzie są architektki? Przełożyła Agnieszka Rasmus-Zgorzelska. Warszawa: Fundacja Centrum Architektury.
Google Scholar

Sudjic Deyan (2015) Kompleks gmachu. Architektura władzy. Przełożyła Agnieszka Rasmus-Zgorzelska. Warszawa: Centrum Architektury.
Google Scholar

Sumorok Aleksandra, Załuski Tomasz, red. (2017) Socrealizmy i modernizacje. Łódź: Akademia Sztuk Pięknych.
Google Scholar

Szomburg Jan (2014) Rozwój kulturowo-mentalny to nasze największe wyzwanie modernizacyjne w następnych 25 latach [w:] Jan Szomburg, red., Jaka modernizacja Polski: od budowy infrastruktury do nowych postaw i zachowań? Gdańsk: Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, s. 7−9.
Google Scholar

Tokarczuk Olga (2018) Zielone dzieci [w:] tejże, Opowiadania bizarne. Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 10−44.
Google Scholar

Tomić-Koludrović Inga, Petrić Mirko (2005) Creative Industries in Transition: Towards a Creative Economy? [w:] Nada Švob-Ðokić, ed., The Emerging Creativer Industries in Southeastern Europe. Zagreb: Institute for International Relations, s. 7−23.
Google Scholar

Warczok Tomasz, Zarycki Tomasz (2014) (Ukryte) zaangażowanie i (pozorna) neutralność: strukturalne ograniczenia rozwoju socjologii krytycznej w warunkach półperyferyjnych. „Stan Rzeczy”, nr 1(6), s. 129−158.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.51196/srz.6.7

Zarycki Tomasz (2014) Innowacjonizm jako legityzmizacja. Dyskursy innowacji, gospodarki opartej na wiedzy, społeczeństwa informacyjnego i pokrewne w perspektywie krytycznej. „Zarządzanie Publiczne”, nr 1(27), s. 20−34.
Google Scholar

Zarycki Tomasz (2015) Modernizacja kulturowa i psychologiczna jako ideologia inteligenckiej hegemonii. „Przegląd Socjologiczny”, t. 64, nr 2, s. 45−68.
Google Scholar

Zarycki Tomasz (2016) Polska jako peryferie stykowe [w:] Tomasz Zarycki, red., Polska jako peryferie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 105−147.
Google Scholar

Zysiak Agata (2016) Punkty za pochodzenie. Powojenna modernizacja i uniwersytet w robotniczym mieście. Warszawa: Zakład Wydawniczy Nomos.
Google Scholar